GENELGE 2010/77 Kendi Adına ve Hesabına Tarımsal Faaliyette Bulunan Sigortalılara İlişkin İşlemler

Bilindiği üzere, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği 12.05.2010 tarihli ve 27579 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Yönetmeliğin 14'üncü ve geçici 8'inci maddeleri ile 5510 sayılı Kanunun 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendine tabi sigortalıların muafiyet kapsamında sigortalılıklarının sona erdirilmesi ile tarımsal faaliyette bulunanlardan 01.10.2008 tarihinden önce diğer sosyal güvenlik kanunlarına tabi çalışmaları nedeniyle sigortalılıkları sona erenler hakkında düzenleme yapılmıştır.

Yönetmelikle yapılan değişiklere ilişkin hususlar aşağıda açıklanmıştır.

1. Muafiyete İstinaden Tarım Sigortalılığın Sona Ermesi

   5510 sayılı Kanunun 6'ncı maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi hükmünce; 4'üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendine tabi sigortalılar yıllık tarımsal faaliyet gelirlerinden bu faaliyete ilişkin masraflar düşüldükten sonra kalan tutarın aylık ortalamasının prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz katından az olması halinde (Kanunun geçici 16'ncı maddesi gereğince bu oran 2008 yılı için % 15, 2009 yılı için % 16, 2010 yılı için % 17 olarak uygulanır.) ziraat odalarından, ziraat odalarının bulunmadığı yerlerde tarım il/ilçe müdürlüklerinden alacakları "Sigortalılık Muafiyet Belgesi" ile sigortalılıklarını sona erdirebilmektedirler.

   Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin "Sigortalılığın sona ermesi ve bildirim yükümlülüğü" başlıklı 14'üncü maddesinin ikinci fıkrasının (k) bendinde;

   "Kanunun 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendine tabi olanlardan ziraat odalarından, ziraat odalarının bulunmadığı yerlerde ise tarım il/ilçe müdürlüklerinden alacakları (Ek-2) muafiyet belgesi ile belgeleyerek on gün içinde Kuruma intikal ettirilenlerin sigortalılıkları belgenin düzenlendiği tarihten, bu süreyi geçirenlerin sigortalılıkları ise belgenin Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarihten itibaren, Kurumca ziraat odalarından veya ziraat odalarının bulunmadığı yerlerde tarım il/ilçe müdürlüklerinden alınan kayıtlardan re'sen tescili yapılanların Kurumca sigortalılık tescillerinin tebliğ edildiği tarihten itibaren 10 gün içerisinde ziraat odalarından veya ziraat odalarının bulunmadığı yerlerde tarım il/ilçe müdürlüklerinden alacakları ve re'sen tescil tarihinden geriye doğru en fazla 1 yıla ilişkin olmak üzere (Ek-2/A) muafiyet belgesi ile belgelemeleri ve belgenin düzenlenme tarihinden itibaren 1 ay içerisinde Kuruma ibraz etmeleri halinde muafiyetin başlangıç tarihi itibariyle sona erer, bu tarih sigortalılarca

   …,"

   on gün içinde Kuruma bildirilir.

   hükmü yer almaktadır.

   Bu hüküm gereğince, 5510 sayılı Kanunun 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendine tabi sigortalılıkları kendi bildirimleri ile başlatılanlar ile Kurumca re'sen tescil edilenlerin sigortalılıklarının sona erdirilmesinde aşağıdaki şekilde işlem yapılacaktır.

   1.1. Talepleri ile tarım sigortalılığı başlatılanların muafiyete istinaden sigortalılıklarının sona erdirilmesi

   5510 sayılı Kanunun 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendine tabi sigortalıların "Sigortalılık Muafiyet Belgesi (EK-2)" ile tarım sigortalılıklarının sona erdirilmesinde belgenin düzenlendiği tarihten itibaren on gün içinde Kuruma intikal ettirilmesi halinde tarım sigortalılığı belgenin düzenlendiği, bu süreyi geçirenlerin ise belgenin Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarihten itibaren sigortalılıkları sona erdirilecektir.

   Örnek - 1: Tarımsal faaliyeti nedeniyle 07.06.2010 tarihi itibariyle ziraat odasına kayıt olan sigortalı, 15.06.2010 tarihinde Kuruma müracaat etmiş, tarım sigortalılığı Kurumca 07.06.2010 tarihinden itibaren başlatılmıştır. Sigortalının tarımsal kazancının aylık prime esas kazancın alt sınırının altında olması nedeniyle 25.07.2010 tarihinde ziraat odasına düzenlettirdiği "(EK-2)" belgesini 02.08.2010 tarihinde Kurum kayıtlarına intikal ettirmesi halinde 25.07.2010 tarihi itibariyle sigortalılığı sona erdirilecektir.

   Örnek - 2: 01.11.2010 tarihi itibariyle ziraat odasına kayıt olan ve aynı gün Kuruma müracaat ederek tarım sigortalılığı başlatılan sigortalı, 03.12.2010 tarihinde ziraat odasından aldığı "(EK-2)" belgeyi 20.12.2010 tarihinde Kurum kayıtlarına intikal ettirdiğinden 20.12.2010 tarihinden itibaren sigortalılığı sona erdirilecektir.

   1.2. Re'sen tescil ile tarım sigortalılığı başlatılanların muafiyete istinaden sigortalılıklarının sona erdirilmesi

   Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği 12.05.2010 tarihi itibariyle 5510 sayılı Kanunun 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında bulunanlardan Kurumca re'sen tescilleri yapılarak sigortalılıkları başlatılanların, tescillerinin tebliğ edildiği tarihten itibaren on gün içinde, re'sen tescil tarihinden geriye doğru en fazla bir yıla ilişkin olmak üzere alacakları "Sigortalılık Muafiyet Belgesi (EK-2/A)"ni düzenleme tarihinden itibaren bir ay içinde Kuruma intikal ettirmeleri halinde muafiyetin başlangıç tarihi itibariyle sigortalılıkları sona erdirilecektir.

   Örnek - 1: 01.10.2008 tarihinde ziraat odasında kayıt olması nedeniyle 25.07.2010 tarihinden itibaren Kurumca re'sen tescili yapılarak sigortalılığı başlatılan ve 20.09.2010 tarihinde sigortalılığının başlatıldığı tebliğ edilen sigortalının 27.09.2010 tarihinde ziraat odasınca düzenlenen "(EK-2/A)" belgesini 15.10.2010 tarihinde Kuruma intikal ettirmesi nedeniyle 25.07.2010 tarihi itibariyle sigortalılığı sona erdirilecektir.

   Örnek - 2: 12.08.2009 tarihi itibariyle ziraat odasına kayıt olması nedeniyle 11.08.2010 tarihinde 12.08.2009 tarihinden itibaren Kurumca re'sen tescili yapılan ve sigortalılığının başlatıldığı 16.08.2010 tarihinde tarafına tebliğ edilen sigortalı, 26.10.2010 tarihinde düzenlettirdiği "(EK-2/A)" belgesini 22.11.2010 tarihinde Kurum kayıtlarına intikal ettirdiğinden, sigortalılığı 22.11.2010 tarihinde sona erdirilecektir.

    

2. 01.10.2008 Tarihinden Önce Ziraat Odası, Tarım İl/İlçe Müdürlüğüne Kayıtlı Olanlara İlişkin İdari Para Cezası

   Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin "2926 sayılı Kanuna ilişkin geçiş hükümleri" başlıklı geçici 8'inci maddesinin yedinci fıkrasında;

   "Ziraat odaları, ziraat odalarının bulunmadığı yerlerde tarım il/ilçe müdürlükleri Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önceki kayıtlarını bildirebilirler. Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önceki kayıtların bildirilmemesi veya geç bildirilmesi halinde idari para cezası uygulanmaz."

   hükmü yer almaktadır.

   Bu hüküm gereğince, 01.10.2008 tarihinden önce ziraat odası, ziraat odasının bulunmadığı yerlerde ise tarım il/ilçe müdürlüğünde kayıtlı bulunan çiftçilerin Kuruma bildirilmeleri gerekmektedir. Bu kayıtların 01.10.2008 tarihinden önceki kayıtların Kurumumuza bildirilmemesi nedeniyle ziraat odalarına Kanunda öngörülen bir aylık süre içinde bildirilmemesi veya geç bildirilmesi halinde, bu kuruluşlara idari para cezası uygulanmayacaktır.

   Örnek - 1: 03.10.2000 tarihinde ziraat odasına kayıtlı olan çiftçinin 15.12.2008 tarihinde Kuruma bildirilmesi halinde ziraat odasına geç bildirim nedeniyle idari para cezası uygulanmayacaktır.

   Örnek - 2: 25.03.2009 tarihinde tarım ilçe müdürlüğüne kayıt olan çiftçinin bildiriminin bir ay içinde yapılması gerektiğinden, bildirimin 28.04.2009 tarihinde yapılması halinde tarım ilçe müdürlüğüne idari para cezası uygulanacaktır.

    

3. 01.10.2008 Tarihinden Önce Ziraat Odası, Tarım İl/İlçe Müdürlüğüne Kayıtlı Olanların Bildirimi ve Sigortalılıklarının Başlatılması

   Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin "2926 sayılı Kanuna ilişkin geçiş hükümleri" başlıklı geçici 8'inci maddesinin sekizinci fıkrasında;

   "5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 01.10.2008 tarihinden önce ziraat odası, ziraat odasının bulunmadığı yerlerde ise tarım il/ilçe müdürlüklerine kayıtlı çiftçilerden, 01.10.2009 tarihinden sonra Kuruma bildirimleri yapılanların tescilleri, bildirimin Kuruma yapıldığı tarihten itibaren başlatılır."

   hükmü yer almaktadır.

   5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 01.10.2008 tarihinden önce tarımsal faaliyetleri bulunmaları nedeniyle ziraat odaları, ziraat odasının bulunmadığı yerlerde tarım il/ilçe müdürlüğüne kayıtlı olan, ancak sigortalılıkları başlatılmayanlardan 01.10.2008 - 01.10.2009 tarihleri arasında tespiti yapılanların sigortalılıkları 01.10.2008 tarihi itibariyle, bu süreyi geçirenlerin sigortalılıkları ise bildirimin Kuruma yapıldığı tarihten itibaren başlatılmaktadır.

   Örnek - 1: Ziraat odasına 20.04.2005 tarihinden itibaren kayıt edilen çiftçinin ilgili odaca 05.09.2009 tarihinde Kuruma bildirimi yapılmış olup, Kanunun 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamındaki sigortalılığı 01.10.2008 tarihinden itibaren başlatılmıştır. Bu bildirimin geç yapılmasından dolayı ziraat odasına idari para cezası uygulanmayacaktır.

   Örnek - 2: Tarım il müdürlüğüne 13.08.2004 tarihinden itibaren kayıt edilen çiftçinin 20.10.2010 tarihinde Kuruma bildiriminin yapılması halinde, Kanunun 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamındaki sigortalılığı 20.10.2010 tarihten itibaren başlatılacak, bildirimin geç yapılmasından dolayı tarım il müdürlüğüne idari para cezası uygulanmayacaktır.

   Örnek - 3: 03.10.2008 tarihi itibariyle ziraat odasına kayıt olan ve kaydı halen deva m eden çiftçinin, 03.11.2008 tarihine kadar Kuruma bildiriminin yapılması gerektiği halde, ilgili ziraat odasınca 28.06.2010 tarihine kadar bildirimi yapılmadığından, bu çiftçinin sigortalılığı 28.06.2010 tarihi itibariyle başlatılacak, bildirimin geç yapılması nedeniyle ziraat odasına idari para cezası uygulanacaktır.

    

4. 01.10.2008 - 12.05.2010 Tarihleri Arasında Muafiyet Kapsamında Olanlara Üç Aylık Ek Süre Verilmesi

   Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin "2926 sayılı Kanuna ilişkin geçiş hükümleri" başlıklı geçici 8'inci maddesinin dokuzuncu fıkrasında;

   "Bu maddenin yürürlük tarihinden önce, Kurumca ziraat odalarından veya ziraat odalarının bulunmadığı yerlerde tarım il/ilçe müdürlüklerinden alınan kayıtlardan 5510 sayılı Kanunun 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin 4 numaralı alt bendine göre re'sen tescili yapılanların, ziraat odalarından veya ziraat odalarının bulunmadığı yerlerde tarım il/ilçe müdürlüklerinden alacakları ve re'sen tescil tarihinden geriye doğru en fazla 1 yıla ilişkin olmak üzere (Ek-2/A) muafiyet belgesi ile belgelemeleri ve bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren üç ay içerisinde Kuruma ibraz etmeleri halinde muafiyetin başlangıç tarihi itibariyle sigortalılıkları sona erdirilir."

   hükmü yer almaktadır.

   Söz konusu hüküm gereğince 01.10.2008 tarihi ile 12.05.2010 tarihleri arasında tarım sigortalısı olarak re'sen tescili yapılanlardan, 12.05.2010 tarihinden önce muafiyet dışındaki nedenlerle tarım sigortalılığı sona erenler ile bunlardan tarım sigortalılığı halen devam edenlerin 12.08.2010 tarihine kadar "Sigortalılık Muafiyet Belgesi (EK-2/A)" ile bu durumlarını belgelemeleri halinde re'sen tescillerinin yapıldığı tarihten geriye doğru en fazla bir yıla ilişkin olmak üzere, sigortalılıkları muafiyet başlama tarihinden itibaren sona erdirilecektir. Tarım sigortalılığı 12.05.2010 tarihinden önce muafiyet nedeniyle sona erenlerin ise 12.08.2010 tarihine kadar yazılı talepte bulunması halinde tarım sigortalılıkları hakkında aynı şekilde işlem yapılacaktır.

   Örnek - 1: 01.10.2008 tarihinde re'sen tescili yapılarak sigortalılığı başlatılan sigortalı 15.12.2008 tarihinde düzenlettirdiği "(EK-2)" belgesini 19.12.2008 tarihinde Kuruma intikal ettirmiş olup, 15.12.2008 tarihi itibariyle sigortalılığı sona ermiştir. Sigortalının 16.07.2010 tarihinde müracaat ederek, sigortalılığının 01.10.2008 tarihi itibariyle sona erdirilmesi için yazılı talepte bulunması halinde 01.10.2008 tarihinden itibaren sonra erdirilecektir.

   Örnek - 2: Tarım ilçe müdürlüğü kaydına istinaden 28.12.2008 tarihinde Kuruma bildirimi yapılarak 01.10.2008 tarihi itibariyle re'sen sigortalılığı başlatılan ve 31.12.2008 tarihinde aldığı muafiyet belgesini aynı gün Kuruma veren sigortalının, 31.12.2008 tarihi itibariyle sigortalılığı sona erdirilmiş, 28.07.2010 tarihinde yeniden yazılı talepte bulunması halinde 01.10.2008 tarihi itibariyle sigortalılığı sona erdirilecektir.

   Örnek - 3: 01.09.2009 tarihinde tarım il/ilçe müdürlüğünde kaydının başlaması nedeniyle 27.09.2009 tarihinde re'sen tescil edilerek 01.09.2009 tarihi itibariyle sigortalılığı başlatılan ve 12.08.2010 tarihine kadar muafiyet kapsamında olduğunu belgeleyen sigortalının 01.09.2009 tarihi itibariyle sigortalılığı sona erdirilecektir.

   Örnek - 4: 02.04.2008 tarihinde ziraat odasına kayıt edilen ve ziraat odasının 28.11.2009 tarihindeki bildirimine istinaden 28.11.2009 tarihinde tarım sigortalılığı re'sen başlatılan sigortalının, 14.02.2010 tarihinde 4'üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendine tabi çalışması nedeniyle sigortalılığı sona ermiştir. Bu sigortalının 03.06.2010 tarihinde ziraat odasınca düzenlenen "(EK-2/A)" belgesi ile müracaat etmesi halinde 28.11.2009 tarihi itibariyle sigortalılığı sona erdirilecektir.

   Örnek - 5: 01.10.2008 tarihinden önce tarım ilçe müdürlüğünde kayıtlı olması nedeniyle 13.03.2009 tarihinde 01.10.2008 tarihi itibariyle re'sen sigortalılığı başlatılan ve halen devam eden sigortalının 03.07.2010 tarihinde "(EK-2/A)" muafiyet belgesi ile müracaat etmesi halinde 01.10.2008 tarihi itibariyle tarım sigortalılığı sona erdirilecektir.

    

5. 2926 Sayılı Kanuna Tabi Sigortalı Olanlardan Diğer Kanunlara Tabi Kısa Süreli Çalışmaları Olanların Yeniden Sigortalılığı

   Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin "2926 sayılı Kanuna ilişkin geçiş hükümleri" başlıklı geçici 8'inci maddesinin onuncu fıkrasında;

   "5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce mülga, 2926 sayılı Kanunun 10'uncu maddesinde belirtilen kurum ve kuruluş kayıtları esas alınarak sigortalılıkları başlatılanlardan diğer sosyal güvenlik kanunlarına tabi çalışmaları nedeniyle sigortalılıkları sona erdirilen ve bir yıldan az süreli çalışması bulunanlar, Kanunun 10'uncu maddesinde belirtilen kurum ve kuruluşlardan kayıtlarının devam ettiğine ilişkin belgelerle birlikte yazılı talepte bulunmaları halinde, yeniden sigortalılıkları diğer kanunlara tabi çalışmalarının sona erdiği tarihi takip eden günden itibaren başlatılır."

   hükmü yer almaktadır.

   Yönetmelik hükmü gereğince, 01.10.2008 tarihinden önce 2926 sayılı Kanuna göre tarımsal faaliyetleri devam ederken 506, 1479 ve 5434 sayılı kanunlar ile 506 sayılı Kanunun geçici 20'nci maddesine tabi sandıklarda bir yıldan az süreli zorunlu çalışmaları nedeniyle tarım sigortalılıkları sona erdirenlerin, bu çalışmaları sona erdiğinde tarımda yeniden sigortalılıklarının başlatılması için üç ay içinde talepte bulunmamaları nedeniyle, geriye dönük sigortalılıkları başlatılamayanların 2926 sayılı Kanunun 10'uncu maddesinde belirtilen kurum ve kuruluş kayıtları ile belgelemeleri halinde yeniden sigortalılıklarının başlatılacaktır.

   Örnek - 1: 2926 sayılı Kanuna tabi tarım sigortalılığı 01.01.1985 tarihinde başlatılan ve sigortalılığı devam etmekte iken 506 sayılı Kanuna tabi 02.03.1990 - 26.05.1990 tarihleri arasında zorunlu çalışması bulunması nedeniyle 2926 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı sona erdirilen sigortalının 506 sayılı Kanuna tabi çalışmasının sona erdiği 26.05.1990 tarihinde tarımsal faaliyetinin karinesi olarak 2926 sayılı Kanunun 10'uncu maddesinde belirtilen kurum ve kuruluşlarda kayıtlı olması halinde yeniden sigortalılığının başlatılması için 14.06.2010 tarihinde yazılı talepte bulunması halinde 27.05.1990 tarihinden itibaren 2926 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı yeniden başlatılacaktır.

   Örnek - 2: 01.05.2000 tarihinden itibaren 2926 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı başlatılan 15.04.2005 - 18.05.2005 tarihleri arasında 1479 sayılı Kanuna tabi zorunlu sigortalılığının başlaması nedeniyle tarım sigortalılığı 14.04.2005 tarihinde sona erdirilen sigortalının 1479 sayılı Kanuna tabi çalışmasının sona erdiği 18.05.2005 tarihinde tarımsal faaliyetinin bulunması nedeniyle 2926 sayılı Kanunun 10'uncu maddesinde belirtilen kurum ve kuruluşlarda kayıtlı olması halinde yeniden sigortalılığının başlatılması için 15.07.2010 tarihinde yazılı talepte bulunması halinde 19.05.2005 tarihinden itibaren 2926 sayılı Kanuna tabi yeniden sigortalılığı başlatılacaktır.

   Örnek - 3: 01.06.2005 tarihinden itibaren 2926 sayılı Kanuna tabi sigortalılığı başlatıla n ve 28.06.2004 - 29.07.2007 tarihleri arasında 506 sayılı Kanuna tabi 450 gün sigortalılık süresi bulunan bir sigortalının 506 sayılı Kanuna tabi sigortalılığının sona erdiği tarihten itibaren yeniden tarım sigortalılığının başlatılması için 18.07.2010 tarihinde yazılı talepte bulunması halinde bu sigortalının bir yıllık süreden fazla çalışması bulunduğundan geriye dönük yeniden sigortalılığı başlatılamayacaktır.

   Diğer taraftan, 01.10.2008 tarihinden önce tarımsal faaliyetleri devam etmekte iken bir yılın altında kısa süreli zorunlu çalışmaları nedeniyle 2926 sayılı Kanuna tabi sigortalılıkları sona erdirilenlerden, üç aylık bildirim süresi dışında yeniden sigortalılıklarının başlatılması için talepte bulunan ve geriye dönük sigortalılıkları başlatılmayan ve geriye dönük sigortalılıklarının başlatılması için dava açan ve halen bu davaları devam edenlerden, 2926 sayılı Kanunun 10'uncu maddesinde belirtilen kurum ve kuruluşlarda kayıtları bulunanların, sosyal güvenlik il müdürlükleri/sosyal güvenlik merkezlerince Yönetmelik değişikliği hususunda yazılı olarak bilgilendirilmesi, sigortalıların kendi istekleri haricinde davalardan feragat etmeleri istenmeksizin işlemlerinin yapılması, ayrıca bu konuda Kurum avukatlarının da açılmış davalarla ilgili olarak "dava konusunun kalmadığı" yeni açılacak davalarda ise idarenin dava konusu işlemlerde zaten işlemi yaptığından "menfaat" olayının bulunmadığı gerekçesiyle mahkemelere bilgi vermeleri ve davanın reddini istemelerinin sağlanması gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini ve gereğini rica ederim.

Bu özelgeyi arkadaşıma göndereyim

Yazdır