İŞSİZLİK SİGORTASI UYGULAMALARI

İşsizlik sigortası; çalışırken kendi iradesi dışında işsiz kalanların başvurduğu ve geçici bir süre işsizlik ödeneği aldıkları bir sistemidir. Avrupa Birliği ülkelerinde uzun süredir uygulanan işsizlik sigortası, ülkemize geç kazandırılmış ve 2000 yılından itibaren işsizlik sigortası primleri kesilmeye başlanmış, ilk ödemeler ise Mart 2002 itibariyle yapılmıştır.

Esnek çalışma biçimlerinin yaygınlaştığı bir süreçte, işsizlik sigortasından daha çok işsiz kalan sigortalılarımızın yararlanması gerekmektedir. Bugüne kadar ki uygulamalardan görüleceği gibi, kendi iradesi dışında işsiz kalanların önemli bir kısmının işsizlik sigortasına hak kazanamamıştır. Belirli süreli, kısmi süreli ve çağrı üzerine esnek çalışma biçimleri karşısında, işsizlik sigortası yararlanma koşullarının oldukça katı olduğu yönünde değerlendirmeler yapılmaktadır. Bu nedenle, yararlanma koşuları, ödenek süresi ve işsizlik ödeneği hesaplamaları ile ilgili değişikliklere gidilmeli, iyileştirmeler yapılmalıdır.

İşsizlik sigortasından yararlanmada; işten ayrılmadan önceki son 120 gün içinde kesintisiz prim ödenmesi istenmekle birlikte,  son üç yıl içerisinde de en az 600 prim ödeme gün sayısı aranmaktadır. Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalan sigortalılar, işsizlik ödeneğine hak kazananların hizmet akdinin sona erdiği tarihi izleyen günden itibaren 30 gün içinde İşkur birimlerine başvuracakları gibi, elektronik ortamda da başvuru yapabilirler.

1. İşsizlik ödeneğinin süresi

Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde;

• 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,
• 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün,
• 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün,

süre ile işsizlik ödeneği verilmektedir.

2. İşsizlik Ödeneği Miktarı ve Hesaplanması

Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak günlük ortalama brüt kazancının yüzde 40’ı olarak hesaplanmaktadır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 80’ini geçememektedir.

2014 yılı 1. dönemde işsizlik ödeneğine hak kazanmış olanlara hesaplamalar aşağıdaki şekilde yapılmaktadır.

Yukarıdaki tablodan da görüleceği gibi, işsizlik ödeneği tutarı belirlenirken hesaplamalar şu şekilde yapılmaktadır. 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’ndaki hükümler gereği, asgari ücret üzerinden işsizlik sigortası primi ödemiş olanlara asgari ücretin yüzde 40’ına denk gelen 425.15 lira, 2500 lira kazanç üzerinden işsizlik sigortası primi ödemiş olanlara ise, işsizlik sigortası ödeneği tavan miktarı asgari ücretin yüzde 80’i olarak kabul edildiğinden, en fazla 856.80 lira ödenebilmektedir.

İşsizlik sigortası ödenekleri hesaplanırken, yüksek kazanç üzerinden prim ödeyenlerin kazançlarının bir bölümünün dikkate alınmaması, önemli bir haksızlık olarak değerlendirilmektedir. Asgari ücretin 6.5 katı üzerinden işsizlik sigortası prim ödeyenlerin işsiz kalması durumunda, işsizlik sigortası ödeneği brüt asgari ücretin yüzde 80’i ile sınırlandırılması, nimet/külfet dengesine aykırı olduğu gibi,  sosyal güvenlik sisteminde temel alınan eşitlik kuralını da uymamaktadır.

İşsizlik sigortası ödeneklerin hesaplanmasında prime esas kazançlar bütünüyle dikkate alacak ve eşitliği öngörecek yeni bir hesaplama yöntemi getirilmelidir.

Namık TAN

TÜRK-İŞ ARAŞTIRMA MD.YRD.

Kötü Makaleyi Değerlendirin: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Çok İyi
		Yazdır