2016-08-31

SOSYAL SİGORTA İŞLEMLERİ YÖNETMELİĞİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLERE DİKKAT

---

25/8/2016 tarihli ve 29812 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik” ile sosyal güvenlik uygulamalarında bazı değişiklikler yapılmıştır.

1- İşe başlamayan işçi için verilmiş sigortalı işe giriş bildirgesi “işe başlama tarihini izleyen ilk  gün” iptal edilebilecek.

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 11 inci maddesine  “(7) Bu madde kapsamında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalı çalıştıran işverenler e-sigorta yoluyla yaptıkları bildirimleri bildirgede belirtilen işe giriş tarihini takip eden ilk iş günü saat 23.59’a kadar e-sigorta yoluyla iptal edebilir.”  Şeklinde bir fıkra eklenmiştir.

Yapılan değişiklikle,  işe başlamadan önce verilen sigortalı işe giriş bildirgelerinin işçinin işe başlamaması durumunda, işçinin işe başlayacağı bildirilen günü izleyen ilk iş günü içinde iptal edilmesine imkan sağlanmıştır.

Böylece, özellikle inşaat, balıkçılık ve tarım dışı işyerlerinde sigortalı işe bildirgesinin işçinin çalışmaya başladığı tarihin bir gün önce verilme zorunluluğundan dolayı, işe giriş bildirgesi verilen ancak bir sonraki gün işe gelmeyen işçilerden dolayı işe giriş bildirgelerinin iptali sırasında yaşanan sorunların önüne geçilmiştir.

2- İlk defa sigortalı çalıştırılmaya başlanılan işyerlerinde bir ay içinde işten ayrılan işçiler için düzenlenecek sigortalı işten ayrılış bildirgeleri “işyerinin tescil edildiği tarihi izleyen bir ay + 10 gün“ içinde verildiği takdirde süresi içinde verilmiş sayılacak.

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin  25 inci maddesine “(8) İşverenlerin Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi verdikleri işyerlerinde ilk defa sigortalı çalıştırmaya başladıkları tarihten itibaren bir ay içinde çalışmaya başlamış olan sigortalılardan hizmet akdi sona erenlerin söz konusu bir aylık sürenin dolduğu tarihi takip eden onuncu güne kadar verilen işten ayrılış bildirgeleri yasal sürede verilmiş sayılır.”  Şeklinde bir fıkra eklenmiştir.

Yapılan değişiklikle, ilk defa sigortalı çalıştırmaya başlanılan işyerlerinde bir ay içinde işe başlayan işçiler için düzenlenen sigortalı işe giriş bildirgelerinde olduğu gibi, bir ay içinde işten ayrılan işçiler için SGK’ya verilecek  olan sigortalı işten ayrılış bildirgelerine de  ilave bir süre verilmiştir.

3- Tescil işlemleri sonradan geriye yönelik olarak yapılan Bağ-Kur’lu sigortalılar “tescil tebligatının yapıldığı tarihten bir ay içinde” prime esas kazanç beyanında bulunabilecek.

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 98 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin sonuna “Prime esas kazanç beyanı ay içinde bir kez verilebilir. Aynı ay içinde başlatılan yeniden sigortalılık hali hariç olmak üzere, sigortalılık süresi sona erdikten sonra beyanın geçerliliği ortadan kalkar. Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı olduğu sonradan anlaşılan ve tescil işlemleri sonradan geriye yönelik olarak yapılan sigortalıların prime esas kazançları, tescil işlemlerine ilişkin bildirimin tebliğinden itibaren bir ay içerisinde beyanda bulunulması ve beyanın 1/10/2008 ve sonraki sürelere ilişkin olması şartıyla kabul edilir.”  Cümleleri ilave edilmiştir.

Yapılan değişiklikle özellikle 4/a kapsamındaki hizmetlerle 4/b kapsamındaki hizmetlerin çakışması ve 4/b kapsamındaki hizmetlerin geçerli kabul edilmesi halinde, 4/b kapsamında geriye yönelik olarak prime esas kazanç beyanında bulunulmasına imkan sağlanmıştır.

4- Toplu iş sözleşmesi ile ödenen ücret farkları için mahkeme kararını izleyen ayın 23 üne kadar bildirge verilecek.

Aynı Yönetmeliğin 102 nci maddesinde yapılan düzenleme uyarınca,  İşveren ile işyeri sigortalıları arasında akdedilen iş sözleşmesinin mahkemelerce yasaya aykırı bulunması ve toplu iş sözleşmesi hükümlerinin  uygulanmasına karar verilmesi nedeniyle geriye yönelik ödenmesi gereken ücret farklarına ilişkin düzenlenmesi gereken ek aylık prim ve hizmet belgeleri, mahkeme kararının işverene tebliğ edildiği tarihi izleyen ayın 23 üne kadar verilebilecektir.

5 – Devamlı işyerlerinden yapılan ihale konusu işlerde asgari işçilik uygulamasına yeni düzenleme.

Yönetmeliğin 110 uncu maddesinin ikinci fıkrasına eklenen hükümle, devamlı işyerlerinden yapılan ihale konusu işlerde işin sözleşmesinde çalıştırılacak sigortalı sayısı belli olmaması durumunda, bu işlerde kimlerin çalıştığının ihale makamınca Kuruma bildirilmesi halinde araştırma işleminde (asgari işçilik uygulamasında) sadece bu kişilerin kazançları Kuruma bildirilmiş kazanç tutarı olarak dikkate alınabilecek, böylece bu tür durumlarda asgari işçilik oranı uygulanarak işlem yapılmayacaktır. Kanaatimizce bu düzenleme bir uygulamada büyük kolaylıklar sağlayacaktır.  

6 - Defter ve belge tutma yükümlülüğü bulunmayan işverenlere münhasır olmak üzere  ihale konusu olmayan bina; tamirat, tadilat, tesisat, güçlendirme ve yıkım işlerinde araştırma işlemi yapılmayacak.

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 111 inci maddesine “(9) Defter ve belge tutma yükümlülüğü bulunmayan işverenler tarafından yapılan ve ihale konusu olmayan bina; tamirat, tadilat, tesisat, güçlendirme ve yıkım işlerinde araştırma işlemi yapılmaz.” Şeklinde yeni bir fıkra eklenmiştir.

5510 sayılı Kanunun 85 inci maddesinde idareye (SGK’ya) bu hususta istisnai bir uygulama yetkisi verilmemiş olmakla birlikte, bundan böyle deftere tabi olmayan bir kimsenin sigortalı istihdam ederek tamirat, tadilat, yıkım vb işler için yapacağı işlerden dolayı yine dosya açılacak, ancak bu kimselerce yaptırılan işler hakkında Kurumca asgari işçilik uygulaması (yeterli işçilik bildirimine ilişkin kontrol) yapılmayacaktır. 

7 - Tescilsiz veya tescil edilmiş olmakla birlikte hiç işçilik bildiriminde bulunulmamış ihale konusu işyerleri ile özel bina inşaatlarında müfettişe sevk edilmeksizin ilişiksizlik belgesi alınabilecek.

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 112 nci maddesinin ikinci  fıkrası “(2) Tescil edilmemiş veya tescil edilmiş olmakla birlikte işçilik bildiriminde bulunulmamış olan ihale konusu işler ile özel nitelikteki bina inşaatı işyerlerinde, işin başlangıç ve bitiş tarihleri, ilgili idarelerden alınacak belgelerle tespit edilerek işin yürütümü için gerekli olan asgari işçilik miktarının tespitine ilişkin araştırma işlemi ünitece yapılır. Ünitelerce bu nitelikteki işyerlerinde yapılan araştırma işleminde esas alınan asgari işçilik oranında eksiltme yapılmaz. İhale konusu ve özel nitelikteki inşaat işlerinde hangi hallerde ünitece araştırma işlemi yapılacağı Kurumca belirlenir.” Şeklinde değiştirilmiştir.

Böylece, tescilsiz veya tescil edilmiş olmakla birlikte hiç işçilik bildiriminde bulunulmamış ihale konusu işyerleri ile özel bina inşaatlarında müfettişler tarafından yapılmakta olan asgari işçilik incelemesinin yapılan değişiklikle müfettişe sevk edilmeksizin ünitelerce yapılmasına imkan sağlanarak, işlemlerin kısa yoldan bitirilmesine imkan sağlanmıştır.

8 – Posta veya doğrudan kuruma başvuruda bilidirim tarihi.

Adi posta veya Kuruma doğrudan yapılan başvuru ve bildirimlerde, başvuru veya bildirimin Kurumun gelen evrak kayıtlarına intikal tarihi; taahhütlü, iadeli taahhütlü, acele posta servisi, PTT Alo Post veya PTT Kargo ile yapılan başvuru ve bildirimlerde ise başvuru veya bildirimin postaya veya kargoya verildiği tarih; Kuruma başvuru veya bildirim tarihi olarak kabul edilebilecektir.

9- Ev hizmetlerinde çalışanların iş kazası ve meslel hastalığı primi.

Ev hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 günden az olanlar için, çalıştırıldıkları süreyle orantılı olarak çalıştıranlarca asgari ücretin bir günlük tutarının %2’si oranında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi ödenecektir. Bu kişiler hakkında hastalık sigortası (muayene ve tedavi) hükümleri uygulanmayacak, ancak İş kazası halinde iş kazası sigortası kolundan gerekli yardımlar yapılacaktır.

Bununla birlikte; Sigortalının iş kazasından sağlanan yardımlardan yararlanabilmesi için iş kazasının olduğu tarihten itibaren en az on gün önce sigortalılığının tescil edilmiş ve sona ermemiş olması gerekmektedir.  

Hadi EYCE - S.M.M.M. Lütfi GÜLBENK