www.gulbenkmusavirlik.com.tr - Yazd�r�lan Makale : ��E �ADEDE ALTI AYLIK KIDEM KO�ULU

2014-04-02

��E �ADEDE ALTI AYLIK KIDEM KO�ULU

T.C.

YARGITAY

9.HUKUK DA�RES�

ESAS: 2012/35856

KARAR: 2013/ 10606

TAR�H: 01.04.2013

�� GÜVENCES�
FESH�N GEÇERS�ZL��
DÜRÜSLÜK KURALI

ÖZET: Davac�n�n i� sözle�mesi davran��lar�ndan kaynaklanan nedenle feshedilip, savunmas� al�nmad��ndan geçerli nedene dayanmad�� gibi alt� ayl�k k�dem ko�uluna bir gün kala i� sözle�mesinin bu �ekilde feshi dürüstlük kural�na ayk�r�d�r. Daval�n�n davac�n�n i� güvencesi hükümlerinden yararlanmamas� amac� ile hareket etti�i aç�kt�r

Davac� vekili, davac� i�çinin i� sözle�mesinin geçerli neden olmadan feshedildi�ini belirterek 4857 say�l� �� Kanunu'nun 18 ve devam� maddeleri uyar�nca feshin geçersizli�ine ve i�e iadesine karar verilmesini istemi�tir.

Yerel mahkeme, iste�i hüküm alt�na alm��t�r.

Hüküm süresi içinde daval� avukat� taraf�ndan temyiz edilmi� olmakla, dava dosyas� için tetkik hakimi taraf�ndan düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gere�i konu�ulup dü�ünüldü:

Davac� �steminin Özeti:

Davac� vekili, daval�ya ait i�yerinde idari i�ler sorumlusu olarak çal��an davac� i�çinin i� sözle�mesinin geçerli neden olmadan feshedildi�ini, i�e iade davas�n� açmas�n� engellemek için 6 ayl�k k�dem süresinin dolmas�na, 1 gün kala hiç bir gerekçe olmad�� halde i�ten ç�kart�ld��n� belirterek, 4857 say�l� �� Kanunu'nun 18 ve devam� maddeleri uyar�nca feshin geçersizli�ine ve i�e iadesine karar verilmesini talep etmi�tir.

Daval� Cevab�n�n Özeti:

Daval� i�veren vekili, davac�n�n 6 ayl�k k�deme sahip olmad��n�, i� güvencesi hükümlerinden yararlanamayaca��n�, i� sözle�mesinin de davran��lar�ndan kaynaklanan nedenlerle feshedildi�ini, davan�n reddi gerekti�ini savunmu�tur.

Yerel Mahkeme Karar�n�n Özeti:

Mahkemece yap�lan yarg�lama sonunda, 818 say�l� Borçlar Kanununun 154. maddesine göre; "�art�n tahakkukuna iki taraftan biri hüsnüniyet kaydelerine muhalif bir hareketle mani olursa, o �art tahakkuk etmi� addolunur" hükmünü içermekte olup, ayn� �ekilde 6098 say�l� Türk Borçlar Kanunu da 175. maddesinin de ayn� kural� tekrarlad��, davac�n�n 6 aydan 1 gün eksik çal��t�� kabul edilse bile sürenin geçmesine daval� taraf mani oldu�undan 6 ayl�k sürenin geçmi� varsay�laca��, 4857 say�l� Kanunun 18. maddesine göre 30 i�çi ve 6 ayl�k k�dem süresinin gerçekle�ti�i, davac�n�n i� sözle�mesinin davran��lar�ndan kaynaklanan nedenle feshedilmesine ra�men 4857 say�l� �� Kanunu'nun 19. maddesi uyar�nca savunmas�n�n al�nmad��, feshin geçerli nedene dayanmad�� gerekçesi ile davan�n kabulüne karar verilmi�tir.

Temyiz:

Karar daval� vekili taraf�ndan cevap nedenleri ile temyiz edilmi�tir.

Gerekçe:

�� Hukukunda istisnai ve s�n�rlay�c� hükümlerin dar yorumlanmas� gerekir. 4857 say�l� �� Kanunu i� güvencesi hükümlerine yer vermi� ve genel olarak, 4857 say�l� �� Kanunu ve 5953 say�l� Bas�n �� Kanunu kapsam�nda belirsiz süreli i� sözle�mesi ile çal��an i�çinin i� sözle�mesinin geçerli neden olmadan feshedilemeyece�ini düzenlerken, ayn� düzenlemelerde s�n�rlamalar yer vermi� ve i�yerinden otuzdan az i�çi çal��yor, i�çinin i�yerinde alt� aydan az k�demi var, i�çi belirli süreli i� sözle�mesi ile çal��yor veya i�çi i�veren vekili veya yard�mc�s� konumunda çal��yor ise i� güvencesi hükümlerinden yararlanamayaca�� belirtilmi�tir. Bu s�n�rlay�c� hükümlerin dar yorumlanmas� gerekir. ��çinin 6 ayl�k k�deme sahip olmas� da s�n�rland�ran hükümlerden biridir.

Di�er taraftan, Türk Medeni Kanunun 2. maddesi uyar�nca "herkes, haklar�n� kullan�rken ve borçlar�n� yerine getirirken dürüstlük kurallar�na uymak zorundad�r. Bir hakk�n aç�kça kötüye kullan�lmas�n� hukuk düzeni korumaz." Objektif iyiniyet olarak da tan�mlanan ve dürüstlük kural�n� düzenleyen madde, bütün haklar�n kullan�lmas�nda dürüstlük kural� çerçevesinde hareket edilece�ini ve bir kimsenin ba�kas�n� zararland�rmak ya da güç duruma sokmak amac�yla haklar�n� kötüye kullan�lmas�n� yasan�n korumayaca��n� belirtmi�tir.

��çinin i� sözle�mesinin alt� ayl�k k�dem ko�ulunu doldurmas�na yak�n bir süre kald��nda feshedilmesi halinde, i� güvencesi hükümlerinden yararlan�p yararlanmayaca�� tart��mal� bir sorundur. Dairemiz son y�llarda yukarda belirtilen s�n�rland�ran hükümlerin dar yorumlanmas�, hakk�n kullan�l�rken dürüstlük kural�na uyulmas� ve i�çi lehine yorum ilkelerinden hareket ederek, somut olay�n özelli�ine göre 6 ayl�k k�dem ko�ulunun gerçekle�ip gerçekle�medi�ini de�erlendirmektedir.

Somut uyu�mazl�kta 26.01.2011 tarihinde i�e ba�layan davac�n�n i� sözle�mesi

25.07.2011 tarihinde, ay olarak süreye vuruldu�unda 5 ay 29 gün sonra davran��lar�ndan kaynaklanan nedenle, ancak savunmas� al�nmadan 4857 say�l� �� Kanunu'nun 17. maddesi uyar�nca feshedilmi�tir. Öncelikle davac�n�n i� sözle�mesi davran��lar�ndan kaynaklanan nedenle feshedilip, savunmas� al�nmad��ndan geçerli nedene dayanmad�� gibi alt� ayl�k k�dem ko�uluna bir gün kala i� sözle�mesinin bu �ekilde feshi dürüstlük kural�na ayk�r�d�r. Daval�n�n davac�n�n i� güvencesi hükümlerinden yararlanmamas� amac� ile hareket etti�i aç�kt�r. Di�er taraftan davac�n�n ba�lang�ç olan 26.01.2011 tarihi ile fesih bildirimi yap�lan 25.07.2011 tarihinde çal��t��ndan, alt� ayl�k k�deme sahip oldu�u kabul edilmelidir. Sonuç itibar� ile mahkemece davac�n�n i� güvencesi hükümlerinden faydaland�r�lmas� ve feshin geçersizli�ine karar verilmesi isabetlidir.

Sonuç:

Temyiz olunan karar�n, yukar�da yaz�l� ilave gerekçeler ile (ONANMASINA),

01.04.2013 gününde oyçoklu�u ile karar verildi.

KAR�I OY

4857 say�l� �� Kanunu'nun 18. maddesinde düzenlenen ve i�çinin i� güvencesi hükümlerinden yararlanabilmesi için i�yerinde aral�klarla dahi olsa alt� ayl�k çal��ma ko�ulu dava �art� niteli�inde olup nisbi emredici düzenlemede öngörülen bu süre bireysel veya toplu i� sözle�mesi ile i�çi lehine k�saltabilece�i gibi tamamen de kald�r�labilir.

Somut olayda; davac� i�çinin daval�ya ait i�yerinde 26.01.2011 tarihinde çal��maya ba�lad��, i� sözle�mesinin i�verence 25.07.2011 tarihli bildirimle sona erdi�i anla��lmakta olup, Say�n ço�unluk taraf�ndan verilen onama karar�nda i�çinin i�yerinde 25.07.2011 tarihinde de çal��m�� olmas�na göre alt� ayl�k k�deme sahip oldu�unun kabulü gerekti�i yolundaki görü�e kat�lma imkan� bulunmamaktad�r. Zira gerek 1086 say�l� HMUK'n�n 161. md. ve gerekse 6100 say�l� HMK'n�n 91/2 md.ne göre ay olarak tayin olunan süre ba�lad�� güne kar��l�k gelen günün tatil saatine kadar geçen zamand�r. Davac� i�yerinde 26.01.2011 tarihinde çal��maya ba�lad��na göre alt� ayl�k k�dem 26.07.2011 tarihinde tamamlanacakt�r. Davac�, daval� i�yerinde alt� aydan k�sa süre çal��t��ndan i� güvencesi hükümlerinden yararlanma imkan� bulunmamaktad�r.

Say�n ço�unluk taraf�ndan 5 ay 29 gün k�demi bulunan davac�n�n i� sözle�mesinin i�verence sona erdirilmesinin dürüstlük kural�na ayk�r� oldu�u, daval� i�verenin davac�n�n i� güvencesi hükümlerinden yararlanmamas� amac� ile hareket etti�i, hakk�n dürüstlük kural�na uyularak kullan�lmas�n�n zorunlu oldu�u ve aksine davran��n hukuk düzeni taraf�ndan korunamayaca�� yolundaki ilave gerekçeyle yerel mahkeme hükmünün onanmas�na karar verilmi� ise de; yasada öngörülen sürenin gerçekle�mesine bir gün kala gerçekle�en fesihte dürüstlük kural�na ayk�r� davran�� nedeniyle sürenin doldu�u varsay�m�n�n, hangi sürelerin bu tür davran��larda dikkate al�nmas� gerekece�i sorununu ortaya ç�karmas� kaç�n�lmazd�r. Örne�in; benzeri durumlarda dürüstlük kural�na ayk�r� olarak 5 ay 25 gün sonunda i�ten ç�kar�lan bir i�çinin i� güvencesi hükümlerinden yararlanaca�� ya da 11 ay 29 gün çal��an bir i�çinin i� sözle�mesinin ayn� saikle sona erdi�i halde de bir y�ll�k çal��ma süresine ba�l� k�dem tazminat� ve y�ll�k izin ücretine hak kazanaca�� sonucuna götürecektir. Sürenin dolmas�na 1 gün kala i�ten ç�kar�lan bir i�çiyle örne�in 3 gün kala sözle�mesi feshedilen i�çi bak�m�ndan ayr�m�n s�n�rlar� mu�lakt�r ve her durumda, daha önce kabul edilen süreden 1 gün daha az çal��m�� i�çiler yönünden aksine karar vermek izaha muhtaç kalacakt�r. Yasadaki süre, ba�kaca bir akdi hüküm bulunmad�kça, asgaridir ve kanun 5 ay 29 (yahut 28) gün de�il; 6 ayl�k k�demli i�çileri kapsama almaktad�r.

Bozucu yenilik do�uran fesih hakk�, i� güvencesi kapsam� d��ndaki i�çiler yönünden, feshin haks�z/usulsüz nitelik ta��y�p ta��mad��na yahut kötüniyetli olup olmamas�na bak�lmaks�z�n yürürlükteki i� ili�kisini sona erdirme yönündeki sonucunu do�urmaktad�r. Say�lan nitelemeler tazminat alacaklar� bak�m�ndan belirleyici olup, akdin ortadan kalkt��na dair maddi ve hukuki sonucu de�i�tirmemektedir.

2 y�l süreli bir i� sözle�mesi örne�in i�verence 1 y�l, 11 ay, 29. günde sürenin hitam�na 1 gün kala haks�z feshedildi�inde, nas�l akdin sürenin bitimi nedeniyle sona erdi�i sonucuna ula��lamaz ve i�çinin k�dem tazminat� talebi reddedilemez, de�erlendirmenin sürenin sona ermesinden önce akdin i�verence feshine göre yap�lmas� gerekir ise burada da ayn� durum geçerlidir.

Ayr�ca Medeni Kanun'un 2. maddesinin özel bir görünümü olan Türk Borçlar Kanunu'nun 175. maddesine (eski Borçlar Kanunu'nun 154. md.) göre bir �art�n gerçekle�mesine iki taraftan biri do�ruluk ve dürüstlük kurallar�na ayk�r� davran��la engel olursa o �art�n gerçekle�mi� say�laca�� öngörülmü� ise de yasada �art kavram�n� içeren düzenlemeler bütün olarak de�erlendirildi�inde "�art�n" kanun hükmünden de�il, i�lemi yapan taraflar�n irade beyanlar�ndan kaynaklanmas� gerekti�i aç�kt�r. BK'da bu ba�lamda düzenlenen müessese, sözle�menin taraflar�n iradesiyle �arta ba�l� akdedilmesi hali olup, bir kanun hükmünden do�an hukuki �art (condicio juris) de�ildir ve bu kavram esasen gerçek anlamda �art da de�ildir (Eren, F., Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, �stanbul 2006, s. 1115-1119). Eldeki uyu�mazl�kta alt� ayl�k k�dem ko�ulunun dayana�� hukuksal i�lem olmay�p �� Kanunu'nun 18. maddesi oldu�undan ve bizatihi yasan�n uygulama alan�n�n s�n�rlar�n� çizdi�inden k�yasen dahi uygulama olana�� bulunmad�� gibi fesih hakk�n�n kötüye kullan�lmas� halinde ayn� yasan�n 17. maddesinde getirilmi� bulunan kötüniyet tazminat� hükmü dikkate al�nd��nda özel yasada düzenleme bulunan halde genel hükümlere dayan�lmas�n�n mümkün olmad�� de�erlendirilmektedir. Tüm bu sebeplerle yerel mahkeme karar�n�n bozulmas� gerekti�i görü�ü ile onama yönünde olu�an ço�unluk karar�na kat�lam�yoruz. 01.04.2013