KENDİNE AİT VEYA ORTAK OLDUĞU İŞYERİNDEN KENDİNİ SİGORTALI BİLDİRENLER İÇİN EMEKLİLİK HAYAL OLABİLİR

Hizmet akdine istinaden çalışırken 1/10/2008 öncesinde çalıştıkları işyerine ortak veya yönetim kurulu üyesi olanlar dışında, işverenlerin, şirket ortaklarının ve yönetim kurulu üyelerinin kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden SSK’lı (4/a’lı) olarak bildirilmelerine imkan bulunmamaktadır.

Hizmet akdine istinaden çalışırken 1/10/2008 öncesinde çalıştıkları işyerine ortak veya yönetim kurulu üyesi olanların da SSK’lı olarak bildirilebilmeleri için ayrıca ortak oldukları tarihten itibaren 4/a’lı hizmetlerinin kesintisiz olarak (30 gün üzerinden) bildiriliyor olması ve işyerinin şahıs şirketi olması halinde kişinin kendisi dışında en az bir çalışanının daha bulunması gerekiyor.

Bu şartları taşımayan kişilerin kendilerine ait işyerinden kendilerini sigortalı olarak bildirmiş olmaları halinde, 4/a kapsamındaki sigortalılıkları iptal edilerek 4/b kapsamında sigortalılıkları başlatılmaktadır.

Ne var ki, kendi işyerlerinden kendilerini 4/a’lı olarak bildiren bu kişiler 4/a lı hizmetleri iptal edilip 4/b’li hizmetleri başlatıldığında ilave bir borç yüküyle karşılaşabildikleri gibi 4/a dan yatan primleri en yüksekten yatmış olsa bile 4/b deki hizmetleri asgari ücret üzerinden oluşturulduğundan, emekli olduklarında aylıkları da bu süreler zarfında asgariden hesaplanmaktadır.

4/a dan yatan primler 4/b’ye nasıl aktarılıyor?

4/b kapsamında sigortalı olmaları gerekirken kendine ait veya ortak olduğu işyerinden 4/a kapsamında sigortalı olarak bildirildiği tespit edilen kişilerle ilgili olarak SGK’nın 2014/28 sayılı Genelgesinde, sigortalı tescil ve hizmet servislerince gerek sigortalılık statüsünün belirlenmesinde, gerek hizmet bildirme, gerekse aylık bağlanması sırasında yapılacak hizmet birleştirme işlemlerinde sigortalıların kendi işyerlerinden bildirilip bildirilmediği hususunun mutlaka kontrol edileceği,

-Kendi işyerlerinden (gerçek kişiler)  kendilerini(4/a) kapsamında sigortalı olarak bildirenlerin, (4/a) hizmetleri iptal edildikten sonra ödenen primlerin sigortalı ve işveren hissesi ile birlikte,

-Ortak oldukları işyerlerinden (tüzel kişiler) kendilerini (4/a) kapsamında sigortalı olarak bildirilenlerin ise sadece sigortalı hissesinin (4/b)’ye aktarılacağı,

Açıklanmıştır.

Buna göre şirket ortakları ve yönetim kurulu üyelerinden 4/b kapsamında sigortalı olmaları gerekirken kendi işyerinden 4/a kapsamında sigortalı olarak bildirenler için ödenen sigorta primlerinin yalnızca sigortalı hissesine isabet eden kısmı (%15’lik kısmı) (uzun vadeli sigorta kolları (%9), genel sağlık sigortası primi (%5) ile işsizlik sigortası priminin (%1)) 4/b kapsamındaki prim borcuna aktarılacak, kalan kısmı ise 4/b li sigortalıdan faiziyle birlikte tahsil edilecektir.

Örneğin 2015/Ocak ila Aralık ayları arasında kendi işyerinden kendini 4/a lı olarak ve asgari ücret üzerinden bildiren bir şirket ortağı adına,

2015/Ocak ila Aralık ayları arasında aylık 1.201,00 X 37,5 / 100 = 450,38 TL prim ödendiği düşünüldüğünde, bu primin;

1.201,00 X 15 / 100 = 180,15 TL’si 4/b kapsamındaki prim borcuna aktarılacaktır. 4/b li sigortalının aylık kazanç beyanında bulunmadığı düşünüldüğünde asgari ücret üzerinden oluşacak 4/b prim borcu ise aylık;

1.201,00 X 34,5 / 100 = 414,35 TL olacaktır. Bu durumda, ödemesi gereken aylık prim borcu;

414,35 – 180,15 = 234,42 TL olacaktır.

234,42 TL tutarın 12 aylık toplamı ise;

234,42 X 12 = 2.813,04 TL olacaktır. Bu borca bir de faiz uygulandığında 2019/Ekim sonu itibariyle hesaplanacak 2.371,98 TL faiziyle birlikte toplam borç 5.185,02 TL olacaktır.

Örnekteki şirket ortağının bir yıllık süre zarfında yapmış olduğu hatalı bildirimin uzun yıllar devam ettiği düşünüldüğünde ise asgari ücrette meydana gelen artışlar ve uygulanacak faizin süresi de dikkate alındığında, ödenmesi gerekecek borç miktarı çok daha yüksek miktarlara ulaşabilecektir.

4/a dan bildirilen hizmetlere ilişkin primler ödenmemiş ise 4/b deki primlerin tamamının faiziyle birlikte ödenmesi gerekir.

4/a kapsamındaki primlerin ödeme yükümlüsü işverenleri olduğundan, 4/a’dan hizmetleri bildirilen kişilerin primleri ödenmemiş olsa bile 4/a kapsamındaki sigortalılar gerek sağlık hizmetlerinden yararlanma anlamında, gerekse emeklilik aylığı bağlanması anlamında primleri ödenmemiş olsa dahi tüm bu haklardan istifade edebilmektedirler.

Ancak 4/b kapsamındaki sigortalıların prim ödeme yükümlüsü kendileri olduğundan, 4/b deki primler ödenmediği sürece sağlık ve emeklilik hizmetlerinden yararlanmayacaklardır. Haliyle hizmetleri kendine ait veya ortak olduğu işyerinden 4/a kapsamında bildirilen bir kişinin primleri hiç ödenmemiş ise 4/a’lı hizmetler iptal edildikten sonra 4/b kapsamında oluşan primlerin tamamını da faiziyle birlikte ödemesi gerekecektir.

4/b kapsamında beş puanlık prim indiriminden yararlanılamaz.

5510/81-j bendi uyarınca isteğe bağlı sigortalılar ve muhtar sigortalılar hariç 4/b kapsamındaki sigortalılar 2016/Ekim ayından itibaren primlerini beş puanlık indirimden yararlanarak ödeyebilmektedir.

Bu kapsamda beş puanlık prim indiriminden yararlanan 4/b’li bir sigortalı 2019 yılı itibariyle;

Asgari ücret üzerinden prim ödediği düşünüldüğünde 2.558,40 x 34,5 /100 = 882,65 TL yerine 2.558,40 X 29,5 / 100 = 754,73 TL (aylık 127,92 TL indirimli),

Tavandan prim ödediği düşünüldüğünde 19.188,00 X 34,5 / 100 = 6.619,86 TL yerine, 19.188,00 X 29,5 / 100 = 5.660,46 TL (aylık 959,40 TL indirimli)

Prim ödeyecektir.

4/b kapsamında sigortalı olması gerekirken kendine ait veya ortak olduğu işyerinden 4/a’lı olarak bildirilen kişiler ise ortaya çıkan prim borçları nedeniyle 4/b kapsamında ödemekle yükümlü oldukları primlerinden dolayı bu indirimden de yararlanmayacaklardır.

4/a dan iptal edilen primler tavandan yatmış olsa bile 4/b den kazanç beyanı bulunmayan kişinin geçmiş primleri asgari ücret üzerinden oluşturulur.

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 98/a bendine göre, 4/b’ li sigortalının aylık prime esas kazancı, asgari ücret ile asgari ücretin 7,5 katı arasında kalmak şartıyla, kendisi tarafından beyan edilecek günlük kazancın otuz katıdır. Sigortalının prime esas kazancıyla ilgili beyanı, beyanın yapıldığı tarihteki aydan başlanılarak dikkate alınır ve yapılmış olan bu beyan değiştirilmediği sürece sonraki aylar için de yapılmış sayılır. Beyanda bulunmayan veya beyanı asgari ücretin otuz katının altında kalan sigortalının aylık prime esas kazancı, asgari ücretin otuz katı olarak kabul edilir.

Buna göre kendine ait işyerinden kendini 4/a lı olarak ve tavan ücretten bildirilen bir kişinin gerçekte 4/b li olduğunun anlaşılması halinde, 4/a kapsamında tavandan bildirilen hizmetleri iptal edildikten sonra 4/b kapsamında kazanç beyanı bulunmadığından, 4/b li hizmetleri asgari ücret üzerinden oluşturulacaktır.

İşverenlere tavsiyemiz

4/b kapsamında sigortalı olması gereken kişilerin, beş puanlık prim indiriminden yararlanabilmeleri, sonradan ilave borç yükü ile karşılaşmamaları ve  emekli aylıklarının asgariden bağlanmaması için kendi işyerinden kendilerini 4/a’lı bildirme gibi bir hataya düşmemeleri, düşmüşler ise bir an evvel SGK müdürlüklerine başvurarak gerekli düzeltme işlemlerini yaptırmaları yönünde olacaktır.

Gülbenk Müşavirlik

Kötü Makaleyi Değerlendirin: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Çok İyi
		Yazdır