Üniversitede öğretim üyesi olarak görev yapan çalışana üniversitede ders aracı olarak kullanılan kitaplar için ödenecek telif ücretinin vergilendirilmesi

İLGİ: …

İlgi (a)' da kayıtlı özelge talep formunuz ve ilgi (b)'de kayıtlı dilekçede, Üniversitenizde ve bunlara bağlı birimlerde ders aracı olarak kullanılan kitaplar, teksirler ve yardımcı ders kitapları ile ilgili olarak öğretim görevlilerine 03.02.1984 tarih ve 18301 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Üniversiteler Yayın Yönetmeliği kapsamında ödenecek telif ücretlerinin, ücret veya serbest meslek kazancı olarak değerlendirilip değerlendirilmeyeceği ve Gelir Vergisi Kanunu'nun 94/2-b maddesi gereğince kurumunuzca yapılacak %20 oranındaki tevkifatın uygun olup olmadığı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesinde; " Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.

Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez." hükmü yer almış olup, 62 nci maddesinde ise; işverenler, hizmet erbabını işe alan, emir ve talimatları dahilinde çalıştıran gerçek ve tüzel kişiler olarak tanımlanmıştır.

Aynı Kanunun 65 inci maddesinde; "Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır.

Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır." hükmüne yer verilmiş olup; aynı Kanunun 66 ncı maddesinde ise, serbest meslek faaliyetini mutad meslek halinde ifa edenlerin serbest meslek erbabı olduğu, serbest meslek faaliyetinin yanında meslekten başka bir iş veya görev ile devamlı olarak uğraşılmasının bu vasfı değiştirmeyeceği hükme bağlanmıştır.

Yine aynı Kanunun 18 inci maddesinde; " Müellif, mütercim, heykeltraş, hattat, ressam, bestekar, bilgisayar programcısı ve mucitlerin ve bunların kanuni mirasçılarının şiir, hikaye, roman, makale, bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film,video band, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ve internet ortamı, radyo, televizyon ve videoda yayınlamak veya kitap, CD, disket, resim, heykel ve nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satmak veya bunlar üzerindeki mevcut haklarını devir ve temlik etmek veya kiralamak suretiyle elde ettikleri hasılat Gelir Vergisinden müstesnadır.

Eserlerin neşir, temsil, icra ve teşhir gibi suretlerle değerlendirilmesi karşılığında alınan bedel ve ücretler istisnaya dahildir.

Yukarıda yazılı kazançların arızi olarak elde edilmesi istisna hükmünün uygulanmasına engel teşkil etmez.

Serbest meslek kazançları istisnasının, bu Kanunun 94 üncü maddesi uyarınca tevkif suretiyle ödenecek vergiye şümulü yoktur." hükümleri yer almıştır.

Öte yandan anılan Kanunun 94 üncü maddesinde kimlerin hangi ödemeler üzerinden tevkifat yapacakları hüküm altına alınmış olup; aynı maddenin birinci fıkrasının 1 numaralı bendinde; hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61 inci maddede yazılı olup, ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), 103 ve 104 üncü maddelere göre, 2 numaralı bendinde de yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemelerden (noterlere serbest meslek faaliyetlerinden dolayı yapılan ödemeler hariç);

1. 18 inci madde kapsamına giren serbest meslek işleri dolayısıyla yapılan ödemelerden (2009/14592 sayılı B.K.K. İle Yürürlük; 03.02.2009) %17,

    

2. Diğerlerinden (2009/14592 sayılı B.K.K. ile Yürürlük; 03.02.2009) % 20 oranında, gelir vergisi tevkifatı yapılacağı hükme bağlanmıştır.

Aynı Kanunun 96 ncı maddesinin ikinci fıkrasında ise, vergi tevkifatının ücretler dışında kalan ödemelerde gayrisafi tutarlar üzerinden yapılacağı, kesilmesi gereken verginin ödemeyi yapan tarafından üstlenilmesi halinde bu verginin, bilfiil ödenen miktar ile ödemeyi yapanın yüklendiği verginin toplamı üzerinden hesaplanacağı hüküm altına alınmıştır.

Ayrıca, 23.01.2007 tarih ve 26412 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bakanlar Kurulu'nun 2006/10932 sayılı kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarınca Ödenecek Telif ve İşlenme Ücretleri Hakkındaki Yönetmeliğin 5 inci maddesinde kamu kurum ve kuruluş personelinin asli görevleri gereği yaptıkları çalışmalar sonucu meydana getirdikleri bu yönetmelik kapsamına giren eserler için telif ücreti ödenmeyeceği, ancak söz konusu personelin makale, tebliğ ve konferansları ile bu yönetmelik kapsamına giren eserlerinden görev saatleri dışında meydana getirdikleri eserler için ücret ödenebileceği açıklanmıştır.

Bu hüküm ve açıklamalara göre, hizmet sözleşmesi olmaksızın kendi nam ve hesabına çalışanlar ile hizmet sözleşmesine bağlı olarak çalışanlardan telif hakkı kendilerine ait olan eserlerin üniversiteniz tarafından satın alınması halinde, telif hakkı ve tercüme çalışmalarının 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu hükümleri kapsamında eser niteliği taşıması ve bu durumun ilgili kişiler tarafından tevsik edilmesi şartı ile eser sahiplerine ödenen telif ve tercüme ücretinin gayri safi tutarı üzerinden, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin 2/a bendine göre %17 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir. Söz konusu eserlerin istisna kapsamında değerlendirilmemesi durumunda aynı maddenin 2/b bendine göre %20 oranında tevkifat yapılacağı tabiidir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

Bu özelgeyi arkadaşıma göndereyim

Yazdır