İŞVERENLER ASGARİ ÜCRET DESTEĞİNDE AİLE ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞINDAN ÇÖZÜM BEKLİYOR

Asgari ücrette meydana gelen artışın işverenler üzerindeki yükünü hafifletmek amacıyla, sigortalı çalıştıran işverenlere 2016 yılından bu yana asgari ücret desteği verilmektedir.

İşverenler, asgari ücret desteği kapsamına giren sigortalılardan dolayı, prim gün sayısı başına;

2016 yılında günlük 3,33 TL,

2017 yılında günlük 3,33 TL,

2018 yılında 500’ün altında çalışan bulunan işletmelerde günlük 5,00 TL, 500’ün üzerinde çalışanı bulunan işletmelerde günlük 3,36 TL

2019 yılında, 500 ün altında çalışan bulunan işletmelerde günlük 5,00 TL, 500’ün üzerinde çalışanı bulunan işletmelerde günlük 3,36 TL

Destek almışlardır.

Rakamlar her ne kadar düşük gibi görünse de özellikle çalışan sayısının fazla olduğu işletmelerde yararlanılan destek tutarları yıl bazında çok büyük rakamlara ulaşabilmektedir.

Örneğin 300 çalışanından dolayı 2019 yılında asgari ücret desteğinden 12 ay boyunca yararlanmış bir işveren;

300 X 30 gün X 12 ay = 108.000 prim günü karşılığında

108.000 X 5,00 TL = 540.000 TL asgari ücret desteği almıştır.

Bir sigortalının prime esas kazancının SGK’ya 10 TL bile eksik bildirildiği tespit edilir ise  o yıla ait asgari ücret desteğinin tamamı faiziyle birlikte geri alınıyor.

5510/4-a kapsamında sigortalı çalıştıran işverenlere 2016 ila 2019 yılları arasında verilen asgari ücret desteğinden yararlanma şartları, 5510 sayılı Kanunun geçici 68., geçici 71., geçici 75. ve geçici 78. maddelerinde açıklanmıştır. Henüz Resmi Gaztede yayımlanmamış olan 2020 yılına ilişkin asgari ücret desteğinden yararlanma şartları ise geçici 80. maddede düzenlenmiştir.

Kayıt dışı sigortalı çalıştırdığı veya sigortalıların prime esas kazancını eksik bildirdiği tespit edilen işverenlerle ilgili olarak yasa maddelerine bakıldığında;

“…sigortalıların prime esas kazançlarını …. yılı Ocak ila Aralık ayları/dönemi için eksik bildirdiği tespit edilen işyerlerinden İşsizlik Sigortası Fonunca karşılanan tutar, gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte geri alınır ve bu işyerleri hakkında bu madde hükümleri uygulanmaz.

… denetim ve kontrolle görevli memurlarca yapılan soruşturma ve incelemelerde çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirilen sigortalının fiilen çalışmadığı durumlarının tespit edilmesi, … hâllerinde bu maddenin birinci fıkrasının (b) bendine ilişkin hükümler uygulanmaz….”

Hükümlerinin yer aldığı görülecektir.

Sözkonusu maddelerde yer alan hükümlere istinaden SGK tarafından yayınlanmış genelgelerde de, asgari ücret desteğinden yararlanılan herhangi bir ayda sigorta primine esas kazancın eksik bildirildiği veya hiç bildirilmediğinin denetim ve kontrolle görevli memurlarca yapılan soruşturma veya incelemelerde veya mahkeme kararı neticesinde ya da kamu kurum ve kuruluşlardan alınan yazılardan anlaşılması halinde, eksik bildirimin yapıldığı yıllar için asgari ücret desteğinden yararlanılamayacağı gibi yararlanılmış olan desteklerin de faiziyle birlikte geri alınacağı açıklanmıştır.

Buna göre, 300 çalışanın olduğu bir işletmede 2019 yılı içinde bir çalışana ödenen fazla mesai ücretinin SGK’ya bildirilmediğinin SGK’nın denetim ve kontrolle görevli memurlarınca tespit edilmesi veya alacak davası sonrasında fazla mesai ücretinin ödenmesi gerektiğine hükmedilmesi halinde, 2019 yılı içinde işverenin almış olduğu  540.000 TL tutarındaki asgari ücret desteği kendisinden faiziyle birlikte geri alınmaktadır.

Çalışanın ödenmeyen veya ödendiği halde SGK’ya bildirilmediği tespit edilen fazla mesai ücretinin 2019 yılının yanısıra 2018 yılının herhangi bir ayını da kapsaması halinde, bu defa 2019 yılının yanı sıra 2018 yılının asgari ücretleri de yine faiziyle birlikte kendisinden geri alınmaktadır.

Prim teşviklerinde yaptırımlar çok daha makul

Asgari ücret desteğinin dışında, işverenlere çeşitli şartlar dahilinde sigorta prim teşvikleri de verilmektedir.

Prim teşviklerinde; sigortalının prime esas kazancın eksik bildirildiğinin tespiti, teşviklerden yararlanmaya engel olmadığı gibi, kayıt dışı sigortalı çalıştırdığı tespit edilen işverenler prim teşviklerinden evvelce bir yıl süreyle yararlanamazken, 5510 sayılı Kanuna ilave edilen Ek 14. madde ile bir yıllık yasaklama süresi ilk tespitte bir aya düşürülmüş, üç yıl içinde ikinci defa kayıt dışı sigortalı çalıştırıldığının tespiti halinde yasaklama süresi bir yıl olarak düzenlenmiştir.

Ayrıca yine aynı madde ile beş kişiden fazla olmamak şartıyla çalıştırılan sigortalı sayısının % 1’ini aşmayan sayıda sigortalıyı kayıt dışı çalıştırdığı tespit edilen işletmeler istisna kabul edilerek, yasaklama kapsamı dışında tutulmuşlardır.

Diğer taraftan, kayıt dışı sigortalı çalıştırdığı tespit edilen işverenler yönünden geriye yönelik prim teşviklerinin geri alınması gibi bir durum bulunmamakta, sadece tutanağın veya mahkeme kararının düzenlendiği tarihi takip eden aydan itibaren bir ay süreyle prim teşviklerinden yararlanılmasına izin verilmemektedir.

Buna karşın, asgari ücret deteğinden yararlanmış olan bir işverenin kayıt dışı sigortalı çalıştırdığının veya sigortalıların prime esas kazancın eksik bildirdiğinin tespiti halinde, bu eksiklik yalnızca bir ay için bile olsa ilgili yılın asgari ücret desteklerinin tümü faiziyle birlikte geri alınmaktadır.

Cezalar işlenen fiilin ağırlığıyla orantılı olmalı

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 3. maddesinin 1. fıkrasında “suç işleyen kişi hakkında işlenen fiilin ağırlığıyla orantılı ceza ve güvenlik tedbirine hükmolunur” şeklinde bir düzenleme yer almaktadır.

Haliyle, 300 çalışanın bulunduğu bir işletmede sadece bir çalışanın bir aylık fazla mesai ücretinin prime esas kazanca dahil edilmediğinin tespiti nedeniyle,  o işletmede çalışan 300 işçinin bir yıllık asgari ücret desteğinin faiziyle birlikte geri alınmasına ilişkin ceza uygulamasının, orantılı olmadığı aşikardır.

Alacak davaları sonrasında fazla fazla mesai ücretinin yeya ulusal bayram ve tatil günlerinde ücret ödenmesine dair çok sayıda kararların bulunduğu dikkate alındığında, mevcut yasal düzenlemenin çok sayıda işletmeyi telafisi imkansız ağır sonuçlara götüreceği de ortadadır.

Yaptırımlar prim teşviklerine benzer şekilde hafifletilmeli

Ekonomide en önemli sorun olan işsizliğin düşürülmesinde ve 2020 yılı için hedeflenen yüzde 5 lik ekonomik büyüme oranına ulaşılmasında özel sektörün yapacağı yatırımların önemi herkes tarafından bilinmektedir. Bu itibarla, özel sektör işverenlerine verilen prim teşviklerinde olduğu gibi,

-Çalışanların prime esas kazancın eksik bildirildiğinin tespitinin, asgari ücret desteğinden yararlanılmasına engel olmaması,

-Kayıt dışı sigortalı çalıştırıldığının tespiti halinde ilgili yıldaki tüm asgari ücret desteklerinin geri alınması yerine, sadece tespitin yapıldığı tarihi izleyen aydan itibaren bir ay süreyle asgari ücret desteğinden yararlanılmasına izin verilmemesi,

-Beş kişiden fazla olmamak şartıyla çalıştırılan sigortalı sayısının % 1’ini aşmayan sayıda sigortalıyı kayıt dışı çalıştırdığının tespitinin, asgari ücret desteğinden yararlanılmasına engel olunmaması,

yönünde yasal düzenlemeler yapılmasının yerinde ve gerekli olduğu düşünülmektedir.

GÜLBENK MÜŞAVİRLİK

Kötü Makaleyi Değerlendirin: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Çok İyi
		Yazdır