ÖZEL ÖĞRETİM KURUMLARINDA UYGULANAN BURS VE EĞİTİM ÜCRETİ İNDİRİMLERİNİN VERGİ MEVZUATI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Özel öğretim kurumlarınca, öğrenim ve diğer ücretler, her yıl Türk Lirası olarak tespit edilir, ocak ayından itibaren mayıs ayının sonuna kadar ilan edilir. Bu ilanlarda ders yılı veya ders saati ücretiyle birlikte, peşin veya süreli ödemeler ve kurumca belirlenecek diğer indirimler belirtilir. Yapılacak indirim oranı ilan edilen eğitim ücretinin %50 sinden fazla olamaz.

Özel öğretim kurumları, 5580 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinde belirtildiği gibi, öğrenim gören öğrenci sayısının yüzde üçünden az olmamak üzere ücretsiz öğrenci okutmakla yükümlüdür. Kanunda ifade edilen, “ücretsiz öğrenci okutmaktan anlaşılması gereken, hizmetin bedelsiz, yani %100 ücretsiz olarak verilmesidir.

Ücretsiz okutmada, Terörle Mücadele Kanunu, harp veya vazife malulü sayılanların ilk ve orta öğretim çağındaki çocukları ile haklarında korunma, bakım veya barınma kararı verilen çocuklara öncelik verilir. Aynı kuruma, bu şartları taşıyan öğrencilerin, kurumun ücretsiz okuma kontenjanından fazla başvuruda bulunması hâlinde yerleştirme valilikçe yapılır. Yine bu şartları taşıyan öğrenci veya kursiyerlerden kuruma başvuruda bulunulmaması hâlinde, yüzde üçlük oranın tamamından kayıtlı öğrenci ve kursiyerler yararlandırılır.

Her ders yılı veya dönemde, kurumda ücretsiz okumak isteyen öğrenci veya kursiyerler bu isteklerini kuruma kayıt sırasında, “Özel Öğretim Kurumlarında Ücretsiz Okuyacak Öğrenci ve Kursiyerlere Ait Başvuru Formu”nu doldurarak başvurur.

Ücretsiz okuma hakkı kazanan öğrenci ve kursiyerlerin bu hakları yalnız o öğretim yılı veya dönemi için geçerlidir.

Özel öğretim kurumlarında ücretsiz okuma hakkı kazanan öğrenci ve kursiyerler MEBBİS’te oluşturulan elektronik modüllere işlenir.

Ayrıca ders ya da sınavlardaki başarıları veya bilim, kültür, sanat, spor ve benzeri alanlardaki başarılarından veya maddi imkânsızlıklarından dolayı öğrenci ve kursiyerlere kurumlarca karşılıksız olarak burs verilebilir.

Kurumlar, burs verme şartlarını, bursun miktarını, burs süresini ve burs verecekleri öğrenci ve kursiyer sayısı ile bursun hangi durumlarda kesileceğini belirleyip il millî eğitim müdürlüğüne bilgi vererek uygular.

Burslu okumaya hak kazananlardan burs verilmesine esas olan belgeler dışında burslu öğrenci/kursiyere maddi yükümlülük getirecek herhangi bir belge düzenlenemez.

Burstan yararlanmak isteyen öğrencilerin, bir önceki sınıfını geçmiş ve davranış notunun tam olması şartları aranır ve uygun olanların başvuruları sağlanarak burslu okuma hakkından yararlandırılır.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun Sosyal Amaç Taşıyan İstisnalar başlıklı 17/2-b maddesinde 5580 sayılı Kanun hükümlerine tâbi özel okullarca bedelsiz verilen (%100 burslu) eğitim, öğretim hizmetleri hakkında özel bir düzenleme yapılmıştır. Özel öğretim kurumlarınca, ilgili dönemdeki kapasitelerinin % 10’unu geçmemek üzere verilen bedelsiz eğitim ve öğretim hizmetleri katma değer vergisinden istisna edilmiştir. 5580 sayılı kanunda belirtilen yüzde 3’lük ücretsiz öğrenci okutma sınırı asgari sınır olup, üst sınır ise Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/2-b maddesinde kapasitenin %10’nu geçmeyen kısmından KDV ödenmeyeceği şeklinde hükme bağlanmıştır. Eğer eğitim kurumları kapasitelerinin %10’unu aşan oranda, %100 burslu öğrenci okuturlarsa, aşan kısım için, ilan ettikleri eğitim bedeli üzerinden KDV hesaplayıp ödemek zorundadırlar.

Özel öğretim kurumları, zorunlu ücretsiz okutulan öğrenciler dışında, okul yönetimince alınan kararlar doğrultusunda, başarılı öğrencilerin okullarını tercih etmelerini sağlamak amacıyla %25, %50, %75, %100 şeklinde başarı ve spor başarı bursu verebilmektedirler.

Katma Değer Vergisi Kanunun matraha dahil olmayan unsurlar başlıklı 25. Maddesinde  ‘’Aşağıda yazılı unsurlar matraha dahil değildir: a) Teslim ve hizmet işlemlerinde fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen ticari teamüllere uygun miktardaki iskontolar,’’

Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde “Uygulamada bedelsiz eğitim ve öğretim hizmetleri ile yurt hizmetleri, kısmi burs ve tam burs uygulanması suretiyle yapılabilmektedir. Kısmi burs uygulanan eğitim öğretim hizmetleri ile yurt hizmetlerinde, kısmi burs tutarı faturada ticari teamüllere uygun iskonto veya indirim olarak gösterilir ve kalan tutar üzerinden KDV hesaplanır. Yüklenilen KDV ise genel esaslara göre indirim konusu yapılır.” denilmektedir.

Kanun ve tebliğ’den anlaşıldığı üzere, %100 burs dışında uygulanan kısmi burslar, ticari teamüllere uygun iskonto ve indirim kabul edilip, kalan tutar üzerinden KDV tahsili uygun görülmektedir. Bu nedenle, özel eğitim kurumlarının hazırlayarak Milli Eğitim Müdürlüklerine sunmaları gereken “Burs ve Ücretsiz Okuyacak Öğrenciler Yönetmeliği”nde tespit edecekleri %25, %50, %75 ve %100 gibi ücret indirimleri, %10’luk bedelsiz öğrenci kontenjanın tespitinde dikkate alınmaz. Burslar dışında kalan öğrencilere %50’ye kadar açıklanan ücret üzerinden yapılan indirimleri de ticari teamüllere uygun indirim olarak değerlendiriyoruz.

Burslu öğrenciler için düzenlenen faturalarda ‘’ücretsiz/burslu okutulan öğrenci’’ şerhi konulması gerekmektedir.

KDV Kanununun 17/2-b maddesinde 31.07.2004 tarihinde 5228 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikten önce, sadece kanunların gösterdiği hizmet ifaları (zorunlu burslar) istisna kapsamındaydı.  Ancak öğretim kurumlarının kendi istekleriyle bu sınırın üzerinde verdikleri bedelsiz hizmetlerde istisna uygulanamamaktaydı. Bedelsiz mahiyetteki eğitim ve öğretim hizmetlerinin bir kısmında vergi uygulanıp bir kısmında uygulanmaması bir çelişki yarattığından, öğretim kurumlarında öğrenci kapasitesinin % 10'una kadar verilen bedelsiz eğitim ve öğretim hizmetleri başka bir şart aranılmaksızın istisna kapsamına alınmıştır.

KDV Kanunundaki istisna maddesinde ifade edilen %10 oranının içinde, %3 zorunlu eğitim alanlar da girmektedir.

Kurum ortaklarının, personelinin kendi ya da yakınlarının çocuklarının yada diğer eğitim alan öğrencilerin ücretsiz okutulması halinde, eğer %10’luk bedelsiz öğrenci okutma sınırı geçilmemişse, KDV hesaplanmasına gerek yoktur. Aksi takdirde, KDV istisnasının uygulanamayacağı, emsal bedel üzerinden KDV hesaplanması gerekecektir.

Bu nedenle, vergi incelemelerinde, okul tarafından açıklanan eğitim ücretinin toplam öğrenci sayısı ile çarpımı sonucu elde edilecek hasılatın en fazla %10 eksiği ile beyan edilmesi gerektiği yönünde yapılan KDV tarhiyatlarının mevzuata uygun olmadığı kanaatindeyiz. Tarhiyatın yapılabilmesi için, toplam kapasitenin %10’unun üzerinde bedelsiz (%100 burslu) eğitim verilmesi gerekmektedir. Bunun dışında kalan kısmi burslar ve ücret indirimlerinin, %10’luk kontenjanın aşılmasına ilişkin tespitte dikkate alınmasının uygun olmadığı görüşündeyiz.

Eğitim ücretinde sağlanan indirimden, okul idari veya eğitim kadrosundaki personelin yararlanması durumunda, konunun ayrıca Gelir Vergisi Kanunu uygulaması açısından değerlendirilmesi de gerekmektedir.

Gelir Vergisi Kanunun 61’inci maddesinde “Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.” denilmektedir. Personel çocuğu indirimi, personelin eğitim kurumunda ücret karşılığında çalışması nedeniyle elde etmiş olduğu bir menfaattir. Bu sebeple gelir vergisi açısından elde edilen bu menfaat, ücret olarak değerlendirilmektedir. (Öğretmen yada idari kadro için yapılan indirimlerin genelde uygulanan indirim oranları ile karşılaştırılması çalışanlara menfaat sağlanıp sağlanmadığının tespiti için gereklidir) Çalışanlara menfaat sağlanması durumunda, personel çocuğu indirim tutarı, çalışan ücret bordrosunda elde ettiği gelire eklenerek, gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmalıdır. Eğitim ücretinde yapılan bu indirim, sosyal güvenlik mevzuatı açısından, ayni yardım olarak değerlendirileceğinden, sigorta primi kesintisine tabi tutulmasına gerek bulunmamaktadır.

Özel öğretim kurumlarında ücretsiz okuyacak öğrenci ve kursiyer başvurularının değerlendirildiği formda kullanılan tutarların bazı okullarda hatalı uygulandığı görülmektedir. 08.08.2015 tarih  29349 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan yönetmelik değişikliği ile Ek 7 formunda yer alan tutarlar yeniden belirlenmiştir.

Yapılan bu düzenleme ile yeniden belirlenen tutarlar daha sonraki yıllar için VUK genel tebliğlerinde belirlenen yeniden değerleme artış oranında artırılmıştır.

2016 yılı için 2015 yılı Yeniden Değerleme Artış Oranında (VUK Genel Tebliği 457)  5,58

2017 yılı için 2016 yılı Yeniden Değerleme Artış Oranında (VUK Genel Tebliği 474)  3,83

2018 yılı için 2017 yılı Yeniden Değerleme Artış Oranında (VUK Genel Tebliği 484) 14,47

2019 yılı için 2018 yılı Yeniden Değerleme Artış Oranında (VUK Genel Tebliği 503) 23,73 

2020 yılı için 2019 yılı Yeniden Değerleme Artış Oranında (VUK Genel Tebliği 512) 22,58 

2021 yılı için 2020 yılı Yeniden Değerleme Artış Oranında (VUK Genel Tebliği 521) 9,11 

2022 yılı için 2021 yılı Yeniden Değerleme Artış Oranında (VUK Genel Tebliği 533) 36,20 

2023-2024 öğretim yılında Özel Öğretim Kurumlarında Ücretsiz Okuyacak Öğrenci Ve Kursiyer Formu’nun (Ek7) 7- Ailenin Toplam Geliri başlıklı bölümünde yer alması gereken güncel tutarlar aşağıda belirtilmiştir.

SMMM Lütfi GÜLBENK – SMMM Abdulkadir ÖZTÜRK

Kötü Makaleyi Değerlendirin: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Çok İyi
		Yazdır