İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YASASI

İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin hususlar daha önce İş Kanunu içinde düzenlenmişti. 20-06-2012 tarihinde kabul edilen, 30-06-2012 tarihli, 28339 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile ayrıca bir düzenleme getirilmiştir. İş Kanunu’nda bulunan iş sağlığı ve güvenliği hükümleri daha az sayıda işyerini ve işçiyi kapsamakta iken,  6331 sayılı yasa ile bu kapsam çok genişlemiştir.

KANUNUN KAPSADIĞI İŞYERLERİ(2. MADDE)

Bu Kanun; kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dahil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır.  

Ancak aşağıda belirtilen faaliyetler ve kişiler bu kanunun kapsamında değildir:

1- Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekiler hariç Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının faaliyetleri.

2- Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri.

3- Ev hizmetleri.

4- Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar.

5- Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme kapsamında yapılan işyurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri

 YÜRÜRLÜK TARİHİ(6331 S.Y. 38.md.)

30-06-2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6331 Sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu 6,7, Maddeleri, 30-12-2012 tarihinden başlayarak kademeli olarak yürürlüğe girecektir.  6,7. Maddeler dışında, kanunun diğer maddeleri, tüm işyerleri için 30-12-2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

6. madde:İşverenin iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli bulundurma yükümlülüğü

7. madde: İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin desteklenmesi

8. madde: İşyeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanlarının çalışmaları ile ilgili esaslar yer almaktadır

12.07.2013 tarihinde TBMM’de Kabul edilen 6495 Sayılı Yasa’nın 56. Maddesi ile 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun yürürlük maddesi değiştirildi.

Değişiklikten sonra iş yeri hekimi ve diğer sağlık personeli ile  iş güvenliği uzmanı bulundurma yükümlülüğü:

1-Kamu kurumları ile 50 den az çalışanı olan az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri   1 Temmuz 2016 ‘dan itibaren,

2- 50 den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri  ,  1 Ocak 2014’ten itibaren  iş yeri hekimi ve diğer sağlık personeli ile iş güvenliği uzmanı bulundurmak zorundadır.

3- 50 ve üzerinde işçi çalıştıranlar için değişiklik söz konusu değildir. Bu işyerleri tehlike sınıfı ne olursa olsun,  işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı bulundurmak zorundadır.

6 ve 7. maddeler dışında, kanunun diğer maddeleri, tüm iş yerleri için 30-12-2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir.Bu nedenle iş yeri hekimi, diğer sağlık personeli  ve iş güvenliği uzmanı bulundurma yükümlülüğü başlamayan işyerlerinde de kanunun diğer maddelerinde öngörülen yükümlülükler başlamıştır. Örneğin, işverenin sağlık ve güvenlikle ilgili genel yükümlülükleri ( md:4),  risk değerlendirmesi yaptırma(md:10),çalışan temsilcisi atama(md:20) gibi. Bu yükümlülükleri yerine getirmeme halinde,  26. Madde uyarınca idari para cezası söz konusu olacaktır.  

İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI İLE SAĞLIK PERSONELİ  ÇALIŞTIRMA ZORUNLULUĞU(6.md)  

Kanunun 6. Maddesi uyarınca işveren, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için,   Çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirir. Çalışanları arasında belirlenen niteliklere sahip personel bulunmaması halinde, bu hizmetin tamamını veya bir kısmını ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak yerine getirebilir. Ancak belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olması halinde, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak, bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir. Tam süreli işyeri hekimi görevlendirilen işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi zorunlu değildir.Anlaşılacağı üzere işveren, bu maddede belirtilen kişileri istihdam edebileceği gibi,  isterse bakanlıkça yetki verilmiş ortak sağlık ve güvenlik biriminden hizmet satın alabilir.  Bu maddede belirtilen yükümlülük işçi sayısına bakılmadan tüm işyerlerini kapsamaktadır.   İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili ayrıntılar 29-12-2012 tarihli, 28512 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan  İş Sağlığı Ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği’nde düzenlenmiştir.  

RİSK DEĞERLENDİRMESİ YAPMA YA DA YAPTIRMA ZORUNLULUĞU(10.md)

 İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür.

RİSK DEĞERLENDİRMESİ YAPTIRMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNE İLİŞKİN 10. MADDE HİÇBİR AYRIM OLMAKSIZIN KANUN KAPSAMINDAKİ TÜM İŞYERLERİ İÇİN 30-12-2012 TARİHİNDE YÜRÜRLÜĞE GİRMİŞTİR.

Risk değerlendirmesinin nasıl yapılacağına ilişkin ayrıntılar 29-12-2012 tarih, 28512 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı Ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği’nde açıklanmıştır.

Risk değerlendirmesi, işverenin oluşturduğu bir ekip tarafından gerçekleştirilir.

Risk değerlendirmesi ekibi aşağıdakilerden oluşur.

a) İşveren veya işveren vekili.

b) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri.

c) İşyerindeki çalışan temsilcileri.

ç) İşyerindeki destek elemanları.

d) İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar.  

İşyerinde, henüz yürürlüğe girmediği için iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu yoksa, risk değerlendirme ekibinde, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurulması aranmayacaktır.

Yönetmeliğin geçici 1. Maddesi ile getirilen bu geçici istisnaya rağmen; risk değerlendirmesi yapmak zaten uzmanlık gerektiren bir iş olduğundan, ekipte en azından iş sağlığı ve güvenliği uzmanı olmadan risk değerlendirmesi yapmak fiilen mümkün olmayacaktır.  Zaten Yönetmeliğin 6. Maddesinin 2. Fıkrasında da ‘‘ İşveren, ihtiyaç duyulduğunda bu ekibe destek olmak üzere işyeri dışındaki kişi ve kuruluşlardan hizmet alabilir’’ hükmü getirilerek dışarıdan uzman desteği alınması dolaylı olarak kabul edilmektedir.  Bu nedenle geçici 1. Madde ile, risk değerlendirme ekibi açısından getirilen bu geçiş hükmünün  pratikte sadece iş yeri hekimi açısından uygulanabilirliği olacağı kanaatindeyiz.

Risk değerlendirmesinin az tehlikeli işyerlerinde 6, tehlikeli işyerlerinde 4, çok tehlikeli işyerlerinde 2 yılda bir yenilenmesi gerekir.

a) İşyerinin taşınması veya binalarda değişiklik yapılması.

b) İşyerinde uygulanan teknoloji, kullanılan madde ve ekipmanlarda değişiklikler meydana gelmesi.

c) Üretim yönteminde değişiklikler olması.

ç) İş kazası, meslek hastalığı veya ramak kala olay meydana gelmesi.

d) Çalışma ortamına ait sınır değerlere ilişkin bir mevzuat değişikliği olması.

e) Çalışma ortamı ölçümü ve sağlık gözetim sonuçlarına göre gerekli görülmesi.

f) İşyeri dışından kaynaklanan ve işyerini etkileyebilecek yeni bir tehlikenin ortaya çıkması hallerinde de süresine bakılmadan risk değerlendirmesi kısmen ya da tamamen yenilenir.

Risk değerlendirmesi yaptırmamanın cezası,  İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 26/ç .maddesi gereğince; ilk etapta 3.000.- TL, devamında aykırılığın devam ettiği her ay için 4.500.- TL dir. Cezaların yüksekliği dikkate alınarak işyerlerinde en kısa sürede risk değerlendirmesi yapmakta veya yaptırmakta fayda vardır.  

ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ (MADDE 20)

Kanunun 20. Maddesi kanun kapsamındaki tüm işyerleri için 30-12-2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu nedenle tehlike sınıfı ne olursa olsun iki ve daha fazla çalışan olan işyerlerinde çalışan temsilcisi belirlenmesi gerekmektedir. Bu belirleme çalışanlar arasında yapılacak seçimle veya seçimle belirlenemediği durumda işveren tarafından atanarak yapılır.

Çalışan temsilcisi sayısı işyerinde çalışanların sayısına göre değişmektedir.  

a. İki ile elli arasında çalışanı bulunan işyerlerinde bir.

b. Ellibir ile yüz arasında çalışanı bulunan işyerlerinde iki.

c. Yüzbir ile beşyüz arasında çalışanı bulunan işyerlerinde üç.

ç. Beşyüzbir ile bin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde dört.

d. Binbir ile ikibin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde beş. 

e.İkibinbir ve üzeri çalışanı bulunan işyerlerinde altı çalışan temsilcisi görevlendirilmesi gerekir.

Birden fazla çalışan temsilcisinin bulunması halinde,  kendi aralarında yapacakları seçimle bir baş temsilci belirlemelidir.   Çalışan temsilcisi görevlendirilmemesi halinde, 26/ı .maddesi uyarınca 1.000.-TL idari para cezası verilmesi söz konusu olacaktır. Çalışan temsilcilerinin seçimi ile ilgili ayrıntılar 29-08-2013 tarihli Resmi gazetede yayımlanan yönetmelikte yer almaktadır.  

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULU OLUŞTURMA ZORUNLULUĞU(22.md)

Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını uygular.  

Yasa ile 50 ve üzerinde işçi çalıştıran tüm işyerlerine iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturma zorunluluğu getirilmiştir. Bu yasadan önce, İş Kanunu 80. Madde uyarınca  sadece sanayiden sayılan işyerlerinde zorunluluk vardı.   İş veren bu kurulu işyerinde kurmak zorundadır. Bununla ilgili dışarıdan hizmet alarak bu kurulu oluşturma yükümlülüğünden kurtulamaz. Yasada böyle bir olanak tanınmamıştır. Dışarıdan hizmet alma olanağı, yukarıda bahsettiğimiz 6. Maddede düzenlenen, işyeri hekimi,iş güvenliği uzmanı ve sağlık personeli bulundurma zorunluluğu ile ilgili olarak tanınmıştır.  

Bu kurulun nasıl oluşturulacağı ve çalışma esasları ile  sair ayrıntılarla ilgili olarak Yasa’nın 30. Maddesi gereği çıkarılan  İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik 18-01-2013 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.  

Asıl işveren- alt işveren ilişkisinin bulunduğu hallerde bu kurulu oluşturma yükümlülüğü :

1-    Her iki işverenin çalışan sayısı 50 ve üzerinde ise her işveren ayrı ayrı

2-    Sadece asıl işverenin çalışan sayısı 50 ve üzerinde ise asıl işverence

3-    Alt işverenin çalışan sayısı 50 ve üzerinde, asıl işverenin 50 nin altında ise alt işverence

4-    Asıl işveren ve alt işveren çalışan sayısı ayrı ayrı 50 nin altında, ancak toplamı 50 ve üzerinde ise, asıl işveren ve alt işveren birlikte kurul oluşturmak zorundadır.  

İşverenin birden fazla işyeri varsa, 50 ve üzerinde çalışanın bulunduğu her işyerinde ayrı ayrı kurul oluşturulacaktır.  

İş sağlığı ve güvenliği kurulu aşağıdaki kişilerden oluşmalıdır.  

  a. İşveren veya işveren vekili,

b. İş güvenliği uzmanı, (işyerinin tehlike sınıfına uygun olmalıdır.)

c. İşyeri hekimi,

ç. İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi,

d. Bulunması halinde sivil savunma uzmanı,

e. Bulunması halinde formen, ustabaşı veya usta,

f. Çalışan temsilcisi, işyerinde birden çok çalışan temsilcisi olması halinde baş temsilci.

Kurula işveren veya işveren vekili başkanlık eder. Kurul ayda en az bir kez toplanır, alınan kararlar tutanakla belirlenir ve imzalı tutanak ve kararlar sırasıyla bir dosyada saklanır. İşveren kurulun toplantı yerini sağlamakla yükümlüdür. Çalışanlar kurulun aldığı kararlara uymak zorundadır.

Yapılacak işlemlerin ayrıntıları ile ilgili aşağıda yer alan yönetmelik ve tebliğlere bakılmasında fayda bulunmaktadır.

1-İş Sağlığı Ve Güvenliğine İlişkin Tehlike Sınıfları Tebliği, 26-12-2012 Tarihli Resmi Gazetede

2-Risk Değerlendirme Yönetmeliği, 29-12-2012 Tarihli Resmi Gazetede,

3-İş Sağlığı Ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik, 29-12-2012 Tarihli Resmi Gazetede,

4- İş Sağlığı Ve Güvenliği İle İlgili Çalışan Temsilcisinin Nitelikleri Ve Seçilme Usul Ve Esaslarına İlişkin Tebliğ,  29-08-2013 Tarihli Resmi Gazetede,

5-İş Sağlığı Ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği 29-12-2012 Tarihli Resmi Gazetede, 6-İş Güvenliği Kurullarına İlişkin Yönetmelik 18-01-2013 Tarihli Resmi Gazetede, Yayımlanmıştır.

Av. Esma GÜLBENK

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kötü Makaleyi Değerlendirin: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Çok İyi
		Yazdır

Bu makale siteye eklendiği 14-01-2013 tarihinden beri 10677 kez okunmuştur.

Bu İçeriği paylaşın