Derneğin yönetim kurulu başkanından aldığı proje danışmanlığı hizmetinin vergi kanunları karşısındaki durumu

İlgide kayıtlı özelge talep formunda, katma değer vergisi (KDV) mükellefiyeti olmayan derneğinizin, vergi mükellefiyeti olmayan Dernek Yönetim Kurulu Başkanı …'dan bir defaya mahsus olmak üzere almış olduğu proje danışmanlığı hizmeti için sorumlu sıfatıyla KDV beyan edip etmeyeceği hususunda Başkanlığımız görüşleri talep edilmektedir.

GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61. maddesinde, "Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.

Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez." denilmiştir.

Aynı Kanunun 65. maddesinde, "Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır.

Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır." hükmüne yer verilmiştir.

Aynı Kanunun 66 ncı maddesinde ise "Serbest meslek faaliyetini mutad meslek halinde ifa edenler, serbest meslek erbabıdır. Serbest meslek faaliyetinin yanında meslekten başka bir iş veya görev ile devamlı olarak uğraşılması bu vasfı değiştirmez..." hükmü yer almaktadır. Ayrıca, Kanunun 82. maddesinde de arızi olarak ifa edilen serbest meslek faaliyetleri dolayısıyla tahsil edilen hasılatın arızi kazanç olduğu hüküm altına alınmıştır.

Yine aynı Kanunun "Vergi Tevkifatı" başlıklı 94. maddesinin birinci fıkrası hükmü gereğince, kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler, fıkranın bentlerinde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.

Söz konusu fıkranın (1) ve (2) numaralı bentlerinde yer alan hükümler ise;

"1. Hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61. maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), 103 ve 104. maddelere göre,

2. Yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemelerden (Noterlere serbest meslek faaliyetlerinden dolayı yapılan ödemeler hariç);

a. 18. madde kapsamına giren serbest meslek işleri dolayısıyla yapılan ödemelerden, %17

b. Diğerlerinden, %20"

şeklindedir.

Bu hüküm ve açıklamalara göre, Derneğinize proje danışmanlığı hizmeti veren … 'nın, bu faaliyeti kendi nam ve hesabına mutad meslek olarak icra etmesi halinde, adı geçenin serbest meslek erbabı sayılması ve elde ettiği kazancın da serbest meslek kazancı olarak değerlendirilmesi gerekmekte olup, bu kişinin söz konusu faaliyeti arızi olarak ifa etmesi halinde ise elde edilen kazanç arızi serbest meslek kazancı olacaktır.

Gelir vergisi tevkifatı uygulanması açısından, serbest meslek kazancının devamlı veya arızi nitelikte olmasının herhangi bir önemi bulunmadığından, söz konusu Dernek tarafından proje danışmanlığı hizmeti karşılığı adı geçene yapılan serbest meslek ödemesi üzerinden Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendinin "b" alt bendi hükmüne göre %20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.

Diğer taraftan, … ile Derneğiniz arasında ücret ilişkisini doğuran bir hizmet sözleşmesi olması halinde ise Derneğiniz tarafından adı geçene yapılan ödemelerin ücret olarak değerlendirilmesi ve Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi hükmü dikkate alınarak tevkifat yapılması gerekir.

Ancak, söz konusu işlemlerde muvazaalı bir durumun tespiti halinde gerekli cezai işlemlerin yapılacağı hususu da tabiidir.

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN

3065 sayılı KDV Kanununun;

• 1/1. maddesinde, ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye' de yapılan teslim ve hizmetlerin KDV'ye tabi olduğu,

• 4/1. maddesinde, hizmetin, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemler olduğu ve bu işlemlerin bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi yapmamayı taahhüt etmek gibi şekillerde gerçekleşebileceği,

• 9/1. maddesinde, mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanunî merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığının, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabileceği,

hükme bağlanmıştır.

Konuyla ilgili olarak KDV Genel Uygulama Tebliğinin "I/C-2.1.2.2 Serbest Meslek Faaliyeti Çerçevesinde Yapılan Teslim ve Hizmetler" başlıklı bölümünde;

"3065 sayılı Kanunun (1/1). maddesine göre, serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler vergiye tabidir. Sözü edilen faaliyetleri mutat ve sürekli olarak yapanlar KDV mükellefi olacak, arızi serbest meslek faaliyetinde bulunanların ise KDV mükellefiyeti tesis edilmeyecektir.

Serbest meslek faaliyetlerini mutat ve sürekli olarak yapanların, prensip olarak KDV mükellefiyeti tesis ettirmeleri gerekmektedir. Ancak, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 18. maddesi kapsamına giren teslim ve hizmetleri münhasıran aynı Kanunun 94. maddesinde belirtilen kişi, kurum ve kuruluşlara yapanların hesaplayacağı KDV'nin, bu kişi veya kuruluşlar tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilmesi gerekir.

Serbest meslek erbabının bu uygulamadan faydalanabilmesi için KDV mükellefiyetinin sadece Gelir Vergisi Kanununun 18. maddesi kapsamına giren işlemlerden ibaret olması ve işlemlerinin tamamının aynı Kanunun 94. maddesinde sayılan kişi, kurum ve kuruluşlara yapılması gerekmektedir.

…"

açıklamalarına yer verilmiştir.

Buna göre, Derneğinize proje danışmanlığı hizmeti veren … 'nın bu faaliyetini mutat ve sürekli olarak yapması halinde söz konusu hizmet KDV'ye tabi olacak, ancak verilen hizmet Gelir Vergisi Kanununun 18. maddesi kapsamına giren hizmetlerden olmadığından KDV tevkifatı söz konusu olmayacaktır.

Ayrıca, söz konusu faaliyet arızi olarak yapılıyor ise bu faaliyet kapsamında yapılan teslim ve hizmetler KDV'ye tabi olmayacaktır.

Diğer taraftan, … ile Derneğiniz arasında ücret ilişkisini doğuran bir hizmet sözleşmesi olması halinde ise Derneğiniz tarafından adı geçene yapılan ödemeler ücret olarak değerlendirileceğinden alınan proje danışmanlığı hizmeti KDV'nin konusuna girmeyecektir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

Bu özelgeyi arkadaşıma göndereyim

Yazdır