2010-10-24

Kazanç gayesi güdülmeksizin hobi amaçlı sanatsal faaliyetlerin yürütüldüğü yerin kira ödemelerinde tevkifat olup olmadığı Hk.

---

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü

 

	TARİH	:	24.10.2011
	SAYI	:	B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 18-1860
	KONU	:	Kazanç gayesi güdülmeksizin hobi amaçlı sanatsal faaliyetlerin yürütüldüğü yerin kira ödemelerinde tevkifat olup olmadığı Hk.

…

İLGİ: …

İlgide kayıtlı özelge talep formunda, kazanç gayesi güdülmeksizin hobi amaçlı, amatörce yaptığınız sanatsal çalışmalarınız için bir yer kiraladığınızı belirterek söz konusu yerin kira ödemelerinde tevkifat olup olmadığı ve gelir vergisi karşısındaki durumunuz hususunda bilgi talep edildiği anlaşılmakta olup Başkanlığımız görüşü aşağıda açıklanmıştır.

193 sayılı GVK.nun 1. maddesinde,

"Gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tabidir. Gelir bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır." hükmü yer almakta olup Kanun'un 2. maddesinde, gelire giren kazanç ve iratlar 7 unsur halinde sayılmıştır. AynıKanun'un 65. maddesinde, her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancı olduğu belirtilerek serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılması şeklinde tanımlanmış ve bu faaliyetleri devamlı olarak yapanların elde ettikleri kazançlar "serbest meslek kazancı" olarak adlandırılmıştır. Kanun'un 66'ncı maddesinde ise, "Serbest meslek faaliyetini mutad meslek halinde ifa edenler, serbest meslek erbabıdır. Serbest meslek faaliyetinin yanında meslekten başka bir iş veya görev ile devamlı olarak uğraşılması bu vasfı değiştirmez."

hükmü yer almaktadır.

Aynı Kanun'un; "Gelirin toplanması ve beyan" başlıklı 85. maddesinin birinci fıkrasında mükelleflerin, ikinci maddede yazılı kaynaklardan bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratları için bu Kanun'da aksine hüküm olmadıkça yıllık beyanname verecekleri, ikinci fıkrasında tacirlerle çiftçiler ve serbest meslek erbabının ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden kazanç temin etmemiş olsalar bile, yıllık beyanname verecekleri belirtilmiş, 86'ncı maddesinin (1-a) bendiyle tam mükellefiyette kazanç ve iratların istisna hadleri içinde kalan kısmı için yıllık beyanname verilmeyeceği diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde bu gelirler beyannameye ithal edilmeyeceği hüküm altına alınmış olup mezkur Kanun'un 18. maddesinde;

"Müellif, mütercim, heykeltraş, hattat, ressam, bestekar, bilgisayar programcısı ve mucitlerin ve bunların kanuni mirasçılarının şiir, hikaye roman, makale, bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film, video band, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ve internet ortamı, radyo, televizyon ve videoda yayınlamak veya kitap, CD, disket, resim, heykel ve nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satmak veya bunlar üzerindeki mevcut haklarını devir ve temlik etmek veya kiralamak suretiyle elde ettikleri hasılat Gelir Vergisi'nden müstesnadır.

Eserlerin neşir, temsil, icra ve teşhir gibi suretlerle değerlendirilmesi karşılığında alınan bedel ve ücretler istisnaya dahildir.

Yukarıda yazılı kazançların arızi olarak elde edilmesi istisna hükmünün uygulanmasına engel teşkil etmez.

Serbest meslek kazançları istisnasının, bu Kanunun 94. maddesi uyarınca tevkif suretiyle ödenecek vergiye şümulü yoktur."

hükmü yer almıştır.

Diğer taraftan Kanun'un 94. maddesinin birinci fıkrasında,

"Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar"

hükmüne yer verilmiş ve aynı maddenin birinci fıkrasının (2) numaralı bendi uyarınca, serbest meslek faaliyetlerini icra edenlere yapılacak ödemelerde uygulanacak tevkifat oranı 18. madde kapsamına giren işlerde % 17, diğer işlerde ise % 20 oranında olduğu, aynı maddenin (5-a) bendiyle de, 70'. maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden, % 20 oranında tevkifat yapılacağı hükme bağlanmıştır.

Öte yandan 213 sayılı VUK.nun "Serbest Meslek Erbabında İşe Başlamanın Belirtileri" başlıklı 155. maddesine göre;

1.Muayenehane, yazıhane, atölye gibi özel iş yerleri açmak,

2.Çalışılan yere tabela, levha gibi mesleki faaliyette bulunulduğunu ifade eden alametleri asmak,

3.Her ne şekilde olursa olsun devamlı olarak mesleki faaliyette bulunduğunu gösteren ilanlar yapmak,

4.Serbest olarak mesleki faaliyette bulunmak üzere mesleki teşekküllere kaydolunmak,

emarelerinden herhangi birinin bulunması serbest meslek erbabı için işe başlamayı göstereceği belirtilmiş, mesleki teşekküllere kaydolunanlardan görevleri veya durumları icabı bilfiil mesleki faaliyette bulunmayacak olanlar bildirmelerinde bu ciheti de açıklayacakları hüküm altına alınmıştır.

Ayrıca, konuyla ilgili olarak … Vergi Dairesi Müdürlüğünden alınan yazıda, Tiyatro Eğitimi ve Tanıtım işinden dolayı 11.03.1998 tarihinde tarafınıza mükellefiyet tesis edildiği, … tarihinde ise işi terk ettiğiniz belirtilmiş, … tarih ve … sayılı ve … tarih ve … sayılı yoklama fişleri ile yapılan tespitlerde de amatörce 8-10 arkadaşınızla hobi olarak tiyatro yaptığınızı, yapılan çalışmaların herhangi bir yerde sergilenmediğini, eğitim amaçlı olmadığını ancak ilerde bu çalışmaların ücret almadan amatörce hayır kurumlarına sergileneceğini, ticari amacınızın olmadığının beyan edildiği belirtilmiştir.

Bu hüküm ve açıklamalara göre, şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ancak kazanç gayesi güdülmeksizin yaptığınız hobi amaçlı olarak sanatsal gösteri hazırlıklarınız serbest meslek mükellefiyetini gerektirmediği gibi, hobinizi icra etmek için kiraladığınız işyeri için yapacağınız kira ödemeleri üzerinden GVK.nun 94. maddesinin birinci fıkrasında sayılanlar arasında yer almamanız nedeniyle gelir vergisi tevkifatı yapılmasına gerek bulunmamaktadır.

Ancak söz konusu çalışmaların bedel mukabili veya gider karşılığı ifa edilmesi halinde veya gelir elde edilmese dahi VUK.nun 155. maddesinde sayılan serbest meslek erbabında işe başlamayı gösteren emarelerden birinin mevcudiyeti halinde serbest meslek faaliyetiniz nedeniyle mükellefiyetinizin tesisinin gerekeceği gibi;

 

• Amatörce olsa bile yaptığınız tiyatro faaliyetine ilişkin senaryolarının tarafınızca yazılması halinde, bu senaryoların 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında eser niteliği taşıdığının Kültür ve Turizm Bakanlığından alınacak yazı ile tevsik edilmesi şartıyla, söz konusu çalışmalarınızın icrasına ilişkin olarak elde edeceğiniz hasılata münhasır olmak üzere GVK.nun 18. maddesindeyer alan istisna hükmü gereğince gelir vergisinden istisna olup kiraladığınız işyerine ödemiş olduğunuz kira bedelleri üzerinden tevkifat yapılmayacak ancak, ödediğiniz kira bedelleri gayrimenkul sahibi tarafından GVK.nun 86'ncı maddesinin (1-d) bendiuyarınca yıllık gelir vergisi beyannamesi ile gayrimenkul sermaye iradı olarak beyan edilecektir.

   

• GVK.nun 18. maddesinde yer alan istisnadan yararlanmamanız halinde ise, tiyatro oyunculuğundan elde edeceğiniz kazancınGVK.nun 65. maddesine göre serbest meslek kazancına ilişkin genel hükümlere göre vergilendirilmesi gerekmekte olup, kiraladığınız işyerinde ödemiş olduğunuz kira bedelleri üzerinden GVK.nun 94. maddesinin (5-a) bendine göre % 20 gelir vergisi tevkifatı yapılarak muhtasar beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.