2014-04-10

Kremadan tereyağı imalinde oluşan atık krema suyunun dönem sonu stokundan ne şekilde düşüleceği hk.

---

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI BALIKESİR VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü

 

	TARİH	:	10.04.2014
	SAYI	:	58889402-105[278-2012/127-943]-25
	KONU	:	Kremadan tereyağı imalinde oluşan atık krema suyunun dönem sonu stokundan ne şekilde düşüleceği hk.

 

…

İLGİ: …

Başkanlığımıza vermiş olduğunuz ilgide kayıtlı özelge talep formunuzda, işyerinizde kremadan tereyağı imal edildiği ve bu imalat esnasında %25 inin su olarak atılmakta olduğu, bu oranın yüksek olması nedeniyle fire olarak stoklarınızdan düşemediğiniz belirtilerek, imalat esnasında ortaya çıkan bu atık krema suyunu dönem stok miktarınızdan ne şekilde düşeceğinizin bildirilmesi istenilmektedir.

213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun "Kıymeti Düşen Mallar" başlıklı 278'inci maddesinde; "Yangın, deprem ve su basması gibi afetler yüzünden veyahut bozulmak, çürümek, kırılmak, çatlamak, paslanmak gibi haller neticesinde iktisadi kıymetlerinde önemli bir azalış vaki olan emtia ile maliyetlerin hesaplanması mutad olmıyan hurdalar ve döküntüler, üstüpü, deşe ve ıskartalar emsal bedeli ile değerlenir." hükmü yer almaktadır.

Anılan maddede yer alan "önemli bir azalış" ifadesi iktisadi kıymetlerin piyasa değerini ve kullanılma özelliklerini normalin üzerinde kaybetmelerini ifade etmektedir. Diğer bir ifade ile anılan madde fiziken mevcut ancak normal değerinin altında bir değere sahip malların değerlemesini düzenlemektedir.

Diğer taraftan, fire, bir malın imalat süresince veya tüketiciye arzına kadar kendi doğal akışı içinde uğradığı kayıptır. Bu tanım dikkate alındığında fire, işletmenin üretim süreci, kullandığı teknoloji gibi bir takım unsurlar esas alınarak miktarı dönem sonunda (kaydi olarak) ölçülebilir bir üretim kaybıdır. Normal olarak, tüm işletmeler defter kayıtlarında, miktar bazında; (Dönem başı stok + dönem içindeki alışlar = Satışlar + dönem sonu stok) dengesini tutturmak durumundadır.

Gerek dönem başı gerekse dönem sonu fiili mal stoklarının ne şekilde tespit edileceği Vergi Usul Kanununun 186 ncı maddesindebelirtilmiştir. Bu itibarla, fireye uğrayan mallarla ilgili olarak işletme sahibi tarafından Vergi Usul Kanununa göre bir belge düzenlenmesi zorunluluğu bulunmamaktadır.

Mal dengesi bakımından, emtia hesabına, kaydi dönem sonu stokunun değeri yerine fiili dönem sonu stokunun değeri kaydedileceğinden, fire miktarları da otomatik olarak gider yazılmış olacaktır. Başka bir deyişle, dönem sonu stoku, fire miktarı kadar eksik gösterilmiş olacaktır. Dolayısıyla, fire adı altında defterlerde mükerrer bir gider kaydının yapılması imkân dâhilinde değildir.

Bu itibarla tereyağı üretim süreci sonunda oluşan ve kullanılamaz hale gelen atık krema suyunun ilgili meslek kuruluşunun belirlemiş olduğu fire oranlarını aşmayan kısmının fire olarak değerlendirilebileceği, bu oranları aşan kısmının ise bu kapsamda değerlendirilemeyeceği tabiidir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.