2022-12-08

EKSİK HİZMET SÜRELERİNİN HİZMET BORÇLANMASI YAPILMAK SURETİYLE TAMAMLANMASI

---

Bilindiği gibi, çalışanların, emekli olabilmek için sigortalılık süresi, prim gün sayısı ve yaş koşullarını yerine getirmeleri gerekmektedir. Bunlardan sigortalılık süresini ve yaş koşulunu yerine getirdiği halde, prim ödeme gün sayısı eksik olan sigortalılar, ihtiyaç duydukları eksik prim günlerini tamamlamak amacıyla varsa borçlanmaya esas sürelerini borçlanabilirler. Borçlanılan süreler, prim ödeme gün sayılarına ilave edildiği gibi, bazen sigortalılık başlangıç tarihinden önceki sürelerin borçlanılması halinde, sigortalılık süreleri borçlanılan süre kadar geriye çekilir.

Son günlerde EYT düzenlemesi gündemde olduğundan, özellikle 5510 sayılı SGK Yasasının 4/a kapsamında sigortalılığı bulunan kişilerin hangi tür borçlanma yapabilecekleri konusunda bazı tereddütlerin yaşandığına sıkça rastlanılmaktadır.

Borçlanılacak sürelere gelince;

4/a sigortalılarının borçlanabileceği süreler 5510 sayılı Kanunun 41. maddesinde belirtilmiş olup, bu süreler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

 

BORÇLANMANIN NİTELİĞİ	BORÇLANMA YAPILABİLECEK SÜRE
Doğum borçlanması	3 çocuk en fazla 6 yıl
Analık ve ücretsiz izin	16 ya da 18 hafta
Askerlik	Askerlik süresi kadar
Doktora ve tıpta uzmanlık	6/10/1982’ye kadar 5 yıl sonrasında 6 yıl
Sigortalı iken tutukluluk ve gözaltı	En çok tutukluluk ve gözaltı kadar
Grev ve lokavt	En çok grev ve lokavt süresi kadar
Fahri asistanlık	En çok Asistanlık süresi kadar
Seçim kanunları gereğince görevinden istifa edip dönenler	En fazla 3 ay
Kısmi süreli iş sözleşmesi ile ayda 30 günden az çalışanlar	25/2/2011 tarihinden sonra kısmi istihdam ve ev hizmetlerinde çalışma
Uzman, usta öğretici ve ek ders alanlar	21/5/1977-25/2/2011 süresi
1416 sayılı Kanun gereğince yabancı ülkeye MEB tarafından gönderilenler	En çok gönderilen süre kadar

 

Yukarıda belirtilen borçlanmalardan;

Askerlik, doktora ve tıpta uzmanlık ile fahri asistanlık ile ilgili olanlar sigortalılık süresini geriye götürmekte, diğer borçlanmalar ise sigortalılık başlangıç tarihlerini geriye götürmemektedir.

1-Doğum borçlanması:

Yasal düzenlemelerde yer alan ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile sigortalı kadının, üç defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla borçlanılacak sürelerde uzun vadeli sigorta kolları açısından sigortalı sayılmaması ve çocuğunun yaşaması şartlarıyla talepte bulunulan süreleri, (Ancak, bu borçlanmanın yapılabilmesi için doğum yapan kadının sigortalılık başlangıç tarihinden sonra doğum yapmış olması gerekmektedir) İlk doğum ile ikinci doğum arasında 2 yıldan az bir süresi olanlar arada kalan süreyi; doğumdan sonra 2 yıllık süre dolmadan çalışmaya başlayan sigortalılar çalışmaya başladıkları tarihten önceki süreyi borçlanabileceklerdir. Doğum borçlanma statüsü, sigortalının borçlanma için müracaat tarihindeki sigortalılık statüsüne göre, müracaat ettiği tarihte herhangi bir çalışması olmayan sigortalıların ise en son sigortalılık statüsü esas alınarak belirlenmektedir.

Doğum borçlanması ile ilgili olarak;

• Birden fazla çocuğu bulunan sigortalılar, en fazla 3 çocuğa kadar ve tercih ettikleri doğumları için borçlandırılabilmektedir.
• Doğum borçlanması yapılan çocuğun vefatı halinde doğum tarihi ile vefat tarihi arasındaki iki yıllık süre aşılmamak kaydıyla çocuğun vefat ettiği tarihe kadar borçlanma yapılabilecektir.
• Kadın sigortalının 2 yaşını doldurmamış herhangi bir çocuğu (en fazla üç çocuk) eşiyle birlikte veya münferit olarak evlat edinmesi halinde evlat edinilen çocuklar için de doğum borçlanması yapılabilecektir.

Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam 16 haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. İsteği halinde kadın işçiye, 16 haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde 18 haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilebilmektedir. 4/a kapsamındaki sigortalıların çeşitli kanunlar gereğince kullandıkları ücretsiz doğum ya da analık izin süreleri Kuruma başvurmaları halinde borçlandırılacaktır.

2- Askerlik veya yedek subay okulunda geçen süreleri,

Askerlik borçlanması, er veya erbaş olarak silah altında geçen süreler ile yedek subay okulunda ve yedek astsubay okulunda öğrenci olarak geçen süreler için verilen bir borçlanma hakkıdır.

Sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki sürelerin borçlanılması halinde, sigortalılığın

başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülmektedir. Bu durum yaş olarak daha erken bir tarihte emeklilik imkanı sağlayabilir.

1/10/2008 tarihinden önce 1479 ve 2926 sayılı kanunlar gereğince aktif sigortalı

olmamaları nedeniyle askerlik borçlanma talepleri reddedilen sigortalı ve hak sahiplerinin 1/10/2008 tarihinden sonra yeniden müracaatları halinde borçlanma işlemleri aktif sigortalı olma şartı aranmaksızın sonuçlandırılabilmektedir.

 

3-Kısmi Süreli Çalışanların Hizmet Borçlanmaları:

4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışanların kısmi çalıştıkları süreler:

25/2/2011 tarihinden sonraki sürelere ilişkin eksik günlerini borçlanma kapsamında ödeyebilmek için, eksik gün nedenlerinin (06) (Kısmi istihdam) ve (17) (Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma) ile 4447 sayılı Kanunun ek 5 inci maddesine göre yarım çalışma ödeneğinden yararlanmayanlar için (23) (Yarım Çalışma) ve (24) (Yarım Çalışma ve Diğer) olması gerekmektedir.  

 

4-Diğer hususlar:

a) Eksik gün nedeni (12) (Birden fazla) ve (13) (Diğer) olarak işaretlenenlerin ise borçlanma yapabilmeleri için eksik gün nedeninin (06) (Kısmi istihdam) ve (17) (Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma) olduğuna dair belgeleri SGK’ya ibraz etmeleri gerekmektedir.

b) Zorunlu sigortalılığı sona erdikten sonra isteğe bağlı sigortaya prim ödeyenlerden

sigortalılığı sona erdikten sonra (a), (b), (d), (e), (f), (g), (h) ve (j) bentlerine göre borçlandırılan süreler 4/b statüsünde değerlendirilmektedir.

c) Sigortalıların yapacakları hizmet borçlanmalarına ait borçlanma tutarı “Borçlanma

Talep Dilekçesi” ile beyanda bulundukları prime esas kazanç üzerinden, prime esas kazanç beyanında bulunulmaması halinde asgari günlük kazanç tutarı üzerinden hesaplanacaktır.

d)Borçlanılacak sürenin hesabında ayın 28, 29, 30 veya 31 gün olup olmadığına bakılmaksızın ay 30, yıl 360 gün olarak dikkate alınmaktadır.

 

Yukarıda belirtilen;

-Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri,

- Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri,

- Sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri,

- Grev ve lokavtta geçen süreleri,

- Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri,

-25/2/2011 tarihinden sonraki sürelere ilişkin olmak üzere, 4857 sayılı İş Kanununa göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik süreleri,

Kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları ve talep tarihinde yürürlükte olan prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın % 32'si üzerinden hesaplanacak primlerini borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılmakta ve borçlandırılan süreler hizmet sürelerine eklenmektedir. Borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmemesi durumda söz konusu borçlanma geçersiz sayılmakta, bu sürelerin tekrar borçlandırılması halinde ise yeni başvuru şartı aranmaktadır.

Ancak, 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, 25/2/2011 tarihinden sonraki kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik sürelerine ilişkin genel sağlık sigortası primleri ödenmiş ise bu sürelere ait borçlanma tutarı % 20 oranı üzerinden hesaplanmaktadır.

Sigortalılar ya da hak sahipleri tarafından borçlanılan sürelerin tamamı ödenebileceği gibi, bir kısmı da ödenebilmektedir. Kısmi ödeme yapılması halinde ödenen miktara karşılık gelen süre kadar prim ödeme gün sayısına ilave yapılmaktadır.

e) 5510 sayılı SGK Yasasının 4 üncü maddesinin (a) veya (b) fıkraları kapsamında sigortalı olanların borçlanma işlemleri SGK’nın İl/SGM Müdürlüklerince, Kanunun 4/c kapsamında sigortalı olanların ise Kurum Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Kamu Görevlileri Tescil ve Hizmet Daire Başkanlığınca yapılmaktadır.

f) 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ve 111 seri nolu Gelir Vergisi Tebliğ uyarınca ücretlilerin, borçlanma amacıyla Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) yaptıkları prim ödemelerinin, vergi matrahından indirilmesi mümkün bulunmaktadır.

Ödeme toptan yapılmışsa, ödenen tutara ulaşıncaya kadar, ücretlerin vergiye tabi tutarından indirim yapılabilmektedir.

Vergi indiriminden yararlanabilmek yapılan borçlanma belgesinin işverene verilmesi gerekmektedir.

Belgenin işverene verildiği aydan başlamak üzere ödenen tutarın tamamı kazançtan indirilecektir.

Hadi EYCE