2012-01-03

FAZLA MESA�- �MZALI �CRET BORDROSU

---

T.C. YARGITAY Dokuzuncu Hukuk Dairesi
Esas No	: 2008/00358
Karar No	: 2009/12170
Tarih	: 30.04.2009

ÖZET:

��çi imzal� ve ihtirazi kay�ts�z bordrolara ra�men daha fazla çal��ma yapt��� iddias�nda ise, bu iddias�n� yaz�l� delille ispatlamal�d�r.

Davac�, k�dem, fazla çal��ma, resmi tatil, tasarruf te�vik ücreti ile ücret alacaklar�n�n ödetilmesine karar verilmesini istemi�tir.

Yerel mahkeme, iste�i k�smen hüküm alt�na alm��t�r.

 

Hüküm, süresi içinde daval� avukat� taraf�ndan temyiz edilmi� olmakla, dava dosyas� için Tetkik Hakimi taraf�ndan düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gere�i konu�ulup dü�ünüldü:

 

YARGITAY KARARI:

Dosyadaki yaz�lara toplanan delillerle karar�n dayand��� kanuni gerektirici sebeplere göre, daval�n�n a�a��daki bendin kapsam� d���nda kalan temyiz itirazlar� yerinde de�ildir.

 

Davac� i�çinin fazla çal��ma yap�p yapmad��� hususu taraflar aras�nda uyu�mazl�k konusudur.

Fazla çal��ma yapt���n� iddia eden i�çi norm kuram� uyar�nca bu iddias�n� ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolar�na ili�kin kurallar burada da geçerlidir. ��çinin imzas�n� ta��yan bordro sahteli�i ispat edilinceye kadar kesin delil niteli�indedir. Bir ba�ka anlat�mla bordronun sahteli�i ileri sürülüp kan�tlanmad�kça, imzal� bordroda görünen fazla çal��ma alaca��n�n ödendi�i varsay�l�r. Bordroda fazla çal��ma bölümünün bo� olmas� ya da bordronun imza ta��mamas� halinde i�çi fazla çal��ma yapt���n� her türlü delille ispat edebilir.

 

Fazla çal��man�n ispat� konusunda i�yeri kay�tlar�, özellikle i�yerine giri� ç�k��� gösteren belgeler, i�yeri iç yaz��malar�, delil niteli�indedir. Ancak, fazla çal��man�n bu tür yaz�l� belgelerle kan�tlanamamas� durumunda taraflar�n dinletmi� olduklar� tan�k beyanlar� ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun d���nda herkesçe bilinen genel baz� vak�alar da bu noktada göz önüne al�nabilir.

 

�mzal� ücret bordrolar�nda fazla çal��ma ücreti ödendi�i anla��l�yorsa, i�çi taraf�ndan gerçekte daha fazla çal��ma yapt���n�n ileri sürülmesi mümkün de�ildir. Ancak, i�çinin fazla çal��ma alaca��n�n daha fazla oldu�u yönündeki ihtiraz� kayd�n�n bulunmas� halinde, bordroda görünenden daha fazla çal��man�n ispat� her türlü delille söz konusu olabilir. Buna kar��n, bordrolar�n imzal� ve ihtiraz� kay�ts�z olmas� durumunda dahi, i�çinin geçerli bir yaz�l� belge ile bordroda yaz�l� olandan daha fazla çal��may� yaz�l� delille kan�tlamas� gerekir. ��çiye bordro imzalat�lmad��� halde, fazla çal��ma ücreti tahakkuklar�n� da içeren her ay de�i�ik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanal�yla yap�lmas� durumunda da ihtiraz� kay�t ileri sürülmemi� olmas�, ödenenin üzerinde fazla çal��ma yap�ld���n�n yaz�l� delille ispatlanmas� gerekti�i sonucunu do�urmaktad�r.

 

��yerinde en üst düzey konumda çal��an i�çinin görev ve sorumluluklar�n�n gerektirdi�i ücretinin ödenmesi durumunda ayr�ca fazla çal��ma ücretine hak kazan�lmas� olanakl� de�ildir. Bununla birlikte üst düzey yönetici konumunda olan i�çiye ayn� yerde görev ve talimat veren bir yönetici ya da �irket orta�� bulunmas� durumunda, i�çinin çal��ma gün ve saatlerini kendisinin belirledi�inden söz edilemeyece�inden yasal s�n�rlamalar� a�an çal��malar için fazla çal��ma talep hakk� do�ar.

 

�� sözle�melerinde fazla çal��ma ücretinin ayl�k ücrete dahil oldu�u yönünde kurallara s�n�rl� olarak de�er verilmelidir. Dairemiz, y�lda 90 gün ve 270 saatle s�n�rl� olarak söz konusu hükümlerin geçerli oldu�unu kabul etmektedir. O halde i�çinin an�lan s�n�rlamalar�n ötesinde fazla çal��may� kan�tlamas� durumunda fark fazla çal��ma ücretinin ödenmesi gerekir.

 

Fazla çal��man�n yaz�l� delil ya da tan�kla ispat� imkan dahilindedir. ��yerinde çal��ma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan tan�klar�n anlat�mlar�na de�er verilemez.

Fazla çal��man�n belirlenmesinde 4857 say�l� �� Kanunu’nun 68. maddesi uyar�nca ara dinlenme sürelerinin dikkate al�nmas� gerekir.

Fazla çal��malar�n uzun bir süre için hesaplanmas� ve miktar�n yüksek ç�kmas� halinde Yarg�tay’ca son y�llarda hakkaniyet indirimi yap�lmas� gerekti�i istikrarl� uygulama halini alm��t�r (Yarg�tay 9. HD. 18.07.2008 gün 2007/25857 E., 2008/20636 K., Yarg�tay 9. HD. 28.04.2005 gün 2004/24398 E., 2005/14779 K. ve Yarg�tay 9. HD. 09.12.2004 gün 2004/11620 E., 2004/27020 K.). Fazla çal��ma ücretinden indirimi öngören bir yasal düzenleme olmasa da, bir i�çinin günlük normal çal��ma süresinin üzerine sürekli olarak fazla çal��ma yapmas� hayat�n ola�an ak���na ayk�r�d�r. Hastal�k, mazeret, izin gibi nedenlerle belirtilen �ekilde çal���lamayan günlerin olmas� kaç�n�lmazd�r. Böyle olunca fazla çal��ma ücretinden bir indirim yap�lmas� gerçek duruma uygun dü�er. Fazla çal��ma ücretinden indirim, takdiri indirim yerine, kabul edilen fazla çal��ma süresinden indirim olmakla, davac� taraf�n kendisini avukat ile temsil ettirmesi durumunda reddedilen k�s�m için daval� yarar�na avukatl�k ücretine hükmedilmesi gerekir. Ancak, fazla çal��man�n takdiri delil niteli�indeki tan�k anlat�mlar� yerine, yaz�l� belgelere ve i�veren kay�tlar�na dayanmas� durumunda böyle bir indirime gidilmemektedir.

 

Somut olayda, davac� 2005 y�l�nda yapt��� fazla çal��man�n ücretini istemi�tir. Mahkemece hükme esas al�nan bilirki�i raporunda davac�n�n hafta içi fazla çal��mas� ve hafta sonu fazla çal��mas� ayr� ayr� ve farkl� tarihler itibariyle hesaplanm��t�r. Davac�n�n haftan�n alt� günü tan�klar�n beyan� do�rultusunda çal��t��� saatler belirlenip yapt��� fazla çal��ma tespit edildikten sonra gerekirse yeniden bilirki�i raporu al�narak karar verilmesi gerekirken yaz�l� �ekilde hüküm kurulmas� hatal� olup bozmay� gerektirmi�tir.

 

Sonuç: Temyiz olunan karar�n yukar�da yaz�l� sebepten (BOZULMASINA), pe�in al�nan temyiz harc�n�n istek halinde ilgiliye iadesine 30.04.2009 gününde oybirli�iyle karar verildi.