2022-06-21

BEYANNAME VERME SÜRESİ GEÇTİKTEN SONRA VERİLEN DÜZELTME BEYANNAMESİNE İHTİRAZİ KAYIT KONULAMAZ

---

İhtirazi kayıtla beyanname verilip dava açılması yargı literatüründe en çok tartışılan hususlardan biridir. Tartışmanın ana noktası yasal beyan süresi geçtikten sonra düzeltme yoluyla veya pişmanlıkla verilen beyannamelere ihtirazi kayıt konulup konulmayacağına ilişkindir.

Zamanında verilen vergi beyannamesine ihtirazi kayıt konulması, beyannamede hesaplanan verginin tümü ya da bir kısmının tahakkuk ettirilmemesi istenerek, ihtirazi kaydın konusunu oluşturan nedenin tarhı yapan idare tarafından kabul edilmemesi halinde, beyanname üzerinden tarh edilen verginin ihtirazi kayıt konulan kısmının dava konusu edilebilmesini olanaklı kılarak, noksan beyanda bulunulmasını ve verginin geç tahakkuk etmesini önlemektedir. Bu nedenle, ihtirazi kayıt beyanname verme süresinde verilen beyannamelere konulabilir.

Bilindiği üzere, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nda vergilendirmenin beyana dayanılarak yapılması gereken durumlarda matrahın veya verginin tümüyle ya da kısmen ihtirazi kayıtla bildirilmesini öngören bir düzenleme yapılmamıştır. Yani diğer deyişle Vergi Kanunlarında ihtirazi kayıtla beyan müessesi düzenlenmemiştir. Beyanname ile bildirilmesi gereken matrahın vergi kaybı yaratmaktan kaçınılarak, vergi kanunlarında belirtilen zamanda çekince ile beyan edilebilmesi, Danıştay içtihatlarıyla benimsenmiş ve 2575 sayılı Danıştay Kanunu ile aynı tarihte yürürlüğe giren 2577 sayılı İdari yargılama Usulü Kanununun 27'nci maddesinin 3'üncü fıkrasında ilk kez ifadesini bulmuştur. Ayrıca İhtirazi kayıtla verilen beyannameler üzerinden tarh edilen vergilere karşı dava açılmasının tahsil işlemlerini durdurmayacağı, bunlar hakkında yürütmenin durdurulması istenebileceği yargılama usulünde kurala bağlanmıştır.

İhtirazi kayıt konularak düzeltme amacıyla verilen bir beyannameye yargının yaklaşımına aşağıda yer verilmiştir.

İstanbul 5. Vergi Mahkemesi nezdinde “ihtirazi kayıtla verilen düzeltme beyannamesi üzerinden tahakkuk ettirilen 2012/2,3,4 dönemleri katma değer vergisi, gecikme faizi ve damga vergisi ile kesilen vergi ziyaı cezasının kaldırılması istemiyle dava açılmıştır. Vergi Mahkemesi 30/05/2016 gün ve E:2016/419, K:2016/1150 sayılı kararıyla; davacının düzeltme beyannamesi üzerine ihtirazi kayıt koyarak yapılan tahakkuklara dava açmasına engel bir durumun bulunmadığı; olayda, davacı tarafından beyanname verilmesinden sonra idarece mükellefe gönderilen yazıyla düzeltme beyannamesi vermemesi halinde özel esaslara tabi tutulacağının bildirilmesi nedeniyle davacının ikinci bir beyanname vermeye zorlanması, dava konusu tahakkukların ve kesilen cezaların bu zorlama sonucu verilen beyanlara dayanması, idarenin mükellefleri ikinci bir beyanda bulunmaya zorlama hak ve yetkisinin bulunmaması, idarece faturanın sahte olduğu iddia ediliyor ise bu durumda yapılması gerekenin idarece vergi incelemesi suretiyle her türlü araştırma ve inceleme yapılarak somut verilerle belgenin sahteliğinin ortaya konulmasının gerekmesi, olayda ise idarece mükellef tarafından indirim konusu yapılan vergilerin doğruluğunun mükellef nezdinde yapılmış bir vergi incelemesi sonucu somut verilerle ortaya konulmamış olması karşısında yapılan dava konusu tahakkukta ve kesilen cezada hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

Danıştay 4. Dairesinin Esas No: 2016/21514 Karar No: 2017/4187 sayılı Kararında; “Vergi Usul Kanununun 378‟inci maddesinin ikinci fıkrasında mükelleflerin, beyan ettikleri matrahlara ve bu matrahlar üzerinden tarh edilen vergilere karşı dava açamayacakları düzenlenmiştir. Beyan üzerinden alınan vergilere ait matrahın ihtirazı kayıtla beyanı, beyannamenin vergi Kanunlarında öngörülen zamanlarda verilmesi koşuluna bağlıdır. Beyanname verme süresi geçtikten sonra verilen beyannameye konulan ihtirazi kaydın, beyanname üzerinden yapılan tahakkuka etkisi yoktur. Bu bakımdan, beyanname verme süresi geçtikten sonra verilen düzeltme beyannamesine konulan ihtirazi kayıt kabul edilemeyerek tahakkuk eden vergi, gecikme faizi ve damga vergisi ile kesilen vergi ziyaı cezasında yasaya aykırılık bulunmadığından aksi yönde verilen Vergi Mahkemesi kararında yasal isabet görülmemiştir”.

Görüleceği üzere Danıştay 4. Dairesi Vergi Mahkemesinin kararını bozmuş ve ihtirazi kayıtla beyanın vergi kanunlarınca düzenlenen kanuni beyan süresi içerisinde verilecek beyannameler için geçerli olduğuna hükmetmiştir.

YMM Soner ÜLGEN