2011-06-09

Çiftçilerin kendi yetiştirdikleri ürünleri pazarda satmaları halinde mükellefiyet Hk.

---

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI Antalya Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Gelir Grup Müdürlüğü

 

	TARİH	:	09.06.2011
	SAYI	:	B.07.1.GİB.4.07.16.01-GVK.2010.148-148
	KONU	:	Çiftçilerin kendi yetiştirdikleri ürünleri pazarda satmaları halinde mükellefiyet Hk.

…

İLGİ: …

İlgide kayıtlı özelge talep formunda; pazarlarda kendi ürettiğiniz malı sattığınızı, pazarcılar odasına kayıt yaptırabilmek için vergiden muaf olup olmadığınız konusunda özelge talep ettiğiniz anlaşılmıştır.

GVK.nun 52. maddesinde;

 

"Zirai faaliyet; arazide, deniz, göl ve nehirlerde, ekim, dikim, bakım, üretme, yetiştirme ve ıslah yollarıyla veyahut doğrudan doğruya tabiattan istifade etmek suretiyle nebat, orman, hayvan, balık ve bunların ürünlerinin istihsalini, avlanmasını, avcıları ve yetiştiricileri tarafından muhafazasını, taşınmasını, satılmasını veya bu ürünlerden sair bir şekilde faydalanılmasını ifade eder"

Şeklinde tanımlanmıştır.

Aynı maddenin devamında ise;

 

"Bu faaliyet sonucu istihsal olunan maddelere mahsul denileceği ve mahsullerin değerlendirilmeleri maksadıyla ve zirai istihsale müteferri olarak işlenmesinin de zirai faaliyete gireceği, ayrıca satışların dükkan ve mağaza açılarak yapılması halinde, mahsullerin dükkan ve mağazaya gelinceye kadar geçirdikleri safhaların zirai faaliyet safhasında kalacağı"

Hükme bağlanmıştır.

Konuya ilişkin olarak, çiftçilerin ürettikleri zirai ürünleri mahalle aralarında veya pazar takibi suretiyle satmaları halinde, bu faaliyetin de zirai faaliyetin bir parçası olduğu, ticari nitelikte sayılmaması gerektiği 17.04.1995 tarihli ve B.07.0.GEL.0.44/4412-1/20248 sayılı genel yazımızda açıklanmıştır.

Anılan Kanunun 54. maddesinde ise;

 

"Zirai kazancın gerçek usulde tespiti bakımından bir takvim yılı içinde dikkate alınacak işletme büyüklüğü ölçüleri"

Belirlenmiştir. Diğer taraftan, aynı Kanunun 94. maddesinin 11. bendine göre;

 

"Çiftçilerden satın alınan zirai mahsuller ve hizmetler için yapılacak ödemelerden (b)/ii) alt bendine göre % 4 oranında tevkifat yapılacağı"

Hükme bağlanmıştır.

Bu açıklamalara göre, GVK.nun 54. maddesinde yazılı işletme büyüklüğü ölçülerini aşan çiftçiler gerçek usulde (zirai işletme hesabı veya diledikleri takdirde bilanço esasına göre) tespit olunarak vergilendirilecek, işletme büyüklüğünün altında kalanlar ise bu Kanunun 94. maddesine göre hasılatları üzerinden tevkifat yapılmak suretiyle vergilendirilecekler, 94. maddede belirtilen tevkifat yapmakla yükümlü bulunmayanlara yapılacak satışlarda ise vergileme doğmayacaktır.

Öte yandan, VUK.nun 156. maddesinde iş yerinin tarifi;

 

"Ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyette iş yeri; mağaza, yazıhane, muayenehane, imalathane, şube, depo, otel, kahvehane, eğlence ve spor yerleri, tarla, bağ, bahçe, çiftlik, hayvancılık tesisleri, dalyan ve voli mahalleri, madenler, taş ocakları, inşaat şantiyeleri, vapur büfeleri gibi ticari, sınai, zirai veya mesleki bir faaliyetin icrasına tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullanılan yerdir."

Şeklinde tanımlanmıştır.

Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalara göre; zirai faaliyetle uğraşan kişilerin faaliyetlerini icra ettikleri tarla, bağ, bahçe, çiftlik veya hayvancılık tesisleri bu işlerle uğraşanların iş yeri olup anılan yerlerde yapılan işler zirai faaliyet kapsamındadır. Bu itibarla, çiftçilerin kendi ürettiği zirai mahsulleri devamlılık arz etmeyecek şekilde dükkan ve mağaza açmadan pazar takibi suretiyle seyyar olarak mevcut pazarlarda ve pazarcı esnafının satış yerlerinden ayrı olarak oluşturulan bağımsız bölümlerde, günlük işgaliye harcı ödeyerek zirai ürün satmaları zirai faaliyetin devamı olarak nitelendirilecek, ticari kazançla ilişkilendirilmeyecektir.

Ancak, dükkan veya mağaza açmak ya da belediyece tahsis edilen yerlerde aylık veya yıllık kira bedeli karşılığı yer kiralamak suretiyle devamlılık arz edecek şekilde zirai ürün satmanız halinde ise faaliyetinizin ticari kazanç esasları çerçevesinde vergilendirilmesi gerekecektir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.