2013-11-21

S�ZLE�ME DEVR�NDE UYGULANACAK DAMGA VERG�S� ORANI

---

SÖZLE�ME DEVR�NDE UYGULANACAK DAMGA VERG�S� ORANI

 

6098 Say�l� Türk Borçlar Kanunu 1.maddesinde sözle�me tan�mlanm��t�r. ‘’Sözle�me, taraflar�n iradelerini kar��l�kl� ve birbirine uygun olarak aç�klamalar�yla kurulur.   �rade aç�klamas�, aç�k veya örtülü olabilir’’.

 

Damga Vergisi Kanunu 1. Maddesinde damga vergisinin konusu aç�klanm��t�r. Buna göre Kanuna ekli (1) say�l� tarifede yer alan ka��tlar damga vergisine tabidir. Ayn� madde 2. F�krada Damga Vergisi Kanunu aç�s�ndan ka��t terimi aç�klanm��; “yaz�l�p imzalamak veya imza yerine geçen bir i�aret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullan�lmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri �eklinde olu�turulan belgeleri ifade eder.” Hükmü getirilmi�tir.

 

Buna göre :

1-Kanuna ekli (1) say�l� tarife gere�i sözle�meler damga vergisine tabidir.

2-Sözle�menin yaz�l� olmas�

3-�mzalanm�� veya imza yerine geçen bir i�aret konmak suretiyle düzenlenmi� olmas�

4-Herhangi bir hususu ispat veya belli edebilecek nitelikte bulunmas� gerekmektedir.

 

488 say�l� Damga Vergisi Kanunun 2.  maddesinde “vergiye tabi ka��tlar mahiyetinde bulunan veya onlar�n yerini alan mektup ve �erhlerle, bu ka��tlar�n hükümlerinin yenilenmesine, uzat�lmas�na, de�i�tirilmesine devrine veya bozulmas�na ili�kin mektup ve �erhlerin de Damga Vergisine tabi oldu�u”,

 

Damga Vergisi Kanunu 4.maddede “Bir ka��d�n tabi olaca�� verginin tayini için o ka��d�n mahiyetine bak�l�r ve buna göre tabloda yaz�l� vergisi bulunur. Ka��tlar�n mahiyetlerinin tayininde, �ekli kanunlarda belirtilmi� olanlarda kanunlardaki adlar�na, belirtilmemi� olanlarda üzerlerindeki yaz�n�n tazammun etti�i hüküm ve manaya bak�l�r. Mahiyeti tayin edilmek istenen ka��t üzerinde ba�ka bir ka��da at�f yap�lm��sa, at�f yap�lan ka��d�n hükümlerine nazaran iktisap etti�i mahiyete göre vergi al�n�r.” Hükmü yer almaktad�r.

 

Ticari hayatta sözle�me yap�lmakta, taraf de�i�meden sözle�me içeri�i de�i�tirilebilmekte, bazen  sözle�meye sonradan yeni bir taraf kat�lmakta veya  zeyilname düzenlenerek sözle�me tamamen devredilmektedir.

 

6098 Say�l� Türk Borçlar Kanunu 205. Maddesi gere�i “Sözle�menin devri, sözle�meyi devralan ile devreden ve sözle�mede kalan taraf aras�nda yap�lan ve devredenin bu sözle�meden do�an taraf olma s�fat� ile birlikte bütün hak ve borçlar�n� devralana geçiren bir anla�mad�r. Sözle�meyi devralan ile devreden aras�nda yap�lan ve sözle�mede kalan di�er tarafça önceden verilen izne dayanan veya sonradan onaylanan anla�ma da, sözle�menin devri hükümlerine tabidir.  Sözle�menin devrinin geçerlili�i, devredilen sözle�menin �ekline ba�l�d�r. .”

 

TBK 206  madde’de ise sözle�meye kat�lma düzenlenmi� olup “Sözle�meye kat�lma, mevcut bir sözle�meye taraflardan birinin yan�nda yer almak üzere, kat�lan ile bu sözle�menin taraflar� aras�nda yap�lan ve kat�lan�n, yan�nda yer ald��� tarafla birlikte, onun hak ve borçlar�na sahip olmas� sonucunu do�uran bir anla�mad�r. Anla�mada aksi kararla�t�r�lmam��sa, sözle�meye kat�lan ile yan�nda yer ald��� taraf, sözle�menin di�er taraf�na kar�� müteselsilen alacakl� ve borçlu olurlar. Sözle�meye kat�lman�n geçerlili�i, kat�lma konusu sözle�menin �ekline ba�l�d�r.” Hükmünü içermektedir.

 

Yukar�da yer alan hüküm gere�i bir sözle�me devrinden söz edebilmek için, sözle�menin taraf s�fat� da dahil tüm hak ve borçlar� ile devredilmesi gerekmektedir. Devredenin devir sözle�mesi ile art�k taraf s�fat� da ortadan kalkmaktad�r. Sözle�mede taraf de�i�ikli�i söz konusudur.

 

Damga Vergisi Kanunu 14/2. Maddesi “Belli paray� ihtiva eden mukavelenamelerin de�i�tirilmesi halinde artan miktar ayn� nispette vergiye tabidir. Bunlar�n devri halinde asl�ndan al�nan verginin dörtte biri al�n�r.” Hükmünü ta��maktad�r.  

Sözle�melerin tüm hak ve borçlar�yla birlikte devri halinde Damga Vergisi Kanunu 14/2 maddesi gere�ince, as�l sözle�me gere�i ödenen damga vergisinin ¼  ‘ü ödenir.

 

Sözle�meye kat�lma halinde mevcut taraflara ilave olarak yeni taraf eklenmektedir.  Bu halde Damga Vergisi Kanunu 6/3. Maddesi “Ancak bu akit ve i�lemlere as�l i�lemin akitlerinden ba�ka bir �ahs�n eklenen akit ve i�lemi de ayr�ca vergiye tabidir.” Hükmü gere�i damga vergisinin tamam� al�nacakt�r.

 

AV. ESMA GÜLBENK

S.M.M.M. LÜTF� GÜLBENK