2015-04-15

İSTİRAHAT RAPORLARI İŞVEREN TARAFINDAN NASIL KONTROL EDİLMELİ VE SİSTEME NE ZAMAN GİRİLMELİ ?

---

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 39 uncu maddesinde yapılan en son değişiklikle, (Değişik:RG-3/5/2014-28989) İstirahat raporlarının, sözleşmeli ya da sözleşmesiz sağlık hizmet sunucularında Sağlık Bakanlığınca yetkilendirilen hekimlerce düzenlenmesi gerektiği öngörülmüştür.

Madde metninin incelenmesinden de anlaşılacağı gibi, sigortalıların, SGK ile anlaşması bulunmayan sağlık tesislerine başvurarak rapor almaları halinde, raporu düzenleyen hekimin Sağlık Bakanlığınca yetkilendirilmiş olması halinde, bu tür raporlara da itibar edilerek rapor sürelerinin SGK’nın sistemine girilmesi gerekmektedir.  

Diğer taraftan, işverenleri tarafından yurtdışında görevlendirilen sigortalılara ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerdeki tedavileri sonucu verilen istirahat raporlarının ilgili ülke mevzuatına uygun olduğunun ülkemiz dış temsilciliklerince onanması hâlinde, Kurumca yetkilendirilen hekim ve sağlık kurullarının onayı aranmamaktadır.

Sağlık tesislerinde yetkili hekimlerce düzenlenen istirahat raporlarında sigortalının çalışıp çalışamayacağı veya kontrol muayenesinin yapılıp yapılmayacağı hususunun belirtilmesi ve istirahat raporunun bir nüshasının işverenlere ibraz edilmesi için sigortalılara verilmesi gerekmektedir.

Öte yandan, 17/4/2012 tarihinde yapılan düzenleme uyarınca, Kurumca yetkilendirilen tek hekim veya sağlık kurulu tarafından verilen istirahatler, örneği Kurumca belirlenen belge ile elektronik ortamda işverenlere de gönderilmeye başlanmıştır. Gönderilen bu belge işverence görüntülenebildiğinden, çalışılmadığına dair bildirimin sisteme girilebilmesi için Kurumca işverene ayrıca tebligat yapılmasına gerek kalmamıştır.

Aile hekimlerince verilmekte olan raporların ekrana düşmesi nedeniyle bu raporların da sisteme girilmesi gerekmektedir.

İstirahat raporları sisteme hangi tarihe kadar girilecek?

Bilindiği gibi, sigortalıların geçici iş göremezlik ödeneği alabilmeleri için istirahat süresi içinde çalışmamış olmaları yasa gereğidir.

Sigortalının istirahat süresinde çalışıp çalışmadığının ise “Çalışılmadığına Dair Bildirim” ile ve en geç istirahat süresinin bittiği tarihi içine alan aylık prim ve hizmet belgesinin verilmesi gereken ayın 23 üne kadar sisteme girilmesi gerekmektedir.

Örneğin, 09-13Mart 2015 tarihleri arasında istirahatli olunan bir sigortalının rapor süresi, istirahatin Mart ayında bitmesi nedeniyle bu aya ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin verilmesi gereken 23 Nisan gününe kadar SGK’ya bildirilmelidir.

 İstirahatli olunan sürelere ilişkin bu bildirimin süresinde yapılmaması halinde, aylık asgari ücretin yarısı tutarında idari para cezası uygulanmaktadır.

Çalışılmadığına dair bildirim idari para cezası tebligatı alınmadan önce yapıldığı takdirde ise ceza tutarı asgari ücretin onda birine düşürülmektedir.

 

İşverenler ilgili ay içerisinde istirahat rapor almış çalışanlarını sistemden nasıl kontrol edecek?

Elektronik ortamda;

İşyerlerinde çalışan sigortalıların istirahat raporu almış olup olmadıklarının işverenlerce SGK’nın “SAĞLIK ÖDEMELERİ SİSTEMİ” ekranındaki “Geçici iş göremezlik işveren işlemleri” kısmında yer alan “Tarihe göre Rapor Arama” bölümünden o işyerinde çalışan tüm personeli veya “Kimlik No’ya göre rapor arama” tıklanarak kişi bazında sorgulama yapması mümkün bulunmaktadır. Bu nedenle, bazı sigortalıların rapor aldıkları halde, bu raporlardan işverenlerinin haberdar edilmemesi, işverenlerin ileride mağduriyetine (idari para cezası ödemek zorunda kalmasına) neden olabileceğinden, ilgili aya ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin onayından önce bu sorgulamanın yapılmasında yarar görülmektedir.

Ayrıca, işverenlerce raporlu personel için sistemde “Çalışılmadığına dair bildirim” yapılarak “Onay” tuşu tıklandığında, raporlu sürenin onayı gerçekleşmekte ve raporlu süreler, Sistemde yer alan “Onaylı raporlar” kısmına intikal etmektedir.

Manuel ortamda;

Bilindiği gibi, sağlık tesislerince onaylanan raporlar elektronik ortamda işverenlerin ekranlarına intikal etmektedir. Ancak, sayısı az da olsa bazı raporların işveren ekranına düşmediğine de rastlanmaktadır.

Bu durumda elektronik ortamda sisteme girilmesi mümkün bulunmayan bu tür raporların, aynı ekranda “Manuel Çalışmadığına Dair Bildirim” kısmından girişlerinin yapılması da mümkün bulunmaktadır.

Rapor süresi için işverenin ücret ödemesi halinde yapılacak işlemler;

Toplu sözleşmede veya işçi ile işveren arasında düzenlenen iş sözleşmesinde raporlu olunan günler için işverence ayrıca ücret ödeneceğine ilişkin hüküm mevcut ise, bu ücretler, sigortalının raporlu olduğu günlerde çalışmış olup olmadığı üzerinde durulmaksızın prime tabi tutulacaktır. (Raporlu sürede çalışılmaması esastır)

Böyle bir durumda, aylık prim ve hizmet belgesinde  “İstirahat süresinde çalışmamıştır” kutucuğu işaretlenecek ve rapor almış olan sigortalılar için aylık prim ve hizmet belgesinde eksik gün nedeni olarak “1-İstirahat” seçeneğinin tercih edilmiş olması halinde, bu durum çalışılmadığına dair bildirim yerine geçecektir.

Diğer taraftan, toplu sözleşmede ve iş sözleşmesinde söz konusu günler için işverence ücret ödeneceğine ilişkin hüküm yer almamış olmakla birlikte, uygulamada, bazı işverenlerce sigortalıların mağdur olmamaları için raporlu günlere ilişkin ücretlerinin de düzenli olarak ödendiğine rastlanılmaktadır. 

Bu tür uygulama sigortalı açısından kazanılmış hak oluşturduğundan, sözü geçen ücretlerin daha sonraki bir tarihte ödenmesinden vazgeçilmesi,işverenin aleyhine sonuç doğurabilecektir.

Rapor düzenlenmesinde yöntem;

Bilindiği gibi, ayaktan tedavilerde sigortalıya tek hekim raporu ile bir defada en çok 10 gün istirahat verilebilmektedir. İstirahat sonrasında kontrol muayenesi raporda belirtilmiş ise toplam süre bu kez 20 günü geçmemek kaydıyla istirahat uzatılabilmektedir.

20 günü aşan istirahat raporları ise sağlık kurulunca verilebilmektedir. Sağlık kurulunun ilk vereceği istirahat süresi sigortalının tedavi altına alındığı tarihten başlamak üzere altı ayı geçemez. Tedaviye devam edilmesi halinde malûliyet halinin önlenebileceği veya önemli oranda azaltılabileceği sağlık kuruluncatespit edilirse bu süre uzatılabilmektedir.

Bakanlıkça yetki tanınan işyeri hekimleri ise bir kerede en fazla 2 gün istirahat verebilmektedir.

15.04.2015

Hadi EYCE
SGK Uzmanı