2011-07-20

İnternet veya gazete yoluyla bulunan denetimcilere yapılan ödemelerin vergi mevzuatı açısından durumu ve belge düzeni hk.

---

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI (Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü)

 

	TARİH	:	20.07.2011
	SAYI	:	B.07.1.GİB.4.34.19.02-019.01-1032
	KONU	:	İnternet veya gazete yoluyla bulunan denetimcilere yapılan ödemelerin vergi mevzuatı açısından durumu ve belge düzeni hk.

…

İLGİ: …

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, genel amaçlı pazar araştırmaları, istatistiki analizler, gizli müşteri denetimi ve müşteri memnuniyeti araştırmaları işleriyle iştigal ettiğiniz, gizli müşteri araştırmalarını yapacak denetçileri internet ve gazete yoluyla yüzyüze gelmeden bulduğunuz, bu kişilere, gerek sayılarının çok fazla olması gerekse farklı illerde olmaları nedeniyle, tek tek gider pusulası düzenlenmesinin mümkün olmadığı belirtilerek toplu olarak gider pusulası düzenlenip düzenlenemeyeceği hususunda Başkanlığımız görüşünün sorulduğu anlaşılmıştır.

193 sayılı GVK.nun 9. maddesinde vergiden muaf esnafa ilişkin açıklamalara yer verilmiştir. Aynı Kanun'un "Vergi Tevkifatı" başlıklı 94. maddesinin birinci fıkrasında vergi tevkifatı yapmak zorunda olanlar ile tevkifata tabi tutulacak ödemeler belirtilmiş olup, (13) numaralı bendinin (d) alt bendinde; esnaf muaflığından yararlananlara "diğer hizmet alımları" dolayısıyla yapılan ödemeler üzerinden (12.01.2009 tarihli ve 2009/14952 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile) % 10 oranında vergi tevkifatı yapılacağı hükme bağlanmıştır. Bu şekilde tevkif edilen verginin, ertesi ayın 23. günü akşamına kadar muhtasar beyanname ile beyan edilip 26'ncı günü akşamına kadar ödenmesi gerekmekte olup, esnaf muaflığı kapsamına girmeyen diğer kişilerden yapılacak mal ve hizmet alımları için gelir vergisi tevkifatı yapılmayacaktır.

Aynı Kanun'un 61. maddesinde, "Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağılı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.

Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez." hükmü yer almış, 62. maddesinde ise "İş verenler, hizmet erbabını işe alan, emir ve talimatları dahilinde çalıştıran gerçek ve tüzel kişilerdir…" denilmiştir.

Öte yandan, ücret ödemelerinin ne şekilde vergilendirileceği hususunda, 128 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği'nde gerekli açıklamalar yapılmıştır.

Buna göre, özelge talep formunuza konu edilen kişilerle şirketiniz arasında işçi-işveren ilişkisinin bulunmaması, bu kişilerin Şirketinize bağlı ve Şirketinizin emir ve talimatları dahilinde hizmet sunmaması kaydıyla, "gizli müşteri araştırması kapsamında denetimde görevlendirilen ve bayilerin tanımadığı müşteri rolündeki kişilere" sadece belirli işler için geçici olarak yaptırılan işler karşılığında yapılan ödemelerin, "esnaf muaflığından yararlananlardan yapılan diğer hizmet alımları dolayısıyla yapılan ödemeler" kapsamında değerlendirilmesi ve bu ödemeler üzerinden GVK.nun 94. maddesinin birinci fıkrasının 13. bendinin (d) alt bendi hükmü çerçevesinde vergi tevkifatı yapılması gerekmektedir.

Ancak, yapılan ödemelerin devamlılık arz etmesi, işçi-işveren ilişkisinin bulunması, işverenin emir ve talimatları dahilinde hizmet sunulması halinde yapılan ödemeler ücret kabul edilerek, ücret hükümlerine göre GVK.nun 61, 94 ve 103. maddeleri kapsamında vergilendirilmesi gerekmektedir.

213 sayılı VUK.nun 234. maddesinde; birinci ve ikinci sınıf tüccarların, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek erbabının ve çiftçilerin; vergiden muaf esnafa yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları emtia için işi yapana veya emtiayı satana gider pusulası düzenlemeleri ve imzalattırmaları gerektiği, gider pusulasının vergiden muaf esnaf tarafından verilmiş fatura hükmünde olduğu, bu belgelerin, işin mahiyeti, emtianın cins ve nev'i ile miktar ve bedelini, iş ücretini ve işi yaptıran ile yapanın veya emtiayı satın alan ile satanın adlarıyla soyadlarını (Tüzel kişilerde unvanlarını) ve adreslerini ve tarihi ihtiva edeceği, iki nüsha olarak tanzim edileceği ve bir nüshasının işi yapana veya malı satana tevdi edileceği hüküm altına alınmıştır.

Bu çerçevede, gider pusulası, toplu ya da imzasız şekilde düzenlenmesi mümkün olmayan bir belge olup söz konusu belgede işi yapanın adının, adresinin ve imzasının bulunması kanuni bir zorunluluktur.

Bilgi edinilmesini rica ederim.