7263 SAYILI KANUN İLE TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİ KANUNUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLERİ 20 MADDEDE ÖZETLEDİK

1- Kuluçka merkezi tanımı revize edilmiştir. Teknoloji geliştirme  bölgesi alanı dışında da kuluçka merkezi kurulmasına imkân tanıyan düzenleme yapıldığından dolayı kuluçka merkezi tanımı da buna uygun olarak revize edilmiştir.

2- Desteklenecek programların kapsamı genişletilmiştir.

Kanunun mevcut halinde temel bilimler tanımı yalnızca fizik, kimya, biyoloji ve matematik bölümleri olarak belirtilmekle birlikte bu bölümler isim ve içerik değiştirebildiğinden bunların yanında YÖK dan alınacak görüş üzerine Bakanlıkça belirlenecek diğer programlara destek verilebilecektir.

3- Kuluçka Girişimcisi, AR-GE Binası, Atölye, Stajyer tanımları Kanuna eklenmiştir.

4- Teknoloji geliştirme bölgesi alanı iptaline karar vermeye Cumhurbaşkanı’nın yetkili olduğu düzenlenmiştir.

5- Bölge ilanından sonra kurulacak bölgenin yönetimi ve işletmesinden sorumlu yönetici şirketin esas sözleşmesi ile bu sözleşmede yapacağı değişiklikler Bakanlık izni şartı getirilmiştir.

6- Teknoloji Geliştirme Bölgesi yönetici şirketi tarafından bölge alanları dışında Değerlendirme Kurulunun kararı üzerine Bakanlıkça izin verilmesi halinde kuluçka merkezi açılabilecektir. Bu kuluçka merkezlerinde sadece kuluçka girişimcileri yer alabilecek, bu kapsamda açılacak merkezler ve buralarda yer alacak girişimcilerde aranacak şartlar Bakanlıkça belirlenecektir.  Kanun kapsamında sağlanan destek, teşvik, muafiyet ve istisnalar, bu merkezlerde de aynen uygulanacaktır. Yönetici şirketin görev ve sorumlulukları dahil olmak üzere, bu merkezlere dair diğer tüm iş ve işlemlerde Kanun ve ilgili yönetmelik hükümleri uygulanacaktır.

7- Teknoloji Geliştirme Bölgesi yönetici şirketi ile bölgede yer alan AR-GE ve tasarım faaliyetinde bulunan firmalar için iş yeri açma ve çalışma ruhsatı ilgili mevzuat çerçevesinde Bakanlık il müdürlükleri tarafından düzenleneceği hükmü getirilmiştir. Girişimcilerin ilgili idarelerden alması gereken iş yeri açma ve çalışma ruhsatının Bakanlık il müdürlükleri marifetiyle verilmesi ve böylelikle önemli bir kolaylık sağlanması hedeflenmiştir.

8- Bölge alanında mücbir sebep halleri dışında faaliyetlerin bir yıl durması halinde Cumhurbaşkanının söz konusu alanın ilanına ilişkin kararı, hüküm ve sonuçları ile birlikte ortadan kalkacağı ve durumun Bakanlık tarafından ilgili diğer kurum ve kuruluşlara bildirileceği düzenlemesi getirilmiştir.

9- Bölgede faaliyet gösteren girişimcilerin projelerinin tamamlanma tarihinden itibaren yönetmelikle belirlenen şartlar dahilinde yeni bir proje sunmamaları ve ilgili mevzuat çerçevesinde yönetici şirkete iletmekle yükümlü oldukları bilgi ve belgeleri süresinde iletmemeleri halinde, sözleşme fesholunmuş sayılacaktır.  Fesih tahliye nedeni kabul edilmiştir. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde yer alma şartlarının başında Ar-Ge faaliyetlerinde bulunulması ve gerçekleştirilen faaliyetlere ilişkin bilgi ve belgelerin sunulması gelmektedir. Bu yükümlülükleri yerine getirmeyen girişimcilerin Bölgeden tahliyesine ilişkin işlemleri sağlamak amaçlanmıştır.

10- Teknoparkların altyapı, idare binası ve kuluçka merkezi inşaatlarına yardım amacıyla destek verilmektedir. Yapılan değişiklikle, teknoparklara yapılaşma için verilen desteğin yanı sıra Ar-Ge binası, atölye ve buralarda yer alacak makine, ekipman ve yazılımlara yönelik giderlerin, yardım amacıyla Bakanlık bütçesine konulan ödenekle sınırlı olmak üzere karşılanabileceği düzenlemesi getirilmiştir.

11- Desteklenecek program alanlarında en az lisans derecesine sahip Ar-Ge personeli istihdam eden Teknoloji Geliştirme Bölgeleri firmalarının, bu personelin her birine ödedikleri aylık ücretin o yıl için uygulanan asgari ücretin aylık brüt tutarı kadarlık kısmı, iki yıl süreyle Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanmaktadır.

Yapılan yeni düzenleme ile aynı desteğin, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri yönetici şirketlerinde kuluçka merkezi ve teknoloji transfer ofisi hizmetlerinde istihdam edilen desteklenecek programlar mezunu personele de aynen uygulanması öngörülmüştür. Desteklenecek program alanlarından mezunların Ar-Ge personeli statüsünde olmadan da yönetici şirketlerde istihdam edilebilmeleri ve böylece bu programlardan mezunların istihdamının arttırılması amaçlanmıştır.

12- Bölgelerde yer alan firmalara, istihdam ettikleri doktora öğrencisi AR-GE personeli için, iki yıl süreyle Bakanlık bütçesine konulacak ödenekle sınırlı olmak üzere, Bakanlıkça yönetmelikle belirlenen şartlar çerçevesinde destek verilebileceği düzenlenmiştir. Üniversite-sanayi işbirliğinin artırılması için Bakanlıkça belirlenen şartları taşıyan doktora öğrencisi Ar-Ge personel istihdam eden girişimcilerin desteklenmesi amaçlanmıştır.

13- Kanun kapsamında stajyer istihdam eden firmaların, Bakanlık bütçesine konulacak ödenekle sınırlı olmak üzere, Bakanlıkça yönetmelikle belirlenen şartlar çerçevesinde desteklenebileceği düzenlenmiştir. Bakanlıkça belirlenen şartları taşıyan ve stajyer istihdam eden firmalara destek verilmesi için ilgili değişiklik yapılmıştır.

14- Ülkemizdeki Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerini geliştirmek ve desteklemek amacıyla özel sektörün ayıracağı kaynaklarla sermayeye dayalı mekanizmaların kurulması ve güçlendirilmesi için Kanuna aşağıdaki madde eklenmiştir.

“Ek Madde 3- (Ek:28/1/2021-7263/6 md.) 1/1/2022 tarihinden itibaren geçici 2 nci madde kapsamında yıllık beyanname üzerinden istisna edilen kazançları tutarı 1.000.000 Türk lirası ve üzerinde olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, bu tutarın yüzde ikisi pasifte geçici bir hesaba aktarılır. Bu fıkra kapsamında aktarılması gereken tutar yükümlülüğü, yıllık bazda 20.000.000 Türk lirası ile sınırlıdır. Bu tutarın, geçici hesabın oluştuğu yılın sonuna kadar Türkiye’de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ya da bu Kanun kapsamındaki kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan diğer girişimcilere sermaye olarak konulması şarttır. Söz konusu tutarın ilgili yılın sonuna kadar aktarılmaması durumunda, bu Kanun kapsamında yıllık beyanname üzerinden istisna edilen kazançlar tutarının yüzde yirmisi, ilgili yılda yararlanılan gelir ve kurumlar vergisi istisnasına konu edilemez. Bu tutar nedeniyle zamanında alınmayan vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir. Cumhurbaşkanı bu fıkrada yer alan tutar ve oranları birlikte ya da ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye, beş katına kadar artırmaya yetkilidir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.”

15- Kanunda yer alan teşviklerin süresi uzatılmıştır. 31.12.2023 olan teşvik süresi 31.12.2028 olarak değiştirilmiştir.

16- Kanunun Geçici 2. Maddesinde “Bölgede çalışan; AR-GE, tasarım ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri 31/12/2023 tarihine kadar her türlü vergiden müstesnadır.”  düzenlemesi değiştirilmiştir.  Gelir vergisi stopaj desteğinin işveren lehine uygulanması gerektiği hususu netleştirilmek amacıyla Geçici 2. Maddenin 3. Fıkrası ,

“31/12/2028 tarihine kadar, bölgede çalışan AR-GE, tasarım ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan gelir vergisi; verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilir.” Şeklinde değiştirilmiştir.

Ayrıca “Bu kapsamdaki ücretlere ilişkin düzenlenecek kağıtların damga vergisinden istisnadır” olduğu düzenlemesi getirilmiştir.

17- Kanunun Geçici 2. Maddesinde, “gelir vergisi stopajı ve sigorta primi işveren hissesine ilişkin teşviklerden yararlanacak olan destek personeli sayısı, AR-GE ve tasarım personeli sayısının yüzde onunu aşamaz”  düzenlemesi bulunmaktaydı. Aynı fıkrada yapılan ek düzenleme ile “Toplam personel sayısı on beşe kadar olan Bölge firmaları için bu oran yüzde yirmi olarak uygulanır.” Hükmü getirilmiştir. Bu suretle ; Kanun kapsamında destek, teşvik, muafiyetlerden yararlanan destek personeli sayısının belli bir ölçeğin altındaki girişimciler için artırılması ve böylece girişimcilerin ve Ar-Ge süreçlerinin bütüncül bir yaklaşımla desteklenmesi amaçlanmıştır.

18- Bölgede yer alan işletmelerde çalışan ve yüksek lisans veya doktora yapan AR-GE ve tasarım personelinin yüksek lisans yapanlar için bir buçuk yılı, doktora yapanlar için iki yılı geçmemek üzere Bölge dışında geçirdiği sürelere ilişkin ücretlerinin gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilebilmesi için bölgede yer alan işletmelerde en az 1 yıl çalışmaları şartı, desteğin etkinliğini ve yaygın etkisini kısıtladığından dolayı “en az bir yıl süreyle” ibaresi Geçici 2/6. madde metninden çıkarılmıştır.

19- Ayrıca, esnek çalışma saatlerine uyumlu olarak Bölgede yer alan işletmelerde çalışan personellerin faaliyetlerinin bir kısmını Bölge dışında da yürütmesi ve Kanunla sağlanan destek ve muafiyetlerden aynı şekilde faydalanması amacıyla “Buna ilave olarak Bölgede yer alan işletmelerde gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerinin yüzde yirmisini aşmamak kaydıyla bu fıkrada belirtilen durumlar haricinde ilgili personelin Bölge dışında geçirdikleri süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir. Yüzde yirmi olarak belirlenen bu oran Cumhurbaşkanı tarafından yüzde elliye kadar artırılabilir. Bu kapsamda teşvikten yararlanılması için Bölge yönetici şirketinin onayının alınması ve Bakanlığın bilgilendirilmesi zorunludur. Yönetici şirketin onayı ile Bölge dışında geçirilen sürenin Bölgede yürütülen görevle ilgili olmadığının tespit edilmesi halinde, ziyaa uğratılan vergi ve buna ilişkin cezalardan ilgili işletme sorumludur” düzenlemesi getirilmiştir.

20- Kanunun geçici 4 üncü maddesinde değişiklik yapılarak;  gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından Bölgelerde faaliyette bulunanlara sağlanan sermaye desteklerinin kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılması uygulamasının geçerlik süresi 31.12.2028 ‘e uzatılmıştır.  Ayrıca, indirim konusu yapılacak tutar, yıllık 500.000. TL den 1.000.000. TL ye yükseltilmiştir.

21-  7263 sayılı Kanun ile 5746 sayılı Araştırma Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’da da Teknoloji Geliştirme Bölgeleri  Kanunu ile paralel bazı değişiklikler yapılmıştır.

  (1)   5746 sayılı Kanunda da desteklenecek program tanımı genişletilmiş “Desteklenecek programlar: Yükseköğretim kurumlarının matematik, fizik, kimya ve biyoloji lisans programları ile Yükseköğretim Kurulundan alınan görüş üzerine Bakanlıkça belirlenecek diğer programları” olarak tanımlanmıştır.

  (2)   5746 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesinde yapılan değişiklik ile, gelir vergisi stopaj desteğinin işveren lehine uygulanması gerektiği hususu netleştirilmiştir. Maddede yer alan “diğerleri için yüzde sekseni gelir vergisinden müstesnadır” ibaresi “diğerleri için yüzde sekseni, verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilir” şeklinde değiştirilmiştir.

   (3)   Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde çalışan ve yüksek lisans veya doktora yapan Ar-Ge ve tasarım personelinin yüksek lisans yapanlar için bir buçuk yılı, doktora yapanlar için iki yılı geçmemek üzere bu merkezler dışında geçirdiği sürelere ilişkin ücretlerinin gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilebilmesi için söz konusu merkezlerde en az 1 yıl çalışmaları şartı, desteğin etkinliğini ve yaygın etkisini kısıtladığından dolayı “en az bir yıl süreyle” ibaresi 3. Maddesi metninden çıkarılmıştır.

   (4)   3. Maddeye yeni fıkra eklenmiş, yapılan yeni düzenleme ile  doktoralı Ar-Ge ve tasarım merkezi personelinin üniversitelerde ders vermeleri, böylece akademik bilgi ile sanayideki bilginin etkileşiminin artırılması, görece büyük ve kurumsal firmalardaki bilgi ve tecrübenin Teknoloji Geliştirme Bölgelerindeki (TGB) girişimcilere mentörlük yapılarak aktarılması amacıyla dışarıda geçirilen sürelerin destek kapsamına alınması sağlanmıştır.  Esnek çalışma saatlerine ve şartlarına uyumlu olarak merkezlerde çalışan personelin faaliyetlerin bir kısmını merkez dışında da yürütmesi ve Kanunla sağlanan destek ve muafiyetlerden aynı şekilde faydalanması amaçlanmıştır.  “Ayrıca ArGe veya tasarım merkezlerinde doktora mezunu personelin üniversitelerde Ar-Ge ve yenilik alanında ders vermesi veya ArGe ve tasarım personelinin teknoloji geliştirme bölgelerinde bulunan girişimcilere mentorluk yapması durumunda haftalık 8 saati aşmamak şartıyla, bu çalışmaları gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir. Buna ilave olarak Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerinin yüzde yirmisini aşmamak kaydıyla bu fıkrada belirtilen durumlar haricinde ilgili personelin bu merkezler dışında geçirdikleri süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir. Yüzde yirmi olarak belirlenen bu oran Cumhurbaşkanı tarafından yüzde elliye kadar artırılabilir.”

   (5)   5746 sayılı Kanunun 3. Maddesine yeni 13. Fıkra eklenmiştir. Maddeye eklenen, onüçüncü fıkra ile;  Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerini geliştirmek ve desteklemek amacıyla var olan hibe mekanizmasının yanı sıra bu ekosistemin en önemli etkenlerinden biri olan sermaye fonlarının Bakanlık tarafından aktarılacak ödenekle kurulması ve güçlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu düzenleme ile kamu kaynaklı girişim sermayesi fonlarının doğrudan ya da alt fonlar aracılığı ile yine teknoloji girişimcilerine sermaye olarak aktarılması durumunda özel sektörün de sermaye aktarmasının teşvik edilmesi amaçlanmıştır. “Girişim sermayesi desteği: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesinden teknoloji, teknolojik üretim ve yenilik faaliyetlerini desteklemek amacıyla girişim sermayesi fonlarına destek bütçesi aktarılabilir. Girişim sermayesi desteği kapsamında kaynakların aktarıldığı girişim sermayesi fonlarından ya da bu fonların yatırım yaptığı fonların yatırımlarından yararlanan şirketlere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye desteklerinin beyan edilen gelirin veya kurum kazancının yüzde onunu ve öz sermayenin yüzde yirmisini aşmayan kısmı 193 sayılı Kanunun 89 uncu maddesi uyarınca ticari kazancın ve 5520 sayılı Kanunun 10 uncu maddesine göre kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılır. Bu kapsamda yapılacak indirim tutarı yıllık 1.000.000 Türk lirasını aşamaz. Bu oranları ve parasal sınırı yarısına kadar indirmeye veya dört katına kadar artırmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir. Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından girişim sermayesi yoluyla destek almış firmalara sağlanan sermaye desteklerinin aktarımından itibaren en az dört yıl boyunca ilgili şirketlerde kalmaması, payların satılması ya da yatırılan sermayenin kısmen ya da geri alınması halinde 4 üncü maddenin dördüncü fıkrası hükümleri uygulanır.”

    (6)   Maddeye yeni 14. Fıkra eklenmiştir. BU düzenleme ile Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerini geliştirmek ve desteklemek amacıyla özel sektörün ayıracağı kaynaklarla sermayeye dayalı mekanizmaların kurulması ve güçlendirilmesi amaçlanmıştır. “1/1/2022 tarihinden itibaren 3 üncü madde kapsamında yıllık beyanname üzerinden yararlanılan indirim tutarı 1.000.000 Türk lirası ve üzerinde olan kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, bu tutarın yüzde ikisi pasifte geçici bir hesaba aktarılır. Bu fıkra kapsamında aktarılması gereken tutar yükümlülüğü, yıllık bazda 20.000.000 Türk lirası ile sınırlıdır. Bu tutarın, geçici hesabın oluştuğu yılın sonuna kadar Türkiye’de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ya da 4691 sayılı Kanun kapsamındaki kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan girişimcilere sermaye olarak konulması şarttır. Söz konusu tutarın ilgili yılın sonuna kadar aktarılmaması durumunda, bu Kanun kapsamında yıllık beyanname üzerinden indirim konusu yapılan tutarın yüzde yirmisi, ilgili yılda yararlanılan Ar-Ge indirimine konu edilemez. Bu tutar nedeniyle zamanında alınmayan vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir. Cumhurbaşkanı bu fıkrada yer alan tutar ve oranları birlikte ya da ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye, beş katına kadar artırmaya yetkilidir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir”

  (7)   Kanun kapsamındaki destek ve teşvik unsurlarından yararlananların Kanunda öngörülen şartları taşıdıklarına ilişkin tespitler iki yılda bir yapılmakta iken yeni düzenleme ile 4. Maddedeki bu süre 3 yıla çıkarılmıştır.

  (8)   5746 sayılı Araştırma, Geliştirme Ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun 31.12.2023 tarihine kadar uygulanmak üzere yürürlüğe girmişti. Yapılan son değişiklikle bu süre 31.12.2028'e uzatılmıştır.

GÜLBENK MÜŞAVİRLİK

Kötü Makaleyi Değerlendirin: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Çok İyi
		Yazdır