YABANCILARIN ÇALIŞTIRILMASI İLE İLGİLİ YENİ UYGULAMA

Bilindiği gibi, “Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği” 02.02.2022 tarihli Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmelikle, 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu uyarınca, yabancılara verilecek çalışma izni ve çalışma izni muafiyetlerine dair iş ve işlemlerde izlenecek usul ve esaslar yeniden belirlenmiş olup,  yabancı uyruklu çalıştıracak olan işverenlerimiz açısından bilinmesinde yarar görülen bu değişikliklere aşağıda maddeler halinde yer verilmiştir:

1-Başvurular elektronik ortamda yapılacak

Yabancıların çalışma izni ve çalışma izni muafiyet başvuruları ile diğer başvuruların alınmasına, değerlendirilmesine, sonuçlandırılmasına ilişkin tüm iş ve işlemler sistem üzerinden elektronik ortamda yapılacaktır.

Yurtiçinden yapılacak çalışma izni başvurusu bakımından;

a) Çalışma izni başvurusunun yabancı kimlik numarasına,

b) Bir işverene bağlı çalışacak yabancı adına yapılan çalışma izni başvurusunda işvereninin elektronik tebligat adresine,

sahip olması zorunlu kılınmıştır.

2-Çalışma izni alınması zorunlu olacak

Türkiye’de çalışacak yabancının çalışmaya başlamadan önce çalışma izni alması zorunlu olup, çalışma izni Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilecektir.

(Kanunlarda veya Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı anlaşmalar veya uluslararası sözleşmelerde çalışma izni almadan çalışabileceği belirtilen yabancılar ise çalışma izni almadan çalışabilecektir)

Çalışma izni başvuruları yurt dışında yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türk dış temsilciliğine yapılmalıdır. Yurtiçinden yapılacak çalışma izni başvurularında ise yabancıya ait en az altı ay süreli geçerli bir ikamet izninin bulunması gerekmektedir.

3-Çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin çalışması

Türk vatandaşı olup da İçişleri Bakanlığından çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ile Mavi Kart sahibi olanlar veya Mavi Kart Kütüğüne kaydı olduğunu belgeleyenler Türkiye’de çalışma izni almadan çalışabileceklerdir.

4-Çalışma izni verilmesi

Bir işverene bağlı çalışan yabancıya verilen çalışma izni, iş sözleşmesinin süresini aşmamak koşuluyla, belirli bir işyerinde veya bunların aynı işkolundaki işyerlerinde belirli bir işte çalışmak şartıyla ilk başvuruda en çok bir yıl süreyle geçerli olmak üzere düzenlenebilecektir.

Bakanlıkça düzenlenen çalışma izni ikamet izni yerine geçmektedir. Ancak yabancının herhangi bir nedenle ikamet izninin olması yabancıya çalışma hakkı sağlamamaktadır.

Çalışma izninin herhangi bir nedenle geçersiz hale gelmesi halinde buna bağlı olan ikamet hakkını da sona erdirmektedir. Bununla birlikte, çalışma izni dışında bir nedenle Türkiye’de geçerli bir ikamet izni olan yabancıya verilen çalışma izninin sona ermesi durumunda yabancının sahip olduğu diğer ikamet izni geçersiz hale gelmeyecektir.

5-Çalışmaya başlama

Yurtiçinden yapılan başvurularda yabancının, çalışma izninin başlangıç tarihinden itibaren bir ay içerisinde çalışmaya başlaması zorunlu olup, çalışma izin belgesinin işverene tebliğ tarihi ile çalışma izni başlangıç tarihinin farklı olması halinde çalışma izin belgesinin işverene tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan bildirimler süresinde yapılmış sayılır.

Diğer taraftan, bir işverene bağlı olarak çalışma izni verilen yabancının aynı işverene ait işyerinde farklı bir görevde veya bu işverenin aynı iş kolundaki diğer şubelerinde çalışabilmesi için işverenince değişiklik talebinin sistem üzerinden Bakanlığa iletilmesi ve yapılacak başvurunun Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğünce uygun bulunması gerekmektedir.

6-Çalışma izni süre uzatma başvurusu

1) Çalışma izni süre uzatma başvurusunun, çalışma izni süresinin dolmasına 60 gün kalmasından itibaren (çalışma izni süresi dolmadan) sistem üzerinden yapılması gerekmektedir. Öte yandan, bir işverene bağlı çalışan yabancının çalışma izin süresinin, aynı işverene bağlı olarak ilk süre uzatma başvurusunda en çok iki yıl, sonraki süre uzatma başvurularında ise en çok üç yıla kadar uzatılması mümkün bulunmaktadır.

7-Süresiz çalışma izni

a) Türkiye’de uzun dönem ikamet izni veya en az sekiz yıl kanuni çalışma izni olan yabancılar süresiz çalışma iznine başvurabilecektir.

b) Süresiz çalışma izni, yeni işyerinde çalışmaya başlamadan en geç 10 gün önce Bakanlığa bildirim yapılması kaydıyla verilebilmektedir.

c) Süresiz çalışma izni olan yabancılar, uzun dönem ikamet izninin sağladığı tüm haklardan yararlanabilecek ve sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı kalmak şartıyla Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanabilecektir.

d) Süresiz çalışma izni belgelerinin çalışma izni başlangıç tarihi itibarıyla her beş yılın sonunda yenilenmesi gerekmektedir.

8-Bağımsız çalışma izni

Limited şirketlerin şirket ortağı olan müdürü, anonim şirketlerin şirket ortağı olan yönetim kurulu üyesi, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin yönetici olan komandite ortağı olan yabancılar ile 6102 sayılı Kanuna göre kurulmuş olan diğer şirketlerin şirket ortağı ve yöneticisi olan yabancılara bağımsız çalışma izni verilebilecektir.

9-Çalışma izninin askıya alınması

a) İş veya hizmet sözleşmesinin ücretsiz izin yoluyla askıya alınması ve ücretsiz iznin sonlanması durumlarının işverence en az bir gün önceden Bakanlığa bildirilmesi zorunludur.

b) Bir işverene bağlı olarak verilen çalışma izninde, iş kazası, hastalık, analık, zorunlu kamu hizmeti gibi ücretsiz izin verilmesini zorunlu kılan haller hariç olmak üzere işveren ve yabancının karşılıklı anlaşması suretiyle en fazla 90 gün iş veya hizmet sözleşmesinin ücretsiz izin yoluyla askıya alınması durumunda çalışma izni askıya alınır ve çalışma izni ücretsiz izin süresince askıda kalır.

c) Süresiz çalışma izni belgesinin izin başlangıç tarihinden itibaren beş yıllık sürenin sonunda yenilenmemiş olması durumunda süresiz çalışma izni askıya alınır ve belgenin yenilenmesine kadar askıda kalır.

d) Çalışma izninin askıya alınması halinde bu çalışma iznine bağlı olarak doğan;

Çalışma hakkı, iznin askıya alınması tarihinden itibaren, İkamet hakkı ise iznin askıya alınmasını takip eden 10 günlük sürenin tamamlanmasından itibaren askı halinin son bulduğu tarihe kadar kullanılamaz.

10-Belirli süreli projelerde istihdam edilecek yabancılar

Belirli bir süre için ülkemiz ekonomisine yüksek katkı sağlayacağı veya yüksek sayıda istihdam yaratacağı değerlendirilen bir projede istihdam edilen yabancıların çalışma izinleri, iş veya hizmet sözleşmesinin süresini aşmamak üzere üç yıla kadar düzenlenebilir.

11-Türk soylu yabancılar

a) Türk soylu yabancılar, Türk vatandaşlarına tanınan iş ve meslekler için 2527 sayılı Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Meslek ve Sanatlarını Serbestçe Yapabilmelerine, Kamu, Özel Kuruluş veya İşyerlerinde Çalıştırılabilmelerine İlişkin Kanun kapsamında Türkiye’de ihtiyaç duyulan meslek ve sanat dallarında çalışmak üzere başvuru yapabilir. Ayrıca bu kimselerin çalışma izinleri, iş sözleşmesinin süresini aşmamak üzere 5 yıla kadar düzenlenebilir.

b) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşlarının özel sektör işyerlerinde çalışmak istemeleri durumunda bu kimselere, iş sözleşmesinin süresini aşmamak üzere 5 yıla kadar çalışma izni verilebilecektir.

c) Bir Türk vatandaşı ile en az üç yıl süreyle Türkiye’de evlilik birliği içinde yaşayan yabancılar için çalışma izinleri, iş sözleşmesinin süresini aşmamak üzere üç yıla kadar düzenlenebilecektir.

12-Yabancı öğretim elemanları

2547 sayılı Kanunun 34 üncü maddesi uyarınca çalışacak yabancı öğretim elemanlarına çalışma izni, iş sözleşmesinin süresini aşmamak üzere üç yıla kadar düzenlenebilecektir.

13-Yabancı mühendis ve mimarlar

a) Öğrenimlerini Türkiye’de tamamlayarak mühendis ve mimar unvanlarını almış olan yabancılar proje bazlı ve geçici süre ile çalışma izni alarak mühendislik ve mimarlık mesleklerini icra edebilecektir. Yabancı müteahhit veya yabancı kuruluşlar da, taahhüt ettikleri mühendislik veya mimarlıkla ilgili işlerde, alacakları çalışma izni ile yabancı mühendis ve mimar çalıştırabilecektir.  

b) Türkiye’de bir yükseköğretim kurumunda örgün öğretim programlarına kayıtlı yabancı öğrenciler, çalışma izni almak kaydıyla çalışabilirler. (Bu kimseler 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca kısmi süreli de çalışabilirler)

14- Şirket içi çalışan değişimi

a) Bir şirketin yurtdışında kurulu bir işyerinde çalışmaktayken şirket içi çalışan değişimi kapsamında, 6102 sayılı Kanuna göre Türkiye’de kurulu bulunan şirketine ait bir işyerinde yönetici olarak veya uzmanlık gerektiren işlerde çalışmak üzere görevlendirdiği yabancının çalışma izni, iş sözleşmesinin süresini aşmamak üzere iki yıla kadar düzenlenebilecektir.

b) Bir şirketin yurtdışında kurulu bir işyerinde çalışmakta iken şirket içi çalışan değişimi kapsamında, TTK’na göre Türkiye’de kurulu bulunan şirketine ait bir işyerinde staj yapmak üzere görevlendirdiği yabancının çalışma izni, staj süresini aşmamak üzere bir yıla kadar düzenlenebilecektir.

c) Şirket içi çalışan değişimi kapsamında yabancı adına çalışma izni süre uzatma başvurusu bir defaya mahsus olmak üzere yapılabilecek ve çalışma izni süresi bir yıla kadar uzatılabilecektir.

15- Çalışma izninden muaf tutulacak yabancılar

Özel kanunlarda yer alan hükümler ile yabancı ile işverenin diğer kanunlardan doğan yükümlülüklerinin saklı kalması kaydıyla;

a) Türkiye’den ihraç edilen ya da Türkiye’ye ithal edilen mal ve hizmetlerin kullanılmasına ilişkin eğitim amacıyla veya Türkiye’ye ithal edilen makine ve teçhizatın montajı, bakım ve onarımı, kullanımına ilişkin eğitiminin verilmesi veya teçhizatı teslim almak veya Türkiye’de arızalanan araçların tamiri amacıyla gelecek yabancılar toplam üç aya kadar,

b) Sınırötesi hizmet sunucusu yabancılar üç aya kadar,

c) Anonim şirketlerin Türkiye’de ikamet etmeyen yönetim kurulu üyeleri ve diğer şirketlerin yönetici sıfatı olmayan ortakları ile bu şirketlerde ortak olmayıp en üst seviyede temsil ve ilzama yetkili olan Türkiye’de çalışacak yabancılar üç aya kadar,

d) Türkiye’de bir örgün öğretim programına kayıtlı yabancı öğrencilerden ilgili mevzuat gereği mesleki eğitim kapsamında bir işveren yanında staj yapması zorunlu olanlar zorunlu staj süresince,

çalışma izni muafiyeti kapsamında değerlendirilecektir.

Öte yandan,

a) Çalışma izni başvurusunda beyan edilen ücret tutarının altında bir ücret almasını veya tam süreli çalışmanın kısmi süreli çalışmaya dönüştürülmesini öngören iş sözleşmesi değişikliğinin çalışma izninin düzenlenmesinden sonra yapıldığının tespit edilmesi veya sosyal güvenlik yükümlülüklerinin yerine getirilmediğinin veya eksik yerine getirildiğinin tespit edilmesi,

b) Süresiz çalışma izninin kesintisiz olarak bir yıldan daha uzun süreyle askıda kaldığının tespiti,

durumlarında iptal edilir.

16- Kanuni çalışma süresinin hesaplanması

Yıllık ücretli izinler, iş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık, geçici iş göremezlik ödenekleri alınan süreler, kanuni çalışma süresine dahil edilecektir.

17- Sosyal güvenlik yükümlülüğü

a) Çalışma izni bulunan yabancılara ilişkin sosyal güvenlik yükümlülüklerinin çalışma izni başvurusu esnasında beyan ve taahhüt edilen ücret ve tam zamanlı çalışmaya ilişkin usul ve esaslar üzerinden yerine getirilmesi zorunludur.

b) Çalışma izni kısmi süreli çalışmak üzere de düzenlenebilecektir. (Kısmi süreli çalışmanın yapılabileceği sektör, iş ve meslekler Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğünce belirlenerek resmi internet sayfasında yayımlanacaktır) Bu kapsamda bulunan yabancılara ilişkin sosyal güvenlik yükümlülükleri başvuru esnasında ibraz edilen iş sözleşmesinde belirtilen ücret ve süreler üzerinden yerine getirilecektir.

c) Çalışma izni bulunan yabancıların raporlu olması, geçici olarak yurtdışına çıkması veya gözaltı ya da tutukluluk gibi nedenlerle çalışamaması halinde, bu durumları kanıtlayan belgelerin işverence Sosyal Güvenlik Kurumuna ibrazı zorunludur.

d) Çalışma izninin düzenlenmesinden sonra çalışma izni başvurusunda beyan edilen ücretin altında ücret ödenmesini veya tam süreli çalışmanın kısmi süreli çalışmaya dönüştürülmesini öngören iş sözleşmesi değişikliği yapılamayacaktır.

18- Çalışmanın başlaması ve sona ermesinin bildirilmesi

a) İşverenler ile bir işverene bağlı olmaksızın düzenlenen çalışma izinlerinde adına çalışma izni düzenlenen yabancıların, çalışmanın başlamasını ve sona ermesini ya da çalışma izninin iptalini gerektirecek halleri 15 gün içinde Bakanlığa bildirmeleri gerekmektedir.

b) Çalışma izni verilen yabancıların işe başlayışlarına ilişkin SGK’ya yapılan işe giriş bildirimleri ve işten çıkış bildirimleri Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğüne yapılmış sayılacağından, bu hususta Genel Müdürlüğe ayrıca bildirimde bulunulmasına gerek bulunmamaktadır.

19- Denetim

Uygulama ile ilgili yükümlülüklerin yerine getirilmiş olup olmadığı Bakanlık iş müfettişleri SGK denetim elemanları, Kamu idarelerinin denetim elemanları ve kolluk kuvvetlerince denetlenebilecektir. Bu denetimler sonucunda idari yaptırımlar çalışma ve iş kurumu il müdürlüklerince uygulanacaktır.

Diğer taraftan, çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilen yabancıların sınır dışı edilmesi gerektiğinden, yabancının işveren veya işveren vekili, yabancının ve varsa eş ve çocuklarının konaklama giderlerinden, ülkelerine dönmeleri için gerekli masraflardan ve gerektiğinde sağlık harcamalarından sorumlu tutulabilecektir.

 

Hadi EYCE

SGK Uzmanı

           

 

 

Kötü Makaleyi Değerlendirin: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Çok İyi
		Yazdır

Bu makale siteye eklendiği 13-02-2022 tarihinden beri 4225 kez okunmuştur.

Bu İçeriği paylaşın