2017-01-29

ERTELENECEK PRİM BORCU NASIL HESAPLANACAK

---

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa ilave edilen geçici 72. madde ile 2016/Aralık ile 2017/Ocak ve Şubat ayına ilişkin prim borçlarının dokuz ay süreyle ertelenmesine imkan sağlanmıştır.

Kamu oyunda prim borçlarının ne kadarlık kısmının erteleneceği hususunda tereddütler yaşanmakla birlikte, bazı kesimlerde prim borçlarının tamamı ertelenecek şeklinde hatalı bir algı oluştuğu da görülmektedir.

Ertelenecek prim tutarı, asgari ücret desteğinin hesabına esas olan gün sayısı dikkate alınarak belirleniyor.

Geçici 72. madde uyarınca ertelenecek sigorta primi,  asgari ücret desteğinin hesabında esas alınan gün sayısının,  günlük 60 TL ile çarpımı sonucu bulunacak SPEK tutarının % 34,5’i kadar olacaktır.

Dolayısıyla, 2016/Aralık ayına ilişkin düzenlenen aylık prim ve hizmet belgelerinden kaynaklanan prim borçlarının ne kadarlık kısmının erteleneceğinin hesaplanabilmesi için öncelikle asgari ücret desteğinden yararlanılacak prim gün sayısının tespit edilmesi gerekiyor.

2016 yılından önce sigortalı çalıştırmaya başlamış olan işletmelerde, 2016/Aralık ayına ait primlerin ertelenecek kısmı, 2015/Aralık ayında asgari ücret desteğinin hesabında esas alınan prim gün sayısı dikkate alınarak belirlenecek.

2016 yılında yararlanılacak olan asgari ücret desteği 5510 sayılı Kanunun geçici 68. maddesinde düzenlemiştir. Geçici 68. maddeye göre, 2016 yılından önce sigortalı çalıştırmaya başlayan işletme sahiplerinin 2016 yılında yararlanacakları destek tutarı, 2015 yılının aynı ayında prime esas günlük kazancı 85 TL veya altında olan sigortalıların prim gün sayısı esas alınarak belirlenmektedir.

Buna göre, 2016 yılından önce sigortalı çalıştırmaya başlamış olan işletmelerde 2016/Aralık ayına ait primlerin ertelenecek kısmı hesaplanırken öncelikle,  2015/Aralık ayına ait (1, 4, 5, 6, 13, 14, 20, 24, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37 nolu)  APHB’lerde kayıtlı olup prime esas kazancı 85 TL’nin altında olan sigortalıların prim gün sayısı bulunacaktır. Ardından bulunan bu prim gün sayısı ile 60 TL‘nin çarpımı sonucu bulunan tutarın % 34,5’i 2017/Ekim ayına kadar ertelenecektir.

Örneğin, 2015/Aralık ayında prime esas kazancı 85 TL’nin altındaki 6 sigortalının prim gün sayısının 145 olduğu, aynı işyerinde 2016 /Aralık ayında bildirilen 8 sigortalının prim gün sayısının 214 olduğu düşünüldüğünde,  sözkonusu işletmenin 2016/Aralık ayına ait primlerinin;

145 X 60 X % 34,5= 3.001 TL’si 2017/Ekim ayına ertelenecektir.

2016/Aralık ayında çalıştırılan sigortalıların prim gün sayısı, 2015/Aralık ayında esas alınan gün sayısından az olması halinde ise, asgari ücret desteği 2016/Aralık ayında çalıştırılan sigortalıların prim gün sayısı esas alınarak belirlenmektedir. Bu durumda 2016/Aralık ayındaki primlerin ertelenecek kısmı 2016/Aralık ayındaki prim gün sayısı esas alınarak belirlenecektir.

 

Örneğin, 2015/Aralık ayında prime esas kazancı 85 TL’nin altındaki 6 sigortalının prim gün sayısının 145 olduğu, aynı işyerinde 2016 /Aralık ayında bildirilen 4 sigortalının prim gün sayısının ise 110 olduğu düşünüldüğünde,  sözkonusu işletmenin 2016/ Aralık ayına ait primlerinin

110 X 60 X % 34,5= 2.277 TL’si 2017/Ekim ayına ertelenecektir.

İlk defa 2016 yılında sigortalı çalıştırmaya başlamış olan işletmelerde, 2016/Aralık ayına ait primlerin ertelenecek kısmı, 2016/Aralık ayında asgari ücret desteğinin hesabında esas alınan prim gün sayısı dikkate alınarak belirlenecek.

Geçici 68. madde uyarınca ilk defa 2016 yılı içinde sigortalı çalıştırmaya başlayan işletme sahiplerinin 2016 yılında yararlanacakları destek tutarı, 2016 yılında çalıştırılan ve destek kapsamına giren sigortalıların prim gün sayısı esas alınarak belirlenmektedir.

Buna göre, ilk defa 2016 yılında sigortalı çalıştırmaya başlamış olan işletmelerde 2016/Aralık ayına ait primlerin ertelenecek kısmı 2016/Aralık ayına ilişkin düzenlenen (1, 4, 5, 6, 13, 14, 20, 24, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37 nolu)  APHB’lerde kayıtlı sigortalıların prim gün sayısı esas alınarak belirlenecektir.

Örneğin, ilk defa 15/7/2016 tarihinde sigortalı çalıştırmaya başlamış bir işletmede 2016/Aralık ayına ait APHB’de, 1 nolu belge türü ile bildirilen sigortalıların prim gün sayısının 170 gün olduğu düşünüldüğünde, ertelenecek prim tutarı 170 X 60 X % 34,5 = 3.519 TL olacaktır.

Ertelenecek prim tutarı, işverenin ödemesi gereken sigorta primini aşamaz.

Erteleme kapsamına giren özel sektör işverenlerinin yararlandıkları prim teşvikleri ve asgari ücret desteği dikkate alındığında, işveren tarafından ödenmesi gereken prim tutarının, ertelenecek prim tutarından az olması halinde, ertelenecek prim tutarı işveren tarafından ödenecek sigorta prim tutarını aşamayacaktır.

Örneğin, 2016/Aralık ayına ait APHB’de, 1 nolu belge türü ile bildirilen sigortalıların prim gün sayısının 170 gün, asgari ücret desteği ve prim teşvikleri düşüldüğünde işveren tarafından ödenecek prim tutarının ise  2.500 TL olduğu düşünüldüğünde, ertelenecek prim tutarı 170 X 60 X % 34,5 = 3.519 TL olarak hesaplansa da, ertelenecek prim tutarı işveren tarafından ödenmesi gereken sigorta primini, dolayısıyla 2.500 TL’yi aşamayacaktır.

İşsizlik sigortası primleri ve damga vergileri ertelenmiyor.

Geçici 72. maddede erteleme işlemlerinin sigorta prim borçlarına münhasıran yapılacağı öngörüldüğünden, işsizlik sigortası primleri ile damga vergisi borçlarının ertelenmesi sözkonusu değildir. Dolayısıyla 2016/Aralık ayına ait prim borçlarının tamamı ertelenmiş olsa dahi en azından damga vergisi ve işsizlik sigortası prim borçlarının 31 Ocak 2017 tarihine kadar ödenmesi gerektiği unutulmamalıdır.

S.M.M.M. Lütfi GÜLBENK