�cra �flas Kanununun 83. maddesinde, maa�lar, tahsisat ve her türlü ücretlerin, borçlu ve ailesinin geçimleri için icra memurunca lüzumlu olarak takdir edilen miktar tenzil edildikten sonra haczedilebilece�i, ancak haczedilecek miktar�n bunlar�n dörtte birinden az olamayaca��; �� Kanununun 35. maddesinde de i�çinin ayl�k ücretlerinin dörtte birinden fazlas�n�n haczedilemeyece�i belirtilmi�tir.
Yine �� Kanunu 32. maddesinde “Genel anlamda ücret, bir kimseye bir i� kar��l���nda i�veren veya üçüncü ki�iler taraf�ndan sa�lanan ve para ile ödenen bir tutard�r.” �eklinde tan�mlanm��t�r. Ücret kavram� içine, çal��ma sonucu elde edilen tüm gelirler dahil olmaktad�r. Al�nan mebla�a verilen isim de önemli de�ildir. Önemli olan ücretin niteli�i, yani yap�lan bir i�in kar��l��� olmas�d�r.
Maa� ve ücret haczinde, hacze konu olan miktara borçlunun eline geçen yan ödemeler de dahil say�lmaktad�r. Nitekim Yarg�tay da bir karar�nda �u görü�lere yer vermi�tir "...Bankan�n cevabî yaz�s�nda, s�rf maa� yönünden bilgi verilmi� bulunmaktad�r. Ad� geçen bankadan maa� bordro örne�i celbedilerek, borçlunun eline geçen (yan tediyelerle beraber) miktara göre, �ikâyet konusu ek al�n�p, sonuçland�r�lmas� gerekirken, eksik inceleme ile yazd� �ekilde karar verilmesi isabetsizdir." ( Y12HD.13.2.1989, 5754/1798)
Her ne kadar, 6772 say�l� Devlet ve Ona Ba�l� Müesseselerde Çal��an ��çilere �lave Tediye Yap�lmas� Hakk�nda Kanun'un 4. maddesinde fazla mesai, evlilik, çocuk zamlar� veya primleri, ayni yard�mlar, hafta ve genel tatil ücretleri gibi esas ücrete munzam tediyelerin haczedilemeyece�i belirtilmi� ise de bu Kanun kapsam�nda olmayan i�yerlerinde çal��an i�çilere bu kanun hükümlerinin uygulanmas� mümkün olamayaca��ndan, fazla çal��ma ücreti ile prim ve ikramiyenin de ücret olarak de�erlendirilmesi gerekmekte olup, dörtte birinin haczi mümkündür.
�kramiye de ücretten say�laca��ndan bu paran�n da 1/4`ü haciz edilebilir. �hbar tazminat�, k�dem tazminat�, izin ücretleri gibi ödentilerin ücretten say�laca��na ili�kin yasada bir hüküm bulunmad���ndan, bu ödentilerin tamam� haciz edilebilir.
Ancak asgari geçim indirimi, devlet taraf�ndan vazgeçilen vergi tutar� oldu�undan, ücret olarak kabul edilemez. Dolay�s�yla asgari geçim indirimi tutar�n�n ücret ve tüm ek gelirler kapsam�nda haczinin mümkün olmad��� kanaatindeyiz.
�cra �flas Kanunu 355. Maddesine göre “Devlet i�lerinde veya hususi müesseselerde bulunan borçlu memur veya müstahdemlerin maa� ve ücretlerinden kesilmesi için icra dairelerinden yap�lacak tebligat�n kanuni muhataplar� haczin icra edildi�ini ve borçlunun maa� ve ücreti miktar�n� nihayet bir hafta içinde bildirme�e ve borç bitinceye kadar icra dairesinin tebligat� mucibince haczolunan miktar� tevkif edip hemen daireye gönderme�e mecburdurlar…….”
356. maddede “Yukardaki madde hükümlerine riayet etmemi� olanlar�n kesmedikleri veya ilk vas�ta ile göndermedikleri para ayr�ca mahkemeden hüküm al�nmas�na hacet kalmaks�z�n icra dairesince maa�lar�ndan veya sair mallar�ndan al�n�r.” Hükmü yer almaktad�r.
357. madde de ise “�cra dairesince kanuna göre yap�lan tebli� ve emirleri derhal yapma�a ve neticesini geciktirmeksizin icra dairesine bildirme�e alakadarlar mecburdur…….” Hükmü uyar�nca ��veren kendisine gelen haciz müzekkeresinde yaz�lanlar� uygulamak zorundad�r.
��çi k�smen veya tamamen haczedilmemesi gereken bir tutar�n haczedildi�i iddias�nda ise; haczin kald�r�lmas� için �cra Hukuk Mahkemesi’nde haczedilmezlik �ikayetinde bulunmal� ve haczin kald�r�lmas�n� istemelidir.
Av.Esma GÜLBENK