2022-04-13

KIDEM TAZMİNATİNA ESAS YAZININ VERİLMESİNDEKİ USUL VE ESASLAR

---

1475 sayılı İş Kanununun yürürlükte bırakılan  14. Maddesinin birinci fıkrasına  25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı Kanunun 45. maddesiyle eklenen (5) numaralı bendi; “506 Sayılı Kanunun 60. maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81. maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle, … son bulması hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet aktinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.” hükmünü amirdir.

Anılan bentte atıfta bulunulan ve yaşlılık aylığına hak kazanma koşullarının yer aldığı 506 sayılı Kanunun 60. Maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentleri, 8/9/1999 tarihi itibariyle 4447 sayılı Kanunla değiştirilmiş ve Kanuna emeklilik yaşındaki kademeli süreci belirleyen geçici 81. Madde eklenmiştir. İş Kanununda 60. Maddeyle birlikte bu maddeye de atıfta bulunulmuştur.

506 sayılı Kanunun 60. Maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinin 8/9/1999 tarihinde 4447 sayılı Kanunla;

- Değiştirilmeden önce

a) Kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmuş olması ve en az 5000 gün veya,

b) Kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmuş olması, 15 yıldan beri sigortalı bulunması  ve, en az 3600 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemesi şeklinde olan koşulları,

-Değiştirildikten sonra

a) Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olması ve en az 7000 gün veya,

b) Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olması, 25 yıldan beri  sigortalı bulunması ve en az 4500 gün, olmuştur.

Sigortalılara Sosyal Güvenlik Kurumunca (SGK) 1475 sayılı Kanunun 14. Maddesi kapsamında kıdem tazminatına esas yazı verilmesinde; öncelikle sigortalının çalışmaya başladığı tarihe bakılır.

8/9/1999 (dahil) tarihinden önce çalışmaya başlayanlar için gerek 506 sayılı Kanunun 60. Maddesinin (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde gerekse geçici 81. Maddesinde yaşlılık aylığı bağlanması için yaş dışında en erken koşul 15 yıllık sigortalılık süresi ve en az 3600 gündür.

9/9/1999 tarihi itibariyle çalışmaya başlayanlar için 506 sayılı Kanunun 4447 sayılı Kanunla değişik 60. Maddesinin (A) bendinin  (a) ve (b) alt bentlerinde, yaş dışındaki diğer koşullar 7000 gün veya 25 yıldan beri sigortalı olup en az 4500 gün prim ödeme koşuludur.

Diğer bir ifadeyle, kıdem tazminatına esas yazının verilmesinde 8/9/1999 tarihinden;

-Önce sigortalı olup, asgari 15 yıllık sigortalılık süresi ve en az 3600 gün,

-Sonra sigortalı olup, 7000 gün veya 25 yıllık sigortalılık süresi ve en az 4500 gün,

koşullarının yerine gelmesi gerektiği gibi aynı işveren yanındaki çalışma sürelerinin en az bir yıl olması yeterli sayılıyor. 

8/9/1999 tarihinden önce çalışmaya başlayanlar için 15 yıllık sigortalılık süresi ve en az 3600 gün, 9/9/1999 tarihinden sonra çalışmaya başlayanlar için 7000 gün veya  25 yıldan beri sigortalı olup en az 4500 gün koşullarının tespitinde; sigortalıların, farklı statülerde (SSK, Bağ-kur, Emekli Sandığı ve 506 sayılı Kanunun geçici 20. Maddesi kapsamındaki sandıklar) geçen hizmetleri birleştirildiği gibi, hizmet ve sigortalılık sürelerini etkileyen itibari hizmet süresi, fiili hizmet süresi zamları, maden yer altı  ve başkasının sürekli bakımına muhtaç ağır engelli çocuğu bulunan kadın sigortalılara ilişkin yıpranmalar dikkate alınıyor.

Sigortalılar kıdem tazminatına ilişkin yazıyı SGK’nın herhangi bir biriminden alabilirler.  Kuruma talepte bulundukları tarihte en son statülerinin  4/a (SSK) olması yeterli olup, işten ayrılmaları veya bu statüde emeklilik koşullarının oluşması şartları aranmıyor.

Kurumdan bu yazıyı alıp işverene ibraz eden sigortalının işten ayrılışı yapıldığı gibi kıdem tazminatı da ödeniyor.

Uygulamada, emeklilik yaşını beklerken birden fazla işyerinde en az 1 yıl çalışma koşulunu yerine getiren sigortalıların, SGK’dan kıdem tazminatına ilişkin yazıyı alarak, her bir işyerinden  kıdem tazminatlarını aldıkları görülmektedir.

 

SGK Emeklilik Mevzuatı Uzmanı

Nergis ŞİMŞEK