KAMU YARARINA ÇALIŞAN DERNEK STATÜSÜ KAZANMA

Kamu yararına çalışan dernekler, Hazine ve Maliye Bakanlığının ve varsa ilgili bakanlıkların görüşü üzerine, İçişleri Bakanlığının teklifi ve Cumhurbaşkanı kararıyla tespit edilir.

Kamu yararına çalışan derneklerden sayılmak için derneğin;
a) En az bir yıldan beri faaliyette bulunması,
b) Son bir yıl içindeki, 200.000 Türk Lirasını geçen alım ve satım işlemlerinin rekabet koşullarına uygun yapılması,
c) Amacı ve gerçekleştirdiği faaliyetlerin, üyelerinin dışında yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde toplumun ihtiyaç ve sorunlarına yönelik çözümler üretecek ve toplumsal gelişmeye katkı sağlayacak nitelikte olması,
d) Yıl içinde elde ettiği gelirin en az yarısının bu amaçla harcanması (Hazine ve Maliye Bakanlığı olumlu görüş için bu oranı üçte iki olarak istemektedir).
e) Sahip olduğu mal varlığının ve yıllık gelirinin tüzüğünde belirtilen amacı gerçekleştirecek düzeyde olması gerekir.
Bu durum, İçişleri Bakanlığı Dernekler Denetçileri tarafından yapılan denetim ve inceleme sonucunda düzenlenen rapor ile tespit ettirilebilir. Bu nitelikleri taşımadığı tespit edilen dernekler, kamu yararı kararı için, bu tespitin yapıldığı tarihten itibaren üç yıl geçmeden önce yeniden başvuramaz.

Başvuru ve İstenen Belgeler:
Kamu yararına çalışan derneklerden sayılmak isteyen dernekler, aşağıda belirtilen ekler ile birlikte başvurularını dernek merkezinin bulunduğu yerdeki mülki idare amirliğine yaparlar.
a) Derneğin kamu yararı yönünden; faaliyeti, yaptığı hizmetler ve gelecekte yapılması düşünülen işler hakkındaki raporu,
b) Derneğin taşınır ve taşınmaz mallarının listesi,
c) Kamu yararına çalışan derneklerden sayılması için yönetim kurulunun aldığı karar örneği.
Başvurunun Değerlendirilmesi:
Kamu yararına çalışan derneklerden sayılma istekleri, valilik görüşü ile birlikte bir ay içinde İçişleri Bakanlığına gönderilir. Valilik görüşünde derneğin amacının ve faaliyetlerinin topluma yararlı sonuçlar verecek nitelikte ve ölçüde olup olmadığı ve kamu yararına çalışan derneklerden sayılıp sayılamayacağı açıkça belirtilir.
İçişleri Bakanlığınca ilgili bakanlıkların ve Hazine ve Maliye Bakanlığının da görüşü alındıktan sonra, İçişleri Bakanlığının teklifi ve Cumhurbaşkanı kararı ile dernek, kamu yararına çalışan derneklerden sayılır.
Kamu yararına çalışan derneklerden sayılmaya ilişkin karar ilgili valilik tarafından başvuru sahibi derneğe tebliğ edilir.

Kamu Yararına Çalışan Derneklere Yasaların Tanıdığı Hak ve Ayrıcalıklar:
1–193 sayılı G.V.K.’nun 89/4. Md. uyarınca, kamu yararına çalışan derneklere yıllık toplamı beyan edilecek gelirin % 5’ini (kalkınmada öncelikli yöreler için % 10’unu) aşmamak üzere, makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar vergi matrahından indirilebilir.
2– 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun 9. maddesi uyarınca, Kanun’a ekli 2 sayılı tabloda yazılı kâğıtlar damga vergisinden istisnadır.
3– 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 17. maddesinin 1 ve 2 numaralı fıkraları kapsamına giren teslim ve hizmetleri için KDV istisnasından yararlanabilirler.
4– 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 3. maddesinin (a) bendi uyarınca, veraset ve intikal vergisinden muaf tutulurlar.
5– 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun 4/e ve 14/c maddeleri uyarınca, sahip oldukları bina ve arazileri emlak vergisinden muaftır.
6– 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu 5/ı maddesi uyarınca, kamu yararına çalışan derneklere bağlı rehabilitasyon merkezlerinin işletilmesinden, ilgili Bakanlığın görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığının belirleyeceği usûller çerçevesinde beş hesap dönemi itibarıyla elde edilen kazançların kurumlar vergisinden istisna tutulması (İstisna, belirtilen okulların ve rehabilitasyon merkezlerinin faaliyete geçtiği hesap döneminden itibaren başlar.)
7– 4458 sayılı Gümrük Kanunu 167/7. Md. uyarınca, Kamu yararına çalışan dernekler tarafından ticari gaye güdülmemek ve kuruluş amaçları doğrultusunda kullanılmak üzere ithal edilen eşyaların gümrük vergisinden muaf tutulur.
8– 492 sayılı Harçlar Kanunu 59/b maddesi uyarınca, bu derneklerin iktisap edecekleri taşınmaz malların tescil ve terkinleri ile ayni haklarının şerhleri harçtan muaf tutulur.
9– 2860 sayılı Yardım Toplama Kanununun 6. maddesi uyarınca, Bakanlar Kurulu kararı ile izin almadan yardım toplayabilirler.
10– Kamuya yararlı derneklerden Cumhurbaşkanlığınca lüzumlu görülenler tarafından kullanılacak taşıtlar 237 sayılı Taşıt Kanunu hükümlerine tabidir.
11– 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 19/3. Maddesi uyarınca derneklerce tertiplenen eğlencelerden eğlence vergisi alınmaz.
12– 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 14. maddesinde yer alan; “Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının intifa haklarının, belirli sürelerle kamu hizmetlerinde kullanılmak üzere, Devlet dairelerine, kamu kurum ve kuruluşlarına, kamu menfaatine yararlı milli derneklere bırakılması veya gerçek ve tüzelkişilere kiraya verilmesi, Kültür ve Turizm Bakanlığının iznine tabidir.
13-2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 72. maddesinde yer alan “Kamu yararına çalışan derneklere, kuruluş gayelerine uygun olarak kullanılmak üzere, Hazinenin özel mülkiyetinde kayıtlı bulunan ve kamu hizmetlerine tahsisli olmayan taşınmaz malları, satış tarihindeki alım satım rayici nazara alınarak kıymet takdiri suretiyle satılabilir.
14– 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkındaki Kanunun 4. maddesi uyarınca hazırlanan “Ulusal ve Resmi Bayramlarda Yapılacak Törenler Yönetmeliği” hükümlerine göre kamu yararına çalışan dernek başkanları devlet protokolünde yer almaktadırlar.
15– 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 29. maddesi uyarınca genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülmüş olmak kaydıyla; kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllere yardım yapılabilir.

E. İçişleri Bakanlığı Dernekler Denetçisi

Muhsin ÖZASLAN

Kötü Makaleyi Değerlendirin: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Çok İyi
		Yazdır