2012-01-02

D�viz cinsinden mal al�m i�lemlerinde kullan�lacak kur hk.

---

T.C. GEL�R �DARES� BA�KANLI�I BÜYÜK MÜKELLEFLER VERG� DA�RES� BA�KANLI�I Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlü�ü

 

	TAR�H	:	02.01.2012
	SAYI	:	B.07.1.G�B.4.99.16.01.0-VUK-280-6
	KONU	:	Döviz cinsinden mal al�m i�lemlerinde kullan�lacak kur hk.

…

�LG�: …

�lgide kay�tl� dilekçelerinizde;

 

1. Yurtiçi firmalardan yapaca��n�z dövizli mal al�mlar�nda taraflarca düzenlenmi� al�m sözle�mesinde, ilgili mal al�mlar�na ait sat�� faturas�nda uygulanacak döviz kurunun T.C. Merkez Bankas� döviz sat�� kuru olarak belirlendi�i, söz konusu fatura bedelinin döviz cinsi ve avans olarak ödendi�i belirtilerek �irketinizce yap�lacak ödeme i�leminin kay�tlara geçirilirken uygulanacak döviz kurunun T.C. Merkez Bankas� döviz sat�� veya al�� kurundan hangisi olaca��,

    

2. Yurtd��� firmalardan ithal etmi� oldu�unuz mallara ili�kin düzenlenen gümrük beyannamesinde yer alan mal bedelinin T.C. Merkez Bankas� döviz sat�� kuru üzerinden hesapland��� belirtilerek ilgili mal bedeli ile ithalatta ödenen vergilerin kay�tlara geçirilirken uygulanacak döviz kurunun ne olmas� gerekti�i,

    

3. Yurtiçi firmalardan yapaca��n�z dövizli mal al�mlar�nda taraflarca düzenlenmi� al�m sözle�mesinde kur belirtilmedi�i hallerde, faturan�n T.C. Merkez Bankas� döviz sat�� kuru üzerinden düzenlenmi� olmas� durumunda, döviz baz�nda yap�lan ödemenin kay�tlara intikalinde hangi döviz kurunun uygulanaca�� hususlar�nda Ba�kanl���m�z�n görü�ü talep edilmektedir.

Bilindi�i üzere, 213 say�l� VUK.nun 229. maddesinde; " Fatura, sat�lan emtia veya yap�lan i� kar��l���nda mü�terinin borçland��� mebla�� göstermek üzere emtiay� satan veya i�i yapan tüccar taraf�ndan mü�teriye verilen ticari vesikad�r. " hükmü yer almaktad�r.

Ayn� Kanunun 215. maddesinde; " 1- Bu Kanuna göre tutulacak defter ve kay�tlar�n Türkçe tutulmas� zorunludur. Ancak, Türkçe kay�tlar bulunmak kayd�yla defterlerde ba�ka dilden kay�t da yap�labilir. Bu kay�tlar vergi matrah�n� de�i�tirmeyecek �ekilde tasdik ettirilecek di�er defterlere de yap�labilir.

2. a) Kay�t ve belgelerde Türk para birimi kullan�l�r. Belgeler, Türk paras� kar��l��� gösterilmek �art�yla, yabanc� para birimine göre de düzenlenebilir. �u kadar ki yurt d���ndaki mü�teriler ad�na düzenlenen belgelerde Türk paras� kar��l��� gösterilme �art� aranmaz." hükmü yer almaktad�r.

Yine, ayn� Kanunun 280. maddesinde; " Yabanc� paralar borsa rayici ile de�erlenir. Borsa rayicinin takarrüründe muvazaa oldu�u anla��l�rsa bu rayiç yerine al�� bedeli esas al�n�r.

Yabanc� paran�n borsa rayici yoksa, de�erlemeye uygulanacak kur Maliye Bakanl���nca tespit olunur.

Bu madde hükmü yabanc� para ile olan senetli veya senetsiz alacaklar ve borçlar hakk�nda da caridir… " hükmü bulunmaktad�r.

Ayr�ca, 404 S�ra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebli�inde; " 130 S�ra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebli�i ile 217 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebli�inde belirtildi�i üzere de�erleme günü itibariyle Bakanl���m�zca kur ilan edilmedi�i durumlarda T.C. Merkez Bankas�nca ilan edilen kurlar�n esas al�nmas� gerekmektedir. Bu �ekilde yap�lacak de�erlemelerde efektif cinsinden yabanc� paralar için efektif al�� kurunun (bulunmamas� halinde döviz al�� kurunun), döviz cinsinden yabanc� paralar içinse döviz al�� kurunun uygulanaca�� tabiidir." aç�klamas�na yer verilmi�tir.

Di�er taraftan, 4458 say�l� Gümrük Kanununun 30. maddesinde; " E�yan�n gümrük vergisine esas al�nacak k�ymetinin Türk Liras� olarak beyan� zorunludur. Fatura veya di�er belgelerde yaz�l� yabanc� paralar, gümrük yükümlülü�ünün ba�lad��� tarihte yürürlükte olan T.C. Merkez Bankas� döviz sat�� kurlar� üzerinden Türk Liras�na çevrilir. " hükmü yer almaktad�r.

Öte yandan, 3065 say�l� KDVK.nun " Gümrük Makbuzu " ba�l�kl� 47. maddesinde ise ithal s�ras�nda al�nan Katma De�er Vergisinin gümrük makbuzunda ayr�ca gösterilece�i belirtilmi�tir.

Yine, ayn� Kanunun " Döviz ile yap�lan i�lemler" ba�l�kl� 26. maddesinde; bedelin döviz ile hesaplanmas� halinde dövizin, vergiyi do�uran olay�n meydana geldi�i andaki cari kur üzerinden Türk paras�na çevrilece�i hükme ba�lanm��t�r. Kanunun 10. maddesinde ise vergiyi do�uran olay�n meydana gelmesine ili�kin hükümlere yer verilmi�tir. Ayr�ca, teslim yap�lmadan veya hizmet tamamlanmadan mal veya hizmetin kar��l��� olarak yap�lan avans ödemelerinde fatura düzenlenmesi halinde vergiyi do�uran olay meydana gelecektir.

105 Seri No.lu Katma De�er Vergisi Genel Tebli�inin "Kur Farklar�" ba�l�kl� bölümünde ise;

" Bedelin döviz cinsinden veya dövize endekslenerek ifade edildi�i i�lemlerde, bedelin k�smen veya tamamen vergiyi do�uran olay�n vuku buldu�u tarihten sonra ödenmesi halinde, sat�c� lehine ortaya ç�kan kur fark� esas itibariyle vade fark� mahiyetinde oldu�undan, matrah�n bir unsuru olarak vergilendirilmesi gerekmektedir.

Buna göre, teslim veya hizmetin yap�ld��� tarih ile bedelin tahsil edildi�i tarih aras�nda ortaya ç�kan lehte kur fark� için sat�c� taraf�ndan fatura düzenlenmek ve faturada gösterilen kur fark�na, teslim veya hizmetin yap�ld��� tarihte bu i�lemler için geçerli olan oran uygulanmak suretiyle KDV hesaplanacakt�r.

Bedelin tahsil edildi�i tarihte al�c� lehine kur fark� olu�mas� halinde, kur fark� tutar� üzerinden al�c� taraf�ndan sat�c�ya bir fatura düzenlenerek, teslim ve hizmetin yap�ld��� tarihteki oran üzerinden KDV hesaplanmas� gerekmektedir." aç�klamas� bulunmaktad�r.

Yukar�da yer alan hüküm ve aç�klamalara göre;

 

1. Yurtiçi firmalardan yapaca��n�z dövize endeksli mal al�mlar�na istinaden düzenlenen sözle�mede döviz kurunun taraflarca belirlenmesi halinde, (avans olarak yap�lan ödemelerde dahil) düzenlenecek sat�� faturalar�nda Türk Liras� kar��l���n�n gösterilmesi �art�yla, sözle�mede belirlenen döviz kuru üzerinden ilgili bedelin Türk Liras�na çevrilerek defter kay�tlar�na geçirilmesi,

    

2. Mal ithalat�nda, mal bedeli ile mal bedeli üzerinden Gümrük Makbuzu üzerinde hesaplanan Gümrük Vergisi ve KDV'nin hesaplanmas�nda 4458 say�l� Gümrük Kanununun 30. maddesinde belirtilen T.C. Merkez Bankas� döviz sat�� kuru geçerli olaca��ndan, mal bedeli ve söz konusu vergilerin T.C. Merkez Bankas� döviz sat�� kuru üzerinden Türk Liras�na çevrilerek defter kay�tlar�na geçirilmesi,

    

3. Yurtiçi firmalardan yapaca��n�z dövize endeksli mal al�mlar�na istinaden taraflarca mal al�m sözle�mesinde döviz kurunun belirlenmemi� olmas� ve sat�� faturas�nda mal bedelinin T.C. Merkez Bankas� döviz sat�� kuru üzerinden hesaplanmas� durumlar�nda, ödeme için taraflarca döviz kuru belirlenmedi�inden düzenlenecek sat�� faturalar�ndaki bedelin T.C. Merkez Bankas� döviz al�� kuru üzerinden Türk Liras�na çevrilerek defter kay�tlar�na geçirilmesi, ayr�ca fatura düzenleme tarihinden, ödemenin gerçekle�ti�i tarihe kadar lehinize olu�an kur farklar� için �irketinizce sat�c�ya, aleyhinize olu�an kur farklar� için ise sat�c� taraf�ndan ad�n�za fatura düzenlenerek, teslim veya hizmetin yap�ld��� tarihte bu i�lemler için geçerli olan oran üzerinden KDV hesaplanmas� gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.