2023-09-12

ÖZEL OKULLARDA 2023 YILINDA ÖDENECEK ÖĞRETİM YILINA HAZIRLIK ÖDENEĞİ VE 2024 YILINDAN İTİBAREN UYGULANACAK YENİ HESAPLAMA YÖNTEMİ

---

Öğretim yılına hazırlık ödeneği yerleşik yargı kararları ile sosyal yardım ödemesi kabul edilmekte olup; 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu kapsamında çalışan öğretmenlere de resmi okul öğretmenleri gibi yılda  bir defa ödenmesi gerekmektedir.

Konuya ilişkin yasal düzenlemeler şu şekildedir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ;

Ek 32. Maddesi “Eğitim ve öğretim Hizmetleri Sınıfına dahil öğretmen unvanlı kadrolarda görevli olup; fiilen öğretmenlik yapanlara (ilköğretim ve okul müdürleri ile yardımcıları, cezaevi okullarında çalışan öğretmenler, yönetici, eğitim uzmanı ve eğitim uzman yardımcıları dahil ) her öğretim yılında bir defaya mahsus olmak üzere ve öğretim yılının başladığı ay içinde Milli Eğitim Bakanı tarafından belirlenecek tarihte Bakanlar Kurulunca belirlenecek miktarda, öğretim yılına hazırlık ödeneği ödenir. Bu ödenek damga vergisi hariç diğer vergi ve kesintilere tabi tutulmaz.”

25.08.2021 tarih 31579 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Görevlilerinin Geneline Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2022 ve 2023 Yıllarını Kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşme II. Bölüm 11. maddede belirlenen tutara göre, 2023 Eylül ayında başlayan eğitim öğretim dönemi için brüt 1.400.-TL öğretim yılına hazırlık ödeneği ödenecektir.

(Bütçe Kanunu K Cetveli IV/3. Madde uyarınca, öğretim yılına hazırlık ödeneği; öğretim yılının başladığı aydan sonra ve birinci dönem ders yılının sonundan önce göreve başlayanlara %75’i, birinci dönem ders yılından sonra ve ikinci dönem ders yılının sona ermesinden önce göreve başlayanlara ise %50’si oranında yapılır)

Okulların brüt olarak açıklanan bu tutardan yapması gereken kesintilere ilişkin yasal düzenlemeler de şu şekildedir.

1-5510 sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ;

80/1 “b. Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30'unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz.

c. (b) bendinde belirtilen istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler prime esas kazanca tabi tutulur. Diğer kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dair muafiyet ve istisnalar bu Kanunun uygulanmasında dikkate alınmaz.”

2-5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu ;

9/3 ” Sosyal yardım kapsamındaki ek ödemeler, bütçe kanunlarıyla resmi okul öğretmen ve personeline sağlanan haklara denk olarak okul öğretmenlerine ve personeline de ödenir. Sosyal yardım kapsamındaki ek ödemelerden gelir vergisi kesilmez.”

Söz konusu hükümler birlikte değerlendirildiğinde; 

1- Öğretim yılına hazırlık ödeneğinin Eğitim ve öğretim Hizmetleri Sınıfına dahil öğretmen unvanlı kadrolarda görevli olup; fiilen öğretmenlik yapanlara (ilköğretim ve okul müdürleri ile yardımcıları, cezaevi okullarında çalışan öğretmenler, yönetici, eğitim uzmanı ve eğitim uzman yardımcıları dahil ) ödenmesi gerektiği,

2- Öğretim yılına hazırlık ödeneğinin öğretim yılının başladığı Eylül ayında ödenmesi gerektiği, bu nedenle Eylül 2023 ayı bordrolarında tahakkuk ettirilmesi,

3- 5510 sayılı Kanunun prime esas kazançların istisnalarını düzenleyen 80/I-b bendinde, öğretim yılına hazırlık ödeneği sayılmadığından, öğretim yılına hazırlık ödeneğinin prime tabi olduğu,

4-  657 sayılı Kanun ile gelir vergisinden muaf tutulmakla birlikte damga vergisi kesintisi yapılması gerektiği,

sonucuna varılmaktadır.

	BRÜT	SGK	GELİR VG	DAMGA VG	KESİNTİLER	NET ÖDENECEK
EMEKLİ ÖĞRETMEN	1.400,00	105,00	0,00	10,63	115,63	1.284,37
AKTİF ÇALIŞAN ÖĞRETMEN	1.400,00	210,00	0,00	10,63	220,63	1.179,37

Resmi okullarda 4/c kapsamında (memur statüsünde) çalışan öğretmenlere yapılan hazırlık ödeneğinden sadece damga vergisi kesilmektedir. 5510 sayılı yasada memurların prime tabi kazançları farklı hükümlere tabi olduğundan resmi okul öğretmenlerinde ödenekten prim kesintisi yapılmamaktadır. Bu sebeple özel okul öğretmenlerinin eline geçen net ödenek tutarı, devlette memur olarak çalışanlara göre daha düşük olmaktadır. Özel okul işverenlerinin yükümlülüğü, memurlara ödenen brüt tutarı bordroda brüt tutar olarak dikkate alarak; sigorta primi işçi payı ile  işsizlik sigortası primi işçi payını ve damga vergisini kesmektir.  

2024 yılından itibaren öğretim yılına hazırlık ödeneğinin belirlenmiş sabit bir rakam üzerinden ödenmesi uygulamasından vazgeçilecektir. Ödenek tutarı ödeme zamanında memur maaş katsayısına göre hesaplanmaya başlanacaktır. Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2024 ve 2025 Yıllarını Kapsayan 7. Dönem Toplu Sözleşmenin 2. Bölüm 11. Maddesi gereğince; hazırlık ödeneği 4500 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı suretiyle bulunacaktır.

Saygılarımızla.

GÜLBENK DANIŞMANLIK