MUHSGK’DA MESLEK MENSUPLARININ SORUMLULUKLARI

Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen aylık prim ve hizmet belgesi ile Gelir İdaresine verilen muhtasar beyannamenin “Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi” adı altında birleştirerek, tek belge halinde alınmasına Türkiye genelinde 1/1/2020 tarihinden itibaren geçilecektir.

Ne var ki sahada, Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin nasıl gönderileceği konusunda endişeler yaşandığı gibi, muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin defter, kayıt ve belgelere uygun olmaması halinde işverenlerle birlikte meslek mensuplarının sorumlu tutulmasına yönelik 5510 sayılı Kanunun 12/2 fıkrasına ilave edilen hüküm gereği meslek mensuplarının sorumluluklarının sınırları konusunda da ciddi endişe ve tereddütler yaşanmaktadır.

Yasal mevzuat

9/8/2016 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 6728 sayılı Kanunun 46. maddesi ile 5510 sayılı Kanunun 12/2. fıkrasının sonuna “Bu Kanun gereği internet, elektronik ve benzeri ortamda Kuruma gönderilecek muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin defter ve kayıtlara ve bu kayıtların dayanağını teşkil eden belgelere uygun olmamasından işverenlerle birlikte yazılı sözleşme ile yetki verilmiş serbest muhasebeci, serbest muhasebeci malî müşavir ve yeminli malî müşavirler de müştereken ve müteselsilen sorumludur. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.” Şeklinde bir cümle ilave edilmiştir.

Yapılan bu düzenlemenin uygulanmasına yönelik usul ve esaslar ise Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin Ek-4. Maddesinde açıklanmıştır.

Ek-4. Maddede:

“(1) Kanun uyarınca düzenlenmesi ve verilmesi gereken muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin defter kayıtlarına veya bu defter ve kayıtların dayanağını teşkil eden belgelere uygun olmamasından işverenlerle birlikte 3568 sayılı Kanuna göre yazılı sözleşme ile yetki verilmiş meslek mensupları da müştereken ve müteselsilen sorumludur.

(2) Kanun uyarınca düzenlenmesi ve verilmesi gereken muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin Meslek mensupları tarafından düzenlenmesi ve verilmesi amacıyla işverenler ve ilgili meslek mensupları arasında yazılı sözleşme düzenlenir.

(3) Bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen sözleşmede Kanunun 86 ncı maddesinin on üçüncü fıkrasına dayanılarak Maliye Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından müştereken çıkarılan Tebliğ eki sözleşmeler esas alınır.

(4) Meslek mensupları ile işverenler arasında düzenlenen sözleşmenin iptali halinde yeni sözleşme bir aylık süre içerisinde Kuruma bildirilir.

(5) Bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren ilk defa tescil edilecek işyerlerine ilişkin olarak işverenler ve meslek mensupları arasında düzenlenen sözleşmenin bir örneği gerekli görülmesi halinde Kurumca istenir. Bu maddenin yürürlük tarihinden önce tescil edilen işyerlerine ilişkin olarak Kanuna ait hususların da yer aldığı yeni sözleşmenin bir örneğinin gerektiğinde ibrazı istenir.

(6) Yazılı sözleşme ile yetki verilmiş meslek mensuplarının, Kanuna göre düzenledikleri muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde yer alan bilgilerin, defter ve kayıtlara ve bu kayıtların dayanağını teşkil eden belgelere uygun olmamasına kendi kusurlu davranışları ile sebebiyet verdiklerinin, Kurumca veya yetkili adli mercilerce tespit edilmiş olması halinde meslek mensupları ortaya çıkan prim kaybından, gecikme cezasından, gecikme zammından, idari para cezalarından ve Kanunun 96 ncı maddesi kapsamında fazla veya yersiz yapılan ödemelerden işverenlerle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulur.

(7) Kanuna göre düzenlenecek ve verilecek muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin uygunluğuna esas olan defter kayıtları ve belgelerin saklanmasından ve ibrazından işverenler sorumludur.

(8) Kanuna göre düzenlenecek ve verilecek muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin defter ve kayıtlara ve bu kayıtların dayanağını teşkil eden belgelere uygun olmamasından meslek mensuplarının sorumlu olması için, defter, kayıt ve belgelerin imza karşılığı veya yazılı tutanak yoluyla, bilgilerin ise mail, kısa mesaj veya yazılı tutanak gibi yollarla meslek mensuplarına intikali gerekir.   

(9)  İşveren veya işveren tarafından yetki verilen kişinin imzası olmayan veya bu kişiler tarafından intikal ettirilmeyen bilgi ve belgelere istinaden meslek mensupları tarafından düzenlenen defter, belge ve bilgiler için ilgili meslek mensupları sorumlu sayılacaktır. “  

Şeklinde açıklama yapılmıştır.

Diğer taraftan TÜRMOB’un meslek mensuplarının sorumluluklarının açıklığa kavuşturulmasına yönelik SGK ‘ya gönderdiği 24.01.2018 tarihli yazıya (TIKLAYINIZ), https://www.turmob.org.tr/ebulten/SGK/TURMOB_Sorumluluk_yazi.pdf     SGK tarafından 26/1/2018 tarihli yazıyla cevap verilmiştir. (TIKLAYINIZ) https://www.turmob.org.tr/ebulten/SGK/SGKYazi_Sorumluluk.pdf

Meslek mensuplarının sorumluluklarının sınırları

6728 sayılı Kanunun 46. maddesinin gerekçesinde, “Muhtasar beyanname ile 5510 sayılı Kanun uyarınca verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgesinin birleştirilerek alınması için 3568 sayılı Kanuna göre yetki almış meslek mensuplarına şifre verilmesi gerekeceğinden, meslek mensuplarının Kuruma karşı yükümlülüklerinden tıpkı işveren ve işveren vekili gibi sorumlu olmaları amacıyla değişiklik yapılmaktadır” denilmiştir.

Bu bağlamda, Kanun hükmü ve gerekçesi, Yönetmelik ve SGK’nın TURMOB’a gönderdiği yazılar çerçevesinde;

1- Meslek mensupları yalnızca MUHSGK’nın defter, kayıt ve dayanağı belgelere uygun olmadığının tespiti halinde sorumlu tutulabileceklerdir. Sorumluluk ise ortaya çıkan prim kaybı, gecikme cezası, gecikme zammı, idari para cezası ve 5510/96 ncı maddesi kapsamında yapılan fazla veya yersiz ödemelerden dolayı olacaktır.

Bu durum, defter, kayıt ve belgelerde yer almayan sigortalıların MUHSGK üzerinden sigortalı olarak bildirildiğinin tespiti halinde (sahte sigortalılık nedeniyle) ortaya çıkabileceği gibi, defter, kayıt ve belgelerdeki sigortalıların prime esas kazanç tutarlarının MUHSGK üzerinden SGK’ya hiç bildirilmemesi, eksik veya fazla bildirildiğinin tespiti halinde de ortaya çıkabilecektir.

Haliyle, defter kayıt ve belgelerde ücret ödemesi yer almayan bir kişinin, MUHSGK üzerinden sigortalı olarak bildirildiğinin tespiti halinde, varsa bu kişiye yersiz olarak ödenen geçici iş göremezlik ödeneği, emekli aylığı veya SGK tarafından karşılanan muayene ve ilaç bedelleri için meslek mensubu sorumlu tutulabilecektir.

Defter, kayıt ve belgelere prime esas kazancı 3.000 TL olarak kaydedilmiş bir sigortalının, MUHSGK üzerinden prime esas kazancının 2.500 TL olarak bildirildiğinin tespiti halinde, eksik bildirilmiş 500 TL tutarındaki prime esas kazanca isabet eden prim ve gecikme zammının yanı sıra ortaya çıkacak idari para cezasından da meslek mensubu sorumlu tutulabilecektir.

Yine MUHSGK üzerinden bildirimde bulunulan bir ayda defter, kayıt ve belgelerde ücret ödemesi yer alan bir sigortalının, MUHSGK üzerinden hiç bildirilmediğinin tespiti halinde de ortaya çıkacak prim ve gecikme zammından mensubu sorumlu tutulabilecektir.

Gerek sahte sigortalılık bildiriminde bulunulduğunun, gerekse prime esas kazancın hiç bildirilmemiş veya eksik bildirilmiş olduğunun tespiti durumunda ilgili yıla ait asgari ücret destekleri geri alındığından, sahte sigortalı veya eksik kazanç bildiriminde bulunulmasında kusuru bulunan meslek mensubu, asgari ücret desteğinin geri alınması durumunda ortaya çıkacak prim ve gecikme zammından da sorumlu tutulabilecektir.

2- Meslek mensubunun sorumluluğu MUHSGK da yapılması gereken bildirimlerle sınırlı tutulduğundan, işyeri bildirgelerinin, işe giriş ve işten ayrılış bildirgelerinin yasal süresi içinde SGK’ya verilmemesinden dolayı meslek mensubunun sorumlu tutulması mümkün değildir.

3- İşveren veya işveren tarafından yetki verilen kişinin imzası olmayan veya bu kişiler tarafından intikal ettirilmeyen bilgi ve belgelere istinaden meslek mensupları tarafından düzenlenen defter, kayıt ve belgelerin usulüne uygun düzenlenmemiş olduğunun tespiti halinde uygulanacak olan idari para cezalarından meslek mensubu sorumlu tutulabilecektir.     

4-Meslek mensubunun sorumu tutulabilmesi için, 18/2/2017 tarihli ve 29983 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi ekindeki sözleşmeler kullanılarak işveren ile meslek mensubunun arasında bir ilişkinin kurulmuş olması gereklidir.

5- Meslek mensubunun sorumlu tutulabilmesi için SGK’nın uğramış olduğu zarara meslek mensubunun kusurlu davranışının neden olduğu SGK’nın denetim ve kontrolle görevli memurlarının raporunda veya mahkeme kararında ortaya konulmuş olması gereklidir.

6- Muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin defter ve kayıtlara ve bu kayıtların dayanağını teşkil eden belgelere uygun olmamasından meslek mensuplarının sorumlu tutulabilmesi için, defter, kayıt ve belgelerin imza karşılığı veya yazılı tutanak yoluyla; bilgilerin ise mail, kısa mesaj veya yazılı tutanak gibi yollarla meslek mensuplarına intikal ettirilmiş olması gereklidir.  

Sonuç olarak dışardan firmalara mali müşavirlik hizmeti veren meslek mensuplarının ücretin dayanağını teşkil eden belgelere (puantaj, sözleşme, eksik gün gerekçesi vb.) hakim olmasını beklemek ve bu nedenle müşterek müteselsil sorumluluk tanımlamak kelimenin tam anlamıyla fiilen uygulanmayacak bir düzenlemedir. Hiçbir meslek mensubu bu sorumluluğu kabul etmemelidir.

Maliye Bakanlığınca ücret gizliliğini sağlamak amacıyla sadece ücrete ilişkin bilgilerin beyan edileceği ayrı bir Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi yapılması düşünülmektedir. Bu durumda ücret dışındaki kesintileri için genel Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi kullanılabilecektir. Ancak açıklanan sirküler taslağında ‘’Ücrete ilişkin Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi gönderebilmek için 340 Sıra No.lu VUK Genel Tebliğine göre beyannamelerini kendileri gönderme hakkı bulunan mükellefler genel şifreleri dışında ücrete özel bir şifre talep edebilecektir.’’ denilmektedir.

İlgili sirküler taslağına ulaşmak için TIKLAYINIZ https://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/mevzuatek/sirkutaslak30052019.pdf

340 sıra nolu tebliğ kapsamında çok sınırlı sayıda mükellef yer almaktadır, Maliye Bakanlığının büyük firmaların ücret gizliliğini ön plana çıkartarak diğer firmalara ücretler gizli değilmiş şeklinde davranması kabul edilebilir nitelikte bir davranış olmadığı gibi, dileyen her firma için ayrı bir şifre ile ücrete ilişkin vergiler ile SGK bildirimlerinin yapılabileceği şifre önceki SGK uygulamasında olduğu gibi verilmeli ve meslek mensupları bu konuda sorumlu tutulmamalıdır.

Üzerimizde oluşan angaryalara bir de müşterek müteselsil sorumluluk ilave edilmesini kabul etmemiz mümkün değildir, TÜRMOB ve odalarımızı taslak sirküler yayınlanmadan gereken taleplerde bulunmasını bekliyoruz.

Gülbenk Müşavirlik 

Kötü Makaleyi Değerlendirin: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Çok İyi
		Yazdır