İHALELİ İŞLER, DEVAMLI SGK DOSYASI ÜZERİNDEN YÜRÜTÜLEBİLİR Mİ?

İhaleli işlerin işverenlerin hali hazırda bulunan devamlı-sürekli-daimi SGK dosyası üzerinden yürütülmesi mümkün olup, ihaleli iş için ayrı bir SGK dosyası, geçici dosya açılmasına gerek bulunmamaktadır. Elbette bunun için aşağıdaki usul ve esaslara uygun olarak hareket edilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, yapılan müfettiş incelemesi sonucu işverenlerin idari para cezası, fark-eksik işçilik ve SGK desteklerinin iptali söz konusu olabilecektir.

İhale konusu işin işverenlerce devamlı dosyadan yapıldığının beyan edilmesinin esasları

Bu durumda, işverenlerin bağlı bulunduğu SGK Müdürlüğü tarafından ihale konusu iş, devamlı mahiyetteki işyeri ve sigortalılar yönünden yapılacak olan asgari işçilik araştırma sonucunda, ihale konusu işin devamlı mahiyetteki işyeri sigortalıları ile yapıldığının anlaşılması halinde, işverenlerin/alt işverenlerinin işyeri kayıtları incelenmeksizin, ihale konusu işin yapıldığı süre içinde söz konusu işyerinden prim ve idari para cezası borcunun bulunmaması kaydıyla ilişiksizlik belgesi verilir.

İhaleli işlerin 4a (SSK) kapsamında sigortalı çalıştırmaksızın bizzat gerçek kişi yüklenici tarafından veya tüzel kişilerin ortaklarınca yerine getirilmesi halinde gerçek kişi sigortalı ile tüzel kişilerin ortaklarının 4b (BAĞ-KUR) kapsamında sigortalılığından dolayı prim borcunun bulunmaması veya borcun tecil ve taksitlendirilmiş olması gerekir.

Öncelikle ihale konusu işin yapıldığı işyerinin devamlı mahiyette bir işyeri olduğu ve devamlı mahiyetteki işyerinin faaliyet konusunun ihale konusu işe uygun olup olmadığı belirlenir. İhale konusu işin yapıldığı belirtilen devamlı mahiyetteki işyerinin, faaliyetine devam etmesinin ihale konusu işe bağlı olmaması, ihale konusu işten bağımsız olarak faaliyetini devam ettirmesi, dolayısıyla ihale konusu iş olmasaydı dahi mevcut olan veya olacak olan bir işyeri olması halinde, devamlı mahiyette bir işyerinin varlığı kabul edilmektedir.

Devamlı mahiyetteki işyerinin işkolu kodunun yapılan ihaleli iş ile uyumlu olmaması halinde, öncelikle devamlı mahiyetteki işyerinin faaliyet konusunun tespiti yönüne gidilir. Yapılan tespit sonucunda, devamlı mahiyetteki işyerinde ihale suretiyle yapılan işin konusunda bir faaliyet yapıldığının anlaşılması halinde, devamlı mahiyetteki işyerinin işkolu kodu değiştirilir ve ihaleli işin devamlı mahiyetteki işyeri sigortalıları ile yapılıp yapılmadığının tespiti yapılır.

İhaleli işte çalışacak kişi/gün sayısı belli ise izlenecek yol

İhale sözleşme veya şartnamesinde ihale konusu işte çalışacak kişi/gün sayısının belli olması halinde, ihale konusu işte çalıştırılması gereken kişi/gün sayısı kadar bildirim yapıldığı anlaşılırsa, ihale konusu işin devamlı mahiyetteki işyeri sigortalıları ile yapılıp yapılmadığının tespiti için ayrıca müfettiş incelemesine gidilmez, işverenin ihale konusu işin yapıldığı döneme ilişkin olarak prim ve idari para cezası borcunun da bulunmaması halinde ilişkisizlik belgesi verilir.

İhale konusu işin başlayıp bittiği tarihler arasında ihale sözleşmesindeki/ şartnamesindeki işçi sayısının altında bir bildirim yapılmış ise, idare ile temasa geçilir, eksik bildirimlerin nedenleri ile prim beyannamelerinin idareye de verilmiş olup olmadığı, verilmiş ise bu belgelerde kayıtlı sigortalıların dışında başka sigortalı çalıştırılıp çalıştırılmadığı sorulur. İdareden alınan yazılarda, belgelerde kayıtlı sigortalıların dışında sigortalı çalıştırıldığının bildirilmesi halinde, hizmetleri ve kazançları bildirilmediği anlaşılan kişilerle ilgili aylık prim ve hizmet beyannamelerinin verilmesi işverenlerden 1 ay süreli bir tebligatla istenilir.

İdarelerce düzenlenen yazılarda sigortalı sayısının yanı sıra sigortalıların kimlik bilgilerine de yer verilmiş olması halinde; işverenlerce bu bilgilere uygun düzenlenen aylık prim ve hizmet beyannameleri 1 aylık süre içinde verilmiş ise bahse konu prim beyannameleri işleme konulur. İşverenlerce 1 aylık süre içinde aylık prim ve hizmet beyannameleri verilmemiş ise, bahse konu prim beyannameleri SGK Müdürlüğü sigorta primleri servisi tarafından, idarece bildirilen prime esas kazanç tutarı üzerinden; idarece prime esas kazanç tutarı bildirilmemiş ise, sigorta primine esas kazanç alt sınırı üzerinden resen düzenlenerek işleme konulur.

İdarelerce düzenlenen yazılarda sigortalı sayısı belirtilmiş, buna karşın sigortalıların kimlik bilgilerine yer verilmemiş ise; SGK Müdürlüğüsigorta primleri servisi tarafından idarece bildirilen prime esas kazanç tutarı üzerinden; idarece prime esas kazanç tutarı bildirilmemiş ise, sigorta primine esas kazanç alt sınırı üzerinden asıl/ek prim tahakkuk belgesi düzenlenerek işleme alınır ve tahakkuk eden primlerin 1 aylık süre içinde ödenmesi işverenlere bildirilir.

İdareden alınan bilgi ve belgelerden sigortalıların hizmetlerinin veya kazançlarının bildirilmediği veya eksik bildirildiğinin anlaşılması nedeniyle, asıl veya ek muhtasar prim  hizmet beyannamesi düzenlenen her bir ay için, beyannamenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı ve işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın, aylık asgari ücretin 2 katı tutarında idari para cezası uygulanır.

İdarelerce düzenlenen yazılarda sigortalıların kimlik bilgilerine de yer verilmiş olması halinde, bu sigortalıların sigortalı işe giriş ve işten ayrılış bildirgeleri yönlerinden de gerekli kontroller yapılır, 5510 sayılı Kanunun 102’nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin durumuna uygun alt bendi ile aynı fıkranın (j) bendi uyarınca idari para cezası uygulanır.

İşlemlerin bu şekilde yapılmasının ardından, tahakkuk eden primlerinin ve idari para cezalarının tahsilinden sonra ilişiksizlik belgesi verilir.

İhaleli işin konusunun temizlik veya güvenlik hizmetlerine ilişkin olması halinde, bu işlerin devamlı mahiyetteki işyeri sigortalıları ile yapılması düşünülemeyeceğinden, belirtilen nitelikteki ihale konusu işler için geçici mahiyette işyeri dosyası tescil ettirilmesi gerekir.

İhaleli işte çalışacak kişi/gün sayısının belli olmadığı işlerde izlenecek yol

İhale sözleşme veya şartnamesinde ihale konusu işte çalışacak kişi/gün sayısının belli olmaması halinde, ihale konusu işin yapıldığı süre zarfında devamlı mahiyetteki işyerinden bildirilmiş olan sigorta primine esas kazanç tutarı, ihale konusu işte kimlerin çalıştığının ihale makamınca Sosyal Güvenlik Kurumuna ismen bildirilmesi halinde ise sadece bu kişilerin kazançları bildirilmiş kazanç tutarı olarak dikkate alınır, bildirilmesi gereken sigorta primine esas kazanç tutarının altında olup olmadığı geçici mahiyetteki işyeri dosyalarındaki araştırma işleminde olduğu gibi araştırılır, bu şekilde yapılacak araştırma işlemi sonucunda, ihale konusu işin yapıldığı dönemde yeterli işçilik bildiriminde bulunulduğunun anlaşılması halinde, müfettiş incelemesine gönderilmeksizin ihale konusu işin yapıldığı döneme ilişkin borcunun da bulunmaması halinde işverenlere ilişiksizlik belgesi verilir.

Devamlı mahiyetteki işyeri sigortalıları ile faaliyet dönemleri kısmen de olsa çakışacak şekilde birden fazla ihale konusu işin yapılmış olması halinde, ihale konusu bir iş için dikkate alınmış olan işçilik, diğer ihale konusu işler için dikkate alınmaz.

Devamlı mahiyetteki işyeri sigortalıları ile faaliyet dönemleri kısmen çakışacak şekilde birden fazla ihale konusu işin yapıldığı durumlarda, ihale konusu işlerin birden fazlası için aynı anda ilişiksizlik belgesi talebinde bulunulması halinde, bir ihale konusu iş için devamlı mahiyetteki işyeri sigortalıları ile yapılıp yapılmadığı konusunda müfettiş incelemesine sevk edilmesi gerekip gerekmediğine karar verildikten sonra, diğer ihale konusu işe geçilmek suretiyle işlem yapılır.

İhale konusu işten dolayı 30 günden az faaliyet yürütülen aylarda, söz konusu ayda eksik çalışması olan sigortalıların prime esas kazançlarının ihale konusu işin yapıldığı süreye isabet eden kısmı kadarı dikkate alınır.

Yapılan araştırma işlemi sonucunda, ihale konusu işin yapıldığı süre zarfında bildirilmiş sigorta primine esas kazanç tutarının, bildirilmesi gereken sigorta primine esas kazanç tutarının altında olduğunun tespit edilmesi halinde ön inceleme değerlendirme belgesi düzenlenerek işverence bildirilmesi gereken sigorta primine esas kazanç tutarından daha düşük matrah bildiriminde bulunmuş ise aradaki farkın 1 ay içinde ödenmesi için işverene tebliğ edilir. Belirtilen sürede ödenmesi kaydıyla ilişiksizlik belgesi verilir, ödenmemesi halinde ise ihale konusu işin devamlı mahiyette işyeri sigortalıları ile yaptırılıp yaptırılmadığının tespiti amacıyla durum müfettiş incelemesine sevk edilir.

Danışmanlık hizmet ihalelerinde izlenecek yol

İhaleli işin konusunun mimarlık ve mühendislik, etüt ve proje, harita ve kadastro, her ölçekte imar planı, imar uygulama, ÇED raporu hazırlanması, plan, yazılım geliştirme, tasarım, teknik şartname hazırlanması, denetim ve kontrolörlük gibi teknik, mali, hukuki veya benzeri alanlarda hizmet alım işlerine yönelik olması halinde, devamlı işyeri dosyasından bildirimin bulunması ve işverenin ilgili dönemde prim ve idari para cezası borcunun olmaması halinde ihbar veya şüphe uyandırıcı başka bir husus da olmadığı durumlarda ilişiksizlik belgesi verilir, gerekirse müfettiş incelemesi yoluna sonradan gidilir.

Nakliye işleri ile personel/öğrenci taşıma işlerinde izlenecek yol

İhaleli işin konusunun nakliye veya personel/öğrenci taşıma işi olması ve idarece ihale konusu işin sigortalı niteliğinde bir kişi çalıştırılmaksızın bizzat yükleniciler tarafından yapıldığının bildirilmesi durumunda 4b (BAĞ-KUR) kapsamında sigortalı olduklarının anlaşılması halinde ilişiksizlik belgesi verilir. Belirtilen türdeki bir işin tümüyle yükleniciler tarafından yapılmayıp, kısmen sigortalı çalıştırılmak suretiyle yapıldığının bildirilmesi halinde, 4b (BAĞ-KUR) kapsamında sigortalı olup olmadıkları ile sigortalı olması gerekenlerin bildirildiğinin anlaşılması durumunda ilişiksizlik belgesi verilir.

Piyasadan hazır halde alınıp satılan malın teslim işlerinde izlenecek yol

Piyasadan hazır halde alınıp satılan mal, projelendirme veya münhasıran bir talep üzerine üretimi yapılmayan mallardır. Bu tanıma göre, mal teslim işinin, piyasadan hazır halde alınıp satılan mal olarak değerlendirilebilmesi için, bu malın, işe özel olarak üretilmeyip piyasada standart olarak seri imalatı yapılan bir mal olması, ayrıca projelendirilmemiş, işe göre şekillendirilmemiş bir mal olması ve idare için özel olarak imal edilmemiş bir mal olması gerekmektedir. Mal teslim işinin, mal temin ve teslimi ya da mal imal ve teslimi şeklinde olması piyasadan hazır halde alınıp satılan mal olma özelliğini değiştirmemektedir.

Doğrudan temin usulüyle yaptırılan işlerde izlenecek yol

Doğrudan temin usulü ile yapılan mal veya hizmet alımları ile yapım işleriyle ilgili olarak ihale makamlarının söz konusu işi üstlenenleri Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirme yükümlülüğü, yüklenicinin hak ediş ödemesine esas muaccel borcunun bulunup bulunmadığı hususunu sorgulama yükümlülüğü ve teminat iadesi sırasında ilişiksizlik belgesini isteme yükümlülüğü bulunmamaktadır. Bu nedenle, bu tür işlerde SGK Müdürlüğü tarafından bir işlem yapılmaz.

Sonuç olarak; yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde ihaleli işlerin geçici dosya açtırmadan daimi dosya üzerinden yürütülmesi mümkün olmakla birlikte, bu tür işlerin işverenlerce iyi analiz edilmesi, aksi takdirde SGK tarafından büyük yaptırımlarla karşılaşmaları kaçınılmaz olacaktır.

Mahmut ÇOLAK

E. Sosyal Güvenlik Başmüfettişi

Kötü Makaleyi Değerlendirin: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Çok İyi
		Yazdır