DERNEKLERİN GELİR VE GİDER İŞLEMLERİ

1.     Derneğin gelirlerinin tahsilinde hangi belgeler kullanılır?

Dernek gelirleri alındı belgesi ile tahsil edilir. Dernek gelirlerinin bankalar aracılığı ile tahsili halinde banka tarafından düzenlenen dekont veya hesap özeti gibi belgeler alındı belgesi yerine geçer. Derneğe yapılan üye aidatı ödemeleri veya bağışlar derneğin banka hesabına yapılırsa dernek gelirleri alındı belgesi düzenlenmesine kesilmesine gerek yoktur.

Bu nedenle, yönetim kurulunca karar alınarak (örneğin, derneğimiz adına bankada hesap açma, kapatma, havale, EFT, para yatırma, çekme ve sair bankacılık işlemlerini yapabilme yetkisinin …..verilmesine yada … ile ….müştereken (birlikte) verilmesine karar verilmiştir.) derneğe banka hesabı açılmalıdır.

Dernek adına nakdi gelirlerinin tahsili Dernekler Yönetmeliği EK- 17’de yer alan “Dernek Gelirleri Alındı Belgesi” ile yapılır.  Kişi, kurum veya kuruluşlar tarafından derneğe yapılacak bedelsiz mal ve hizmet teslimlerinde ise Dernekler Yönetmeliği Ek-15’te yer alan “Ayni Bağış Alındı Belgesi” kullanılır.

2.     Derneğin giderleri hangi belgelerle belgelendirilir?

Dernek giderleri fatura, perakende satış fişi, serbest meslek makbuzu,ayni yardım teslim belgesi, gider pusulası ve gider makbuzu gibi harcama belgeleri ile yapılır.

Vergi mükellefi olmayan ve/veya yürürlükteki mevzuat gereği belge verme yükümlülüğü bulunmayanlardan yapılan mal ve hizmet alımları için, Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesinde izah edilen ve karşılığında belge alınamayan mal ve hizmet alımları için “Gider Pusulası”, Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesi kapsamında olmayan (burs, muhtaçlara nakit yardımı, vb.) ödemeleri için ise Dernekler Yönetmeliği Ek-13’te yer alan “Gider Makbuzu” düzenlenir.

Gider pusulası ile yapılan ödemelerde vergi tevkifatı yapılacağından, dernek yönetim kurulunca karar defterinde "Derneğimizin faaliyette olduğuna ilişkin mülki idare amirliğinden belge alınarak Vergi Dairesinden vergi kimlik numarası alınmasına  ve bu işlemler için dernek yönetim kurulu üyesi ........................'nın yetkili kılınmasına karar verilmiştir." şeklinde karar alınarak vergi dairesinden vergi kimlik numarası alınmalıdır.

Dernek tarafından kişi, kurum veya kuruluşlara yapılacak bedelsiz mal ve hizmet teslimleri ise Dernekler Yönetmeliği Ek-14’te yer alan “Ayni Yardım Teslim Belgesi” yapılır.

Derneğin gelir ve giderlerine ilişkin olarak usulüne uygun şekilde belge düzenlenmemesi durumunda 5253 Sayılı Dernekler Kanunu’nun 32/d. maddesi hükmü gereğince, dernek yöneticilerine (Dernek başkanına) ve defterleri tutmakla sorumlu kişilere 2.356 TL idarî para cezası verilir.

Diğer taraftan Vergi Usul Kanunu 353/1. maddesi “verilmesi ve alınması icab eden fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu ile serbest meslek makbuzlarının verilmemesi, alınmaması veya düzenlenen bu belgelerde gerçek meblağdan farklı meblağlara yer verilmesi halinde; bu belgeleri düzenlemek ve almak zorunda olanların her birine, her bir belge için (2022 yılında)1.000 TL’den aşağı olmamak üzere bu belgelere yazılması gereken meblağın veya meblağ farkının %10’u nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilir. Ancak, her bir belge nevine ilişkin olarak kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı her bir tespit için 50.000 Türk lirasını, bir takvim yılı içinde ise 500.000 Türk lirasını geçemez.” Hükmüne amir olup, Derneklerin; Gider Pusulası düzenlemeleri gereken durumlarda düzenlememeleri, eksik veya hatalı düzenlemeleri halinde yukarıda belirtilen cezai müeyyidelerle muhatap olacaklardır.

3.     Derneğin gelir gider belgeleri nereden temin edilir?

Dernek harcamalarının belgelendirilmesinde kullanılan fatura, perakende satış fişi ve serbest meslek makbuzu gibi belgeler bu belgeleri düzenlemekle mükellef olanlardan ödeme yapıldığında alınır.

Dernek adına nakdi gelirlerinin tahsilinde kullanılacak olan “Dernek Gelirleri Alındı Belgesi”;  Kişi, kurum veya kuruluşlar tarafından derneğe yapılan bedelsiz mal ve hizmet teslimlerinde kullanılacak olan “Ayni Bağış Alındı Belgesi” ; Dernek tarafından kişi, kurum veya kuruluşlara yapılan bedelsiz mal ve hizmet teslimlerinde kullanılacak olan “Ayni Yardım Teslim Belgesi”; harcama belgesi alınması mümkün olmayan  ve Gelir Vergisi Kanunu’nun 94 üncü maddesi kapsamında bulunmayan ödemeleri belgelemede kullanılmak üzere  “Gider Makbuzu” Dernekler Yönetmeliğinde belirtilen usul esasa uygun olarak, (örneğin, Derneğimizin gelirlerinin tahsilinde kullanılmak üzere A serisi, 000001-000250 olmak üzere 5 adet dernek gelirleri alındı belgesinin matbaaya bastırılmasına karar verilmiştir. ) şeklinde yönetim kurulu kararıyla matbaada bastırılır.

Gider pusulasını matbaada bastırmak için ise bağlı olunan vergi dairesinden izin belgesi alınmalıdır. Hazine ve Maliye Bakanlığının anlaşmalı olduğu matbaalara izin belgesi ile sipariş verilir.

Bastırılan makbuzlar matbaadan dernek saymanınca baskı hatası olup olmadığı kontrol edilerek tutanakla teslim alınır. Bu belgelerinin, eski ve yeni saymanlar arasında tutanakla devir teslimi yapılır.

4.     Derneğin gelir, tahsilat, gider ve ödemelerinde usul nedir?

5253 sayılı Dernekler Kanunun 32/u. maddesi hükmü gereğince Dernek tarafından yapılan (2022 yılı için)10.401 Türk lirasını aşan her türlü gelir, tahsilat, gider ve ödemeler bankalar ve diğer finans kuruluşları veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi aracılığıyla yapılması zorunludur. Bu zorunluluğa uymayan dernek yöneticilerine (Dernek Başkanına) her bir işlem için işleme konu tutarın %10’una kadar idari para cezası verilir.

5253 sayılı Dernekler Kanunu’nun 32/f. maddesi hükmü gereğince, her ne suretle olursa olsun kendisine tevdi olunan derneğe ait para veya para hükmündeki evrak, senet veya sair malları kendisinin veya başkasının menfaatine olarak sarf veya istihlâk veya rehneden veya satan, gizleyen, imha, inkâr, tahrif veya tağyir eden yönetim kurulu başkanı ve üyeleri veya denetçiler ile derneğin diğer personeli Türk Ceza Kanunu’nun güveni kötüye kullanma suçuna ilişkin hükümlerine göre cezalandırılır. Ayrıca, mahkeme yargılama sırasında sanıkların, organlardaki görevlerinden geçici olarak uzaklaştırılmasına da karar verebilir.

5.     Derneğin gelir gider belgelerinin saklanma süresi ne kadardır?

Defterler hariç olmak üzere, dernek tarafından kullanılan alındı belgeleri, harcama belgeleri ve diğer belgeler özel kanunlarda belirtilen süreler saklı kalmak üzere, kaydedildikleri defterlerdeki sayı ve tarih düzenine uygun olarak en az 5 yıl süreyle saklanır.

Dernek makbuzlarından herhangi bir cildinin kaybolması durumunda Sulh Hukuk Mahkemesine müracaat edilerek zayi belgesi alınması gerekmektedir.

6.     Derneğin gelir gider işlemlerinin raporlanması ne şekildedir?

Derneklerde hesap dönemi bir takvim yılıdır. Hesap dönemi 1 Ocak’ta başlar ve 31 Aralık’ta sona erer. Yeni kurulan derneklerde hesap dönemi kuruluş tarihinde başlar ve 31 Aralık’ta sona erer.

İşletme hesabı esasına göre kayıt tutan dernekler yıl sonlarında (31 aralık) Dernekler Yönetmeliği EK-16’da gösterilen biçimde “İşletme Hesabı Tablosu” düzenlerler.

Bilanço esasına göre defter tutan derneklerin yıl sonlarında (31 aralık), Hazine ve Maliye Bakanlığınca yayımlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerini esas alarak bilanço ve gelir tablosunu düzenlemeleri yeterlidir.

7.     Yurt dışı yardımların alınma ve verilme usulü nedir?

Derneğe, yurt dışındaki kişi, kurum ve kuruluşlardan alınacak nakdi yardımların bankalar aracılığıyla alınması zorunludur.

Dernek tarafından, yurt dışına yapılacak olan (2022 yılı için) 136.200 Türk Lirasını veya on bin Avro veya eşiti dövizi aşan nakdi yardımların, bankalar ve diğer finans kuruluşları veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi aracılığıyla yapılması zorunludur. Bu parasal tutar, her yıl yeniden değerleme oranında, arttırılarak uygulanır.

8.     Yurt dışı yardımlarda usule uymamayla ilgili yaptırım nedir?

5253 sayılı Dernekler Kanunun 32/c. maddesi hükmü gereğince, derneğe yapılan yurt dışı yardımı bankalar aracılığıyla almayan dernek yöneticilerine (Dernek Başkanına), bu şekilde alınan paranın yüzde yirmi beşi oranında idarî para cezası verilir.

5253 sayılı Dernekler Kanunun 32/u. maddesi hükmü gereğince (2022 yılı için)10.401 Türk lirasını aşan her türlü gelir, tahsilat, gider ve ödemelerini bankalar ve diğer finans kuruluşları veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi aracılığıyla yapmayan dernek yöneticilerine (Dernek Başkanına) her bir işlem için işleme konu tutarın %10’una kadar idari para cezası verilir. Bu parasal tutar, her yıl yeniden değerleme oranında, arttırılarak uygulanır.

GÜLBENK DANIŞMANLIK

Kötü Makaleyi Değerlendirin: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Çok İyi
		Yazdır