İlgide kayıtlı özelge talep formuzun incelenmesinden, gayrimenkul danışmanlığı faaliyetinde bulunduğunuz belirtilerek, envanterinize kayıtlı bulunmayan özel amaç için kullanmakta olduğunuz özel teknenizde görevli gemici personele ödenecek ücretin 4490 sayılı Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanununun 12. maddesinin (d) bendine istinaden gelir vergisi ve damga vergisinden istisna olup olmadığı hususunda Başkanlığımızdan görüş istenildiği anlaşılmıştır.

A. GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61. maddesinde;

"Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.

Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez."

hükmü yer almaktadır.

4490 sayılı Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu ile 491 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun "Amaç ve Kapsam" başlıklı 1. maddesine göre, bu Kanunun amacı, oluşturulan Türk Uluslararası Gemi Siciline tescil edilen gemiler ile turizm şirketi envanterlerinde kayıtlı ticari yatların temin ve işletilmesinde kolaylık sağlamak suretiyle Türk denizciliğinin geliştirilmesini hızlandırmak ve ekonomiye katkısını artırmaktır.

Aynı Kanunun "Tanımlar" başlıklı 2. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, yat: yat tipinde inşa edilmiş, gezi ve spor amacıyla yararlanılan, taşıyacakları yatçı sayısı otuzaltıyı geçmeyen, yük ve yolcu gemisi niteliğinde olmayan, turizm şirketi envanterlerinde kayıtlı ve tonilato belgelerinde "Ticari Yat” olarak belirtilen deniz araçları olarak tanımlanmıştır.

Anılan Kanunun "Türk uluslararası gemi sicili" başlıklı 3. maddesinde bu Kanunun 1. maddesinde öngörülen amaçları gerçekleştirmek üzere Denizcilik Müsteşarlığı nezdinde, İstanbul'da Türk Uluslararası Gemi Sicili oluşturulduğu hüküm altına alınmıştır.

4490 sayılı Kanunun "Mali hükümler" başlıklı 12. maddesinin altıncı fıkrasında, Türk Uluslararası Gemi Sicilinde kayıtlı gemilerde ve yatlarda çalışan personele ödenen ücretlerin gelir vergisi ve fonlardan müstesna olduğu hüküm altına alınmıştır.

Bu hükümler uyarınca, bir yatta çalışan personele ödenen ücretlerin gelir vergisinden istisna edilebilmesi için, söz konusu yatın turizm şirketi envanterinde kayıtlı bir ticari yat olması ve Türk uluslararası gemi siciline kayıtlı olması gerekmektedir.

Bu nedenle, yukarıda belirtilen şartları taşımayan, şahsınız tarafından kişisel (özel) amaçlarla kullanılan yatta çalışan personele ödenen ücretlerin gelir vergisinden istisna edilmesi mümkün değildir.

B. DAMGA VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME

488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1. maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu, bu Kanundaki kağıtlar teriminin, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade ettiği; 3. maddesinde, damga vergisi mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu hükme bağlanmıştır.

Aynı Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "IV-Makbuzlar ve diğer kağıtlar" başlıklı bölümünün IV/l-b fıkrasında, maaş, ücret, gündelik, huzur hakkı, aidat, ihtisas zammı, ikramiye, yemek ve mesken bedeli, harcırah, tazminat vesaire gibi her ne ad ile olursa olsun hizmet karşılığı alınan paralar (avans olarak ödenenler dahil) için verilen makbuzlar ile bu paralar nakden ödenmeyerek kişiler adına açılmış veya açılacak cari hesaplara nakledildiği veya emir ve havalelerine tediye olunduğu takdirde nakli veya tediyeyi temin eden kâğıtların nispi damga vergisine tabi olduğu hükme bağlanmıştır.

Diğer taraftan, 4490 sayılı Kanunun "Mali hükümler" başlıklı 12. maddesinin altıncı fıkrasında, Türk Uluslararası Gemi Sicilinde kayıtlı gemilerde ve yatlarda çalışan personele ödenen ücretler gelir vergisi ve fonlardan müstesna olduğu hüküm altına alınmış olup damga vergisine ilişkin bir istisna hükmüne yer verilmemiştir.

Buna göre, özel amaç için kullanmakta olduğunuz özel teknenizde çalışan personele ödenen ücretler nedeniyle düzenlenen kağıtların damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.