2010-09-07

Kira ödemesinin bağış olarak üçüncü şahıstan, temizlik hizmetinin temizlik firmasından sağlanması halinde muhtasar yönünden mükellefiyet kaydı yapılıp yapılmayacağı Hk.

---

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü

 

	TARİH	:	07.09.2011
	SAYI	:	B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 94-1494
	KONU	:	Kira ödemesinin bağış olarak üçüncü şahıstan, temizlik hizmetinin temizlik firmasından sağlanması halinde muhtasar yönünden mükellefiyet kaydı yapılıp yapılmayacağı Hk.

…

İLGİ: …

İlgide kayıtlı özelge talep formunda, … Aile Sağlığı Merkezinde sorumlu hekim olarak görev yaptığınız, anılan Sağlık Merkezinin kirasının kuruluşundan bu yana … tarafından bağış olarak ödendiği ve stopaj ödemelerinin de bu şahıs tarafından yapıldığı, Sağlık Merkezinin temizlik işlerinin … Temizlik firmasından temin edildiği ve temizlik elemanlarının vergi ve sigortalarının bu firma tarafından ödendiği belirtilerek, adınıza muhtasar yönünden mükellefiyet kaydı açılıp açılmayacağı hususunda bilgi talep edildiği anlaşılmakta olup konu hakkında Başkanlığımız görüşleri aşağıda açıklanmıştır.

193 sayılı GVK.nun 70. maddesinin birinci fıkrasında, gayrimenkul sermaye iradı, bu maddede sayılı mal ve hakların sahipleri, mutasarrıfları, zilyetleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratlar olarak tanımlanmıştır.

Aynı Kanunun "Emsal Kira Bedeli Esası" başlıklı 73. maddesinin birinci fıkrasında,

"Kiraya verilen mal ve hakların kira bedelleri emsal kira bedelinden düşük olamaz. Bedelsiz olarak başkalarının intifaına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedeli, bu mal ve hakların kirası sayılır. Bina ve arazide emsal kira bedeli, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirası, bu suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanunu'na göre belirlenen vergi değerinin % 5'idir. Diğer mal ve haklarda emsal kira bedeli, bu mal ve haklarının maliyet bedelinin, bu bedel bilinmiyorsa, VUK.nun servetlerin değerlendirilmesi hakkındaki hükümlerine göre belli edilen değerlerinin % 10'udur."

hükmü yer almıştır.

Öte yandan, GVK.nun vergi tevkifatını düzenleyen 94. maddesinin birinci fıkrasında, kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçilerin anılan fıkranın bentlerinde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaları gerektiği hükme bağlanmış olup aynı fıkranın (5/a) alt bendinde, 70. maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden (2009/14592 sayılı BKK ile) % 20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılacağı, üçüncü fıkrasında ise tüccar, serbest meslek erbabı ve çiftçilerin yukarıdaki hükümlere göre yapacakları tevkifatın ticari, mesleki ve zirai işleriyle ilgili ödemelerine münhasır olması gerektiği hüküm altına alınmıştır.

Aynı Kanunun "Vergi Tevkifatında Uyulacak Esaslar" başlıklı 96. maddesinin birinci fıkrasında ise vergi tevkifatının 94. maddekapsamına giren nakden veya hesaben yapılan ödemelere uygulanacağı, bu maddede geçen hesaben ödeme deyiminin, vergi tevkifatına tabi kazanç ve iratları ödeyenleri istihkak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve işlemleri ifade edeceği hükümlerine yer verilmiştir.

Söz konusu Kanun hükümlerine göre, … Aile Sağlığı Merkezinin temizlik işlerini yapan … Temizlik firmasından bir hizmet satın alınması sonucunda fatura karşılığı yapılan ödemeler, GVK.nun 94. maddesinde sayılan ödemeler arasında yer almadığından, bu ödemeler üzerinden tevkifat yapılmasına gerek bulunmamaktadır.

Ayrıca, kirası … tarafından ödendiği belirtilen aile sağlığı merkezi için kiralanan özel şahsa ait yer nedeniyle kira kontratı sağlık merkezi ile mülk sahibi arasında düzenlenmiş ise, kira bedelleri üzerinden GVK.nun 94. maddesinin (5/a) bendi uyarınca % 20 oranında tevkifat yapılması ve ilgili vergi dairesinde muhtasar yönünden mükellefiyet kaydı yaptırılarak söz konusu tevkifatların muhtasar beyanname ile beyan edilerek ödenmesi gerekmektedir. Bu sorumluluğun aile sağlığı merkezinde birden çok aile hekimi görev yapmaktaysa, yönetici olarak belirlenen aile hekimi tarafından yerine getirileceği tabiidir.

Diğer taraftan, söz konusu sağlık merkezinin kira kontratı kira yükünü üstlenen … ile mülk sahibi arasında düzenlenmiş ise vergisel işlemler adı geçenin GVK.nun 94. maddesinde sayılanlar arasında yer alıp almadığına göre belirlenecektir.

Buna göre;

a) … GVK.nun 94. maddesinde sayılan tevkifat yapmakla yükümlüler arasında sayılıyorsa:

Bu durumda aile sağlığı merkezine kullandırdığı yer nedeniyle kiracı sıfatıyla kira bedeline ilişkin stopaj yükümlülüğünü üstlenmiş olacaktır. Vergi kesintisi yapılacak tutar, kira sözleşmesinde belirlenen brüt kira bedeli olacaktır. Gayrimenkul sahibine kira sözleşmesinde belirlenen kira tutarı üzerinden ödeme yaptığında sorumlu sıfatıyla anılan maddenin (5/a) bendi uyarınca % 20 oranında vergi tevkifatı yapılarak muhtasar beyanname ile ilgili vergi dairesine bildirilmesi gerekmektedir.

b) … GVK.nun 94. maddesinde sayılan tevkifat yapmakla yükümlü olanlar arasında sayılmıyorsa:

aa) … Aile Sağılığı Merkezi nakden kira ödemediği halde … tarafından ödenen kira bedelini hesaplarında işyeri kirası karşılığı gider olarak gösterirse hesaben (vergi tevkifatına tabi kazanç ve iratları ödeyenleri istihkak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve işlemler, hesaplarda işyeri kirası karşılığı olarak gider gösterilmesi gibi) kira ödemesi söz konusu olduğunda, hesaben ödenen bu kira bedeli üzerinden anılan Aile Sağlığı Merkezince tevkifat yapılarak, yapılan tevkifatın anılan Kanunun 98. maddesine göre muhtasar beyanname ile ilgili vergi dairesine bildirilmesi gerekmektedir.

bb) Söz konusu ödemeyi … Aile Sağlığı Merkezinin işyeri kira karşılığı olarak hesaplarında gider göstermemesi ve nakden bir ödeme de olmaması durumunda ise tevkifat yapılması söz konusu olmayacaktır.

GVK.nun 73. maddesinde ise kiraya verilen mal ve hakların kira bedellerinin emsal kira bedelinden düşük olamayacağı, bedelsiz olarak başkalarının intifaına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedelinin, bu mal ve hakların kirası sayılacağı, bina ve arazilerin emsal kira bedelinin yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirası, bu suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse, Vergi Usul Kanununa göre belirlenen vergi değerinin % 5'i olacağı; 86. maddesinin birinci bendinin (d) alt bendi ile bir takvim yılı içinde elde edilen ve toplamı 600 milyon lirayı (273 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2010 yılı gelirleri için 1.090.-TL, 278 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2011 yılı gelirleri için 1.170.-TL) aşmayan, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratları için yıllık beyanname verilmeyeceği, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde bu gelirlerin beyannameye dahil edilmeyeceği hükme bağlanmıştır.

Bu hükümlere göre;

Yukarıda (a) ve (b) şıklarında yer alan açıklamalar doğrultusunda, Aile Sağlığı Merkezinin kullanımına bedelsiz bırakılan gayrimenkul için aile sağlığı merkezinin kayıtlarında gider gösterilmek kaydıyla hesaben ödeme gerçekleştirilmesi ve bu ödemenin tutarı GVK.nun 86. maddesinin birinci bendinin (c) alt bendi gereğince ilgili yıl için belirlenen haddi (2010 yılı gelirleri için 22.000.-TL, 2011 yılı gelirleri için 23.000.-TL) aşması halinde … tarafından beyan edileceği tabiidir.

Söz konusu bedelsiz kullandırma nedeniyle hesaben ödeme oluşmaması halinde ise yine GVK.nun 73. maddesi hükmüne göre … tarafından emsal kira bedeli hesaplanması ve yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekir.

Öte yandan, gayrimenkul sahibinin elde ettiği gelirin ise istisna ve tevkifata konu olmayan işyeri kira geliri olması dolayısıyla anılanKanunun 86. maddesinin birinci fıkrasının birinci bendinin (d) alt bendinde yer alan tutarı (2010 yılı için 1.090.-TL, 2011 yılı için 1.170.-TL) aşması halinde beyan edilmesi gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.