İŞVERENLER ÇÖZÜM BEKLİYOR! 26 NOLU KODUN FESİH YASAĞI DIŞINDA OLDUĞUNU SÖYLEYECEK KİMSE YOK MU

Tüm dünyayı ve ülkemizi etkisi altına alan Covid-19 salgını ile birlikte yaşanan krizin çalışma hayatındaki olumsuz etkilerinin azaltılması amacıyla;

-İşverenlere kısa çalışma ödeneğine başvurmaları ve gerekli şartları sağlamaları halinde çalışanlarının kısa çalışma ödeneğinden yararlanmalarına imkan sağlanmış,

-İstihdamın korunması amacıyla işverenlere iş akdinin, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri, belirli süreli iş veya hizmet sözleşmelerinde sürenin sona ermesi, işyerinin herhangi bir sebeple kapanması ve faaliyetinin sona ermesi, ilgili mevzuatına göre yapılan her türlü hizmet alımları ile yapım işlerinde işin sona ermesi halleri sebepler dışında fesih yasağı getirilmiş,

-Fesih yasağı süresi içinde işverenlere çalışanlarını tek taraflı olarak ücretsiz izne çıkartma yetkisi verilmiş,

-Ücretsiz izne çıkartılan çalışanlara nakdi ücret desteği ödenmesine imkan sağlanmış,

-Normal çalışma sürelerine dönen sigortalılar yönünden yeni bir sigorta prim teşviki getirilmiştir.

Çalışanının iş akdini “26 –Devamsızlık nedeniyle fesih” kodunu seçen işverenlerin kısa çalışma ödenekleri durduruluyor.

İş Kanunu’na ilave edilen geçici 10. madde ile getirilen fesih yasağına aykırılık halinde, çalışanların kısa çalışma ödenekleri durdurulmakta, evvelce yapılan ödemeler de işverenlerden faiziyle birlikte geri alınmaktadır. Ayrıca fesih yasağına aykırılık halinde işverenlere, sözleşmesi feshedilen her işçi için brüt asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanmaktadır.

Yaptırımı bu kadar ağır olan bir cezayla karşılaşmamak adına işverenler, meslek mensupları ve insan kaynakları departmanlarında görevli personel, işten ayrılan personellerin fesih nedenlerini titizlikle seçmeye gayret etmektedir.

Ne var ki evvelce “Disiplin kurulu kararı ile fesih” olan 26 nolu fesih kodunun, 2020/21 sayılı genelgeyle “Devamsızlık nedeniyle fesih" olarak değiştirilmesine ve devamsızlık nedeniyle feshin, İş Kanunun 25/II-Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri bölümünün (g) bendinde kapsamında olduğu yasada açıkça belirtilmesine rağmen, bir çalışanın fesih bildirimi 26- Devamsızlık nedeniyle fesih koduyla yapıldığında, işyerindeki tüm çalışanların kısa çalışma ödenekleri kesilmekte, ödenenler de geri alınmaktadır.

Mevcut durumda tek çare 26 kodunu 29’a dönüştürmek.

COVİD-19 salgının başlamasıyla birlikte kısa çalışmaya geçen, sonrasında normalleşme sürecine dönmeye çalışan işverenlerce çalışanların işe davet edilmelerine rağmen, kimi çalışanın bu davete icabet etmediği, kimi çalışanın da çalışmak istemediğini işverenine beyan ettiği sıklıkla görülmektedir.

Bu durumda İş Kanunun 25/II-g alt bendinde yer alan “İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi” koşullarının oluşması halinde, işverenin 26- Devamsızlık nedeniyle fesih kodunu seçerek iş akdini sonlandırılması aşikardır.

Devamsızlık nedeniyle fesih, her ne kadar hem “26-Devamsızlık nedeniyle fesih” kodunun, hem de “29-İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih” kodu kapsamına girse de, devamsızlık nedeniyle fesih halinde 26 nolu kodun açıklamalarına bakarak, neredeyse tüm işyerlerinde devamsızlık nedeniyle yapılan fesihlerde 26 nolu kod seçilmiştir. Haliyle bu fesih kodunu seçen tüm işyerlerinde, çalışanların kısa çalışma ödeneklerinin kesilmesi, ödenenlerin de geri alınması gündeme gelmiştir.

Fesih kodu 26’dan 29’a nasıl dönüştürülür?

İşçinin devamsızlığı nedeniyle iş akdini fesih eden ve işten ayrılış bildirgesinde 26-Devamsızlık nedeniyle fesih kodunu işaretleyen işverenlerin, kimisi İŞKUR Müdürlüğüne kimisi SGK Müdürlüğüne başvurarak fesih kodunu düzeltmeye çalışmakta, kimisi de ne yapacağını bile bilmeden maalesef ki bu salgın ortamında oradan oraya koşturmakta.

Mevcut durumda, eğer ki 26 nolu kod, fesih yasağı dışında tutulmaz ise, maalesef ki işverenlerin yapması gereken ya SGK Müdürlüklerine başvurup 26 nolu fesih kodunu 29 nolu fesih koduna dönüştürmek ya da İŞKUR Müdürlüklerine başvurarak kısa çalışma ödeneklerinin devamını sağlamak olacaktır.

İşten ayrılış bildirgesindeki işten ayrılış nedeninin 26-Devamsızlık nedeniyle fesih seçeneğinin işaretlenmiş olması nedeniyle kesilen kısa çalışma ödeneklerinin yeniden başlatılabilmesi amacıyla SGK müdürlüklerine de İŞKUR müdürlüklerine de başvurulması mümkün.

Bu hususta;

-SGK’nın 2013/11 sayılı Genelgesinde yer alan “Sigortalıların işten ayrılış nedenine yönelik talepleri işverenle birlikte müracaat etmişse değiştirilecek, bunun dışında sigortalı taleplerinde işten ayrılış nedeni ile ilgili herhangi bir değişiklik yapılmayacaktır. İşverenlerin işten ayrılış nedenine yönelik talepleri buna ilişkin belgelerle müracaat edilmesi halinde değiştirilecektir.” açıklamaları çerçevesinde işten ayrılış nedeninin SGK müdürlüklerinden değiştirilmesi mümkün.

-İŞKUR’un  2020/1 sayılı Genelgesinde yer alan “İşten ayrılış bildirgesi fesih tarihinden sonra on gün içinde SGK’ya verilir. On günden sonra işverenlerce fesih nedeni değişikliğinin Kurumumuza ispatlanması halinde değişikliğin Kurumumuz kayıtlarında yapılması yeterlidir, SGK kayıtlarında düzelttirilmesine gerek yoktur. İşverenler değişiklik için SGK’ya yönlendirilmemelidir.” açıklamaları çerçevesinde İŞKUR’a müracaat edilmesi de mümkün.

Ne var ki, işten ayrılış nedeninin düzeltilmesi için kanıtlayıcı belgelerle birlikte İŞKUR’a müracaat edildiğinde İŞKUR tarafından işten ayrılış nedenine ilişkin kod değişikliği yapılamadığından yalnızca durdurulan kısa çalışma ödeneğinin devamına imkan sağlanmaktadır. Bu bağlamda, İŞKUR tarafından yasaklı olan 26 nolu fesih kodu 29 nolu kodla değiştirilemediğinden, 26 nolu kod nedeniyle sonradan İş Müfettişlerince idari para cezası uygulanması ve sonrasında dava sürecine geçilmesi durumlarıyla karşılaşma riski de olabilecektir.

Bu bakımdan, işten ayrılış nedeniyle ilgili yapılacak değişiklikler için SGK Müdürlüklerine başvurulduğunda fesih kodunun da değiştirildiği dikkate alındığında, SGK Müdürlüklerine bir dilekçe ve eki kanıtlayıcı belgelerle birlikte başvurulmasının çok daha isabetli olacağı değerlendirilmektedir.

Devamsızlık nedeniyle fesih nedenini kanıtlayıcı belgeler nelerdir?

İş Kanunu 25/II-g maddesi gereğince, işçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi işverene bildirimsiz ve tazminatsız fesih hakkı vermektedir.

Devamsızlık yapılan her gün için ayrı ayrı tutanak düzenlenmesi gerektiğinden, devamsızlık yapılan günler için topluca tek bir tutanak düzenlenmesi halinde bu tutanağa itibar edilmemektedir. Ayrıca düzenlenen tutanakların tanıklarca da doğrulanması ve imza altına alınması gerekmektedir.

Bu bağlamda fesih kodunun 26’dan 29’a çevrilmesi amacıyla yapılacak olan müracaatlarda, kanıtlayıcı belge olarak devamsızlığın meydana geldiği her gün için ayrı ayrı düzenlenmiş ve tanıklarca da doğrulanmış devamsızlık tutanaklarının bir dilekçe ekinde ibraz edilmesi gerekecektir.

Diğer taraftan gerek SGK genelgesinde, gerekse İŞKUR genelgesinde fesih kodu değişikliği nedeniyle ibraz edilecek belgelerin her zaman düzenlenmesi mümkün olan bir belge olup olmayacağı yönünde bir açıklama bulunmamaktadır. Ancak bazı müdürlüklerce, ibraz edilen devamsızlık tutanaklarının her zaman düzenlenebilir nitelikte belge olduğu gerekçesiyle kabul edilememe durumlarıyla da karşılaşıldığından, devamsızlık tutanaklarının noterden tasdikli olması gibi bir durumun olması beklenemeyeceğinden, bu belgelere mutlaka itibar edilmesi gerektiği ortadadır.

SGK Müdürlüğü tarafından bu değişiklik yapıldığı takdirde işveren tarafından tekrar İŞKUR müdürlüğüne başvuru yapılmasına gerek olmayıp, telefonla veya mail kanalıyla işten ayrılış nedenin SGK tarafından değiştirildiği hususunda İŞKUR personeline bilgi verilmesi yeterli olacaktır.

Fesih kodunun değiştirilmesi çare değil!

Mevcut durumda yapılması gereken işlemler maalesef ki bunlar. Ama elbette çare fesih kodunu 26’dan 29’a değiştirmekte değil. Çare 26 nolu fesih kodunu, yasak kapsamında dışında tutmak.

İşçisinin devamsızlığı nedeniyle iş akdini “26-Devamsızlık nedeniyle fesih” kodunu seçerek sonlandıran işverenlerin kesilen kısa çalışma ödeneklerinin tekrar başlatılabilmek adına devamsızlık tutanaklarını ibraz ederek “29-İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih” koduna dönüştürülmeye zorlanmasının hiçbir haklı gerekçesi olamaz.

Eğer ki, yasada öngörülen koşullar sağlanmadan işverenin 26 nolu kodu seçebileceği düşünülerek bu uygulamaya geçilmiş ise, aynı işverenin bu suiistimali 29 nolu kodu seçerek de yapabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.

Kaldı ki, işçinin devamsızlığı halinde 26 nolu kod seçilmeyip 29 nolu kod seçilmeli idiyse, o zaman “26-Devamsızlık nedeniyle fesih” kodu, işten ayrılış nedenlerinin arasına neden konuldu? Bu kod devamsızlık için kullanılmayacaksa ne için kullanılacak?

Bu düzenlemeye yapanlara şöyle bir soru yönelteceğim. İnsan kaynaklarında çalışan bir personel veya bir meslek mensubu olsaydınız, işçinin devamsızlığı nedeniyle iş akdini feshedeceğiniz durumda, “26- Devamsızlık nedeniyle fesih” kodunu mu seçerdiniz, yoksa “29-İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih” kodunu mu?

Sonuç olarak, vatandaşın, 26 nolu kodu 29 nolu koda dönüştürmek için yaptığı bu koşturmaca, işçiye, işverene, SGK ve İŞKUR personeline eziyetten başka bir şey olmadığı gibi, kısa çalışma ödeneğine alamayan işçi ile işvereni hatta hiçbir kusuru olmayan, salgın sürecinde gece yarılarına kadar çalışmış SGK ve İŞKUR’un taşra teşkilatında çalışan personelini karşı karşıya getirmektedir. Bu koşturmacanın, salgının yayılma hızının artmasına neden olup olmadığını da sizlere bırakıyorum.

Lütfen, birileri hem devlete, hem vatandaşa zarar veren bu uygulamaya ve hiç kimseye faydası olmayan bu gereksiz koşturmacaya son versin artık!

Eyüp Sabri DEMİRCİ

Sosyal Güvenlik Danışmanı

Kötü Makaleyi Değerlendirin: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Çok İyi
		Yazdır