2021-08-19

SOSYAL SİGORTA İŞLEMLERİ YÖNETMELİĞİNDE YAPILAN ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER

---

SOSYAL SİGORTA İŞLEMLERİ YÖNETMELİĞİNDE YAPILAN ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER

 

Bilindiği gibi, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde bazı değişiklikler yapılmış olup, söz konusu değişiklikler 18.08.2021 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmış bulunmaktadır. Değişiklikler incelendiğinde, genellikle daha önce Tebliğler ve genelgelerde açıklanmış olan uygulamaların bu kez Yönetmeliğe aktarıldığı anlaşılmaktadır. Bununla birlikte sözü geçen değişikliklere aşağıda yer verilmiştir:                                                                                                 

1 – Kurumun bilgi işlem sistemlerinde bir arıza olmamasına rağmen, işverenin işyeri dosyasının veya sigortalının ikametgahının bulunduğu il, ilçe, mahalle veya sokakta;

a) Kurumun hizmet satın aldığı internet servis sağlayıcılarında meydana gelen arızalar,

b) Elektrik ve iletişim alt yapısında meydana gelen arızalar,

c) Yangın, yıldırım, infilak ve benzeri olaylar sonucu meydana gelen ve işlem yapmayı engelleyici durumlar,

ç) Sel veya su baskını, fırtına, yer kayması, deprem gibi tabi afetler ile grev, lokavt, sabotaj, terör saldırıları,

nedeniyle Kuruma verilmesi gereken her türlü bilgi, belge, bildirge ve beyannameler ile Kuruma yapılması gereken başvuruların Kanunda öngörülen sürenin son gününde yapılamaması ve söz konusu durumların yetkili makamlardan alınan belgelerle kanıtlanması halinde, bu yükümlülükler Kurumca sorunların ortadan kalktığı tarihi takip eden beşinci işgününün sonuna kadar ertelenecektir.

Bu erteleme üzerine belgelerde kayıtlı sigorta primlerinin aynı sürede Kuruma ödenmesi durumunda bu yükümlülüklerin de yasada öngörülen sürede yerine getirilmiş olduğu kabul edilecektir.

 

2- Aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesini vermeye yetkili meslek mensubunun kendisinin veya birinci dereceden yakınının, Kanuna göre Kuruma verilmesi gereken her türlü bilgi, belge, bildirge ve beyannamelerin verilmesine veya Kuruma yapılması gereken başvurulara ilişkin sürelerin bitimine 7 gün veya daha az süre kala vefat etmesi halinde, söz konusu yükümlülüklerin yasal sürelerinin son gününü takip eden günden itibaren yedinci günün sonuna kadar yerine getirilmesi ve bu süre içinde sigorta primlerinin ödenmesi halinde bu yükümlülükler Kanunda öngörülen sürede yerine getirilmiş sayılacaktır.

 

3 – Kanunun ek 9 uncu maddesi kapsamında ev hizmetlerinde aynı gerçek kişi yanında ayda on gün ve daha fazla çalışanlar ile konut kapıcılığı işyerlerinde çalıştırılanların, 5510 sayılı SGK Yasasının 4/a maddesi kapsamında sigortalı sayılacakları öngörülmüştür.

Ev hizmetlerinde aynı gerçek kişi yanında ayda on günden az çalışanlar hakkında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası, istekleri halinde ise uzun vadeli (malullük, yaşlılık, ölüm) sigorta hükümleri ile genel sağlık sigortası hükümleri de uygulanacaktır.

 

4- Kendilerine vazife malullüğü aylığı bağlanmış olanların (köy ve mahalle muhtarları hariç) Kanunun 4/a ve (b) maddesi kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başlamaları halinde, bunlar hakkında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanacak, ancak emekliliğe esas uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmayı istemeleri durumunda bu isteklerini Kuruma bildirdikleri tarihi takip eden aybaşından itibaren haklarında uzun vadeli (malullük, yaşlılık ve ölüm) sigorta kolları da uygulanacaktır.

5- Sigortalı işten ayrılış bildirgesinin açıklamalar bölümündeki işten ayrılış ve eksik gün nedenlerine ilişkin kodlarda değişikliğe gerek duyulduğu takdirde bunları Kurum belirleyerek işverenlere duyuracaktır.

6- Aynı işverene ait birden fazla işyeri dosyasının tek dosyada işlem görmesine yönelik olarak daha önce Kuruma verilmiş olan yetki yürürlükten kaldırılmıştır. Böylece aynı işverene ait işyeri dosyalarının tek dosyada birleştirilmesi mümkün olamayacaktır.

 

7- Yönetmeliğin 27 nci maddesine eklenen fıkralar uyarınca;

7.1- 5510 sayılı Kanunun 4 (a) maddesi kapsamında sigortalı çalıştırılmasa dahi, şirket kuruluş sözleşmesi, ruhsat gibi belgelere istinaden kamu kurum ve kuruluşları tarafından Kuruma elektronik ortamda intikal ettirilen işyeri tesciline ilişkin bilgilere göre Kurumca re sen işyeri tescili yapılabilecektir. Bu durumda ilgililerce ayrıca işyeri bildirgesi düzenlenmesine gerek kalmayacaktır.

7.2- Bir işyerinde, hem ayın 1 i ile 30 u arasında, hem de ayın 15 i ile müteakip ayın 14 ü arasındaki çalışmalarına istinaden ücret alan sigortalıların bulunması halinde, her iki çalışma döneminden dolayı iki ayrı işyeri bildirgesi düzenlenerek ayrı ayrı işyeri dosyası açılacaktır.

7.3- İşverenin 18 yaşından küçük olması halinde, işyeri bildirgesinin işverene ait bölümlerinin “18 yaşından küçük kimseye velayeten velisinin adı” ibaresi ile doldurularak imzalanmasını müteakip, veli işveren vekili sayılarak işyeri tescil edilebilecektir.

Yine, işverenin, Türk Medeni Kanununa göre sınırlı ehliyetsiz olması nedeniyle kendisine vasi atanması halinde, işyeri bildirgesinin işverene ait bölümlerinin “Sınırlı ehliyetsiz kimseye vesayeten vasisinin adı” ibaresi ile doldurularak imzalanmasını müteakip, vasi işveren vekili sayılarak işyeri tescili yapılabilecektir.

7.4- Halen sürdürülmekte olan uygulamada olduğu gibi, aynı işkolunda birden fazla nakil aracı bulunan işverence nakil araçlarının kayıtlı olduğu ilgili idareyi gösterir belge ibraz edilerek tek işyeri bildirgesi düzenlenecek ve bu bildirgeye istinaden işyeri, idarenin bulunduğu bölgeyi içine alan Kurum ünitesince tescil edilecektir.

 

8- Yönetmeliğin değiştirilen 29 uncu maddesi gereğince;

 

İşyerlerinin tescilinde;

a) Asıl işveren ile alt işverenler arasında yapılmış olması gereken sözleşmenin bir örneğinin,

b) Adi ortaklıklar tarafından; noter onaylı ortaklık sözleşmesinin,

c) İhale konusu işlerde; işin sözleşmesi veya işin üstlenildiğini gösterir idarenin yazısının,

ç) İnşaat işyerlerinde; varsa arsa sahibi ile müteahhit arasındaki inşaat yapım sözleşmesinin,

elden, posta yoluyla veya Kurumca belirlenen şekilde gönderilmesi gerekmektedir.

 

9 – Aynı Yönetmeliğin değiştirilen 33 üncü maddesinin üçüncü fıkrasına istinaden,

 

-Ticari şirketlerin nevilerinin değişmesi, birleşmesi, bölünmesi veya diğer bir şirkete katılması durumunda, bu hususların ticaret siciline tesciline ilişkin ilan tarihini;

 

-Adi şirketlerde şirkete yeni ortak alınması halinde ise, en geç yeni ortağın alındığı tarihi;

takip eden on gün içinde bu durumların işyeri bildirgesi ile e-sigorta kanalıyla Kuruma bildirilmesi öngörülmüştür. (İşyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmesine gerek olmayacak, bu değişikliğin bir yazı ile Kuruma bildirilmesi yeterli olacaktır)

 

Diğer taraftan, yine aynı maddede yapılan değişiklik gereğince;

9.1- Eskiden beri yapılan uygulamaya paralel olarak, devir veya intikal nedeniyle düzenlenen işyeri bildirgesine istinaden ayrıca işyeri dosyası tescil edilmeyeceği ve işlemlerin eski işyeri numarasından devam ettirilebilmesi için, devir veya intikale ilişkin gerekli değişikliklerin Kurumdaki tescil kütüklerine kaydedileceği,

9.2- Şirketlerin nevilerinin değişmesi, birleşmesi veya bir şirketin diğer bir şirkete katılması ya da adi şirketlerde yeni ortak alınması durumunda düzenlenen işyeri bildirgesine istinaden yeni işyeri dosyası tescil edilmeyeceği ve işlemlerin eski işyeri dosyası üzerinden devam edeceği,

9.3- İşyerinin, gerek başka bir ildeki adrese nakledilmesi nedeniyle düzenlenen işyeri bildirgesine istinaden, gerekse aynı il içinde olmakla birlikte başka bir ünitenin görev alanındaki adrese nakledilmesi nedeniyle yapılan yazılı bildirim üzerine yeni işyeri dosyası tescil edileceği,

9.4- İşyerinin başka bir ünitenin görev alanına giren adrese nakledilmesi halinde, durumun, yeni ünite tarafından bildirimin kendisine yapıldığı tarihten itibaren 15 gün içinde eski işyeri dosyasının bulunduğu üniteye yazılı olarak bildirileceği ve yapılan bildirim üzerine eski işyeri dosyasının Kanun kapsamından çıkartılacağı,

9.5- İşyerinin aynı ünitenin görev alanına giren başka bir adrese nakledilmesi halinde, yeni adresin, işyerinin nakledildiği tarihten itibaren on gün içinde işyerinin işlem gördüğü üniteye yazı ile bildirileceği ve bu durumda yeni işyeri dosyasının açılmayacağı,

Belirtilmiştir.

 

10- Yönetmeliğin 37 nci maddesinde yer alan “malûliyet veya ölümle neticelenen” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır. Buna göre, iş kazaları, maluliyet veya ölümle sonuçlanmış olup olmadığı üzerinde durulmaksızın Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca veya Bakanlık iş müfettişlerince soruşturulabilecektir.

 

11- İstirahat raporları ile ilgili olarak, bundan böyle,

11.1- Sigortalıların ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerdeki tedavileri sonucu verilen istirahat raporlarının ilgili ülke mevzuatına uygun olduğunun ülkemiz dış temsilciliklerince onanması hâlinde, yetkilendirilen hekim ve sağlık kurullarının ayrıca onayı aranmayacaktır.

11.2- İstirahat raporlarının elektronik ortamda düzenlenmesi durumunda yetkili sağlık hizmet sunucularınca istirahat raporunun, düzenleme tarihinden itibaren üç iş günü içerisinde onaylanacağı hükme bağlanmıştır. Ayrıca, istirahat raporunun elektronik ortamda düzenlenememesi halinde, yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularınca birer nüshasının, düzenlendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde SGK nın ilgili Müdürlüğüne; sözleşmeli ülke sigortalısının belgelerinin ise sağlık yardımı belgesini düzenleyen SGK nın ilgili müdürlüğüne gönderileceği öngörülmüştür.

 

11.3- Sigortalılara bir takvim yılı içinde tek hekim tarafından ayaktan tedavilerde verilecek istirahat sürelerinin toplamı 40 günü geçemeyecek, bu süreyi aşan istirahat raporları sağlık kurulunca verilecektir.

 

12- Yönetmeliğin değiştirilen 40 ıncı maddesinde yapılan düzenleme uyarınca;

a) Birden fazla işyerinde çalışan sigortalıların geçici iş göremezlik ödenekleri ile sürekli iş göremezlik gelirleri hesaplanırken, üst sınır dikkate alınarak ilgili dönemdeki prime esas kazançlar toplamı, bir ay için 30, toplamda 90 günü geçmemek üzere bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünerek bulunacaktır.

b) Bilindiği gibi, düzenlenen protokollere istinaden, sigortalılara ödenecek geçici iş göremezlik ödenekleri, Kuruma ödenecek prim borçlarına mahsup edilmek üzere, işverenleri tarafından Kurum adına sigortalılara ödenebilmektedir. Bu durumda, Kurum tarafından hesaplanacak geçici iş göremezlik ödeneğinin toplamı, işverenin Kuruma olan borcuna, borcun olmaması hâlinde ise ilk prim borcuna mahsup edilecektir. İşyerinin kapanmış olması halinde ise iade edilecektir.

c) Geçici iş göremezlik ödeneklerinin buna ilişkin belge veya bilgilerin Kuruma intikalini takip eden yedi iş günü içinde sigortalılara ödenmesi hususunda Kuruma yetki verilmiştir.

d)  Kanunun 4 (a) maddesi kapsamındaki sigortalıların istirahatli olduğu dönemde işyerlerinde çalışıp çalışmadıklarına dair bildirimin, işverenleri tarafından istirahatin sona erdiği aya ait aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesininverilmesi gereken süre içinde ve elektronik ortamda yapılmasının zorunlu olduğu belirtilmiştir.  

 

13-  Prime esas kazançlarla ilgili olarak halen sürdürülen uygulamaya Yönetmeliğin 97 nci maddesinde yer verilmiştir. Buna göre;

Sigortalıların prime esas kazançlarının belirlenmesinde;

a) Ücretlerin ödenip ödenmediğine veya ne zaman ödendiğine bakılmaksızın, hak edildiği ayın,

b) Sigortalıların hak kazanıp da kullanmadıkları yıllık izin sürelerine ait ücretlerin hizmet akdinin feshinden sonra ödenmesi halinde, 4857 sayılı Kanunun 59 uncu maddesine göre bu nitelikteki yıllık izin sürelerine ilişkin ücretlerin, akdin feshedildiği tarihte hak kazanıldığı nazara alınarak, akdin feshedildiği ayın,

c) Toplu iş sözleşmeleri uyarınca veya kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan ve toplu iş sözleşmesi dışında kalan personel ile toplu iş sözleşmesine tabi olmakla birlikte sendikalara üye olmamaları nedeniyle özel sektöre ait işyerlerinde sözleşme kapsamında bulunmayan personele geriye yönelik olarak ücret farkı ödenmesine karar verilmesi halinde, söz konusu ücret farkları, ilişkin oldukları ayların,

ç) Toplu iş sözleşmesi hükümlerinin uygulandığı işyerlerinde, bir aydan fazla istirahat alan sigortalılara, Kurumca ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin yanı sıra işverenlerce de toplu iş sözleşmelerine dayanılarak istirahatli bulunan süre için ayrıca ücret ödenmesi durumunda, bu ücretler istirahatli bulunulan ayların,

d) Kamu kurumlarında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışan sigortalılar için mahkeme kararları veya idarece verilen kararlar gereğince geriye yönelik ücret ödenmesi halinde bu ücretler ilişkin oldukları ayların,

e) Ücret dışında sigortalılara ödenmekte olan prim, ikramiye gibi her türlü ödemeler, ödemenin yapıldığı ayın,

kazancına dahil edilerek prime tabi tutulmaya devam edilecektir.

 

Diğer taraftan;

1-Sigortalılara, ücretin yanı sıra prime esas kazanca dahil edilebilecek nitelikte ücret dışında ödeme yapılması halinde, bu nitelikteki kazançlar, prime esas günlük kazanç üst sınırının otuz katı aşılmamak kaydıyla prime tabi tutulur. Ancak her iki kazanç toplamının üst sınırı aşması halinde, ücret dışındaki ödemenin üst sınırı aşan kısmı, Kanunun 82 nci maddesi hükmü de dikkate alınarak en fazla takip eden iki ayın prime esas kazanç tutarına dahil edilmelidir.

2-Sigortalılara, ücretsiz izin, istirahat gibi çeşitli nedenlerle ay içinde çalışmasının bulunmadığı ve ücret ödenmediği aylarda prime esas kazanca dahil olacak nitelikte ücret dışında bir ödeme yapılması halinde, ücret dışındaki bu ödemeler, ödemenin yapıldığı ayda sigortalının prim ödeme gün sayısının bulunmaması nedeniyle ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayı geçmemek üzere ilgili ayların prime esas kazancına dahil edilir. Ancak ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayda da ücret ödemesine hak kazanılmadığı durumlarda, ücret dışındaki bu ödemeler prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

3- İşçinin işe iadesi için kesinleşen mahkeme veya özel hakem veya arabuluculuk kararının kendisine tebliğinden itibaren 10 iş günü içinde işe başlamak üzere başvurmuş olması kaydıyla, işe başlatılsın veya başlatılmasın bu nitelikteki işçilere çalıştırılmayan süre için ödenen en çok dört aya kadar ücret ve diğer haklar, akdin feshedildiği aydan başlanılarak ilgili ayların prime esas kazançlarına dahil edilerek işsizlik sigortası primi de dahil olmak üzere tüm sigorta kollarına ait primler kesilecek ve bu süreler hizmetten sayılacaktır.

İşçi işe başlatıldığında bildirim süresine ait ihbar ücreti ile kıdem tazminatının peşin olarak ödenmesi halinde bu ödeme işçiye ödenecek en çok dört aya kadar olan ücret ve diğer alacaklarından mahsup edilecektir. 5510 sayılı Kanunun 80 inci maddesi uyarınca bildirim süresine ait ihbar ücret ile kıdem tazminatının prime tabi tutulmaması nedeniyle işçiye işe başlatılması halinde ödenecek en çok dört aya kadar olan ücret ve diğer hakları mahsup edilmemiş haliyle prime tabi tutulacak ve bu süreler prim ödeme gün sayısından sayılacaktır.

4- İdari yargı tarafından verilen kararlara istinaden sigortalılara fiilen çalışmadıkları süreler için ücret ve benzeri nitelikte ödeme yapılması halinde; ücretler, ilişkin olduğu aylara mal edilmek, ücret dışındaki diğer ödemeler ise ödendiği ayın kazancına dahil edilmek suretiyle prime tabi tutulacaktır.

5- Sigortalılara;

a) Yemek parası adı altında yapılan ödemelerin, işyerinde veya müştemilatında işveren tarafından yemek verilmemesi şartıyla, fiilen çalışılan gün sayısı dikkate alınarak günlük asgari ücretin % 6 sının, yemek verilecek gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak miktarı,

b) Sigortalının hizmet akdinin devam etmesi şartıyla ve fiilen çalışmasının olup olmadığı üzerinde durulmaksızın; sigortalı veya isteğe bağlı sigortalı sayılmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan çocuklarından 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 3308 sayılı Kanunda belirtilen aday çırak, çırak ya da işletmelerde meslekî eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yükseköğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın Kanuna göre malûl olduğu tespit edilen evli olmayan çocuklarından en fazla iki çocuk için çocuk zammı adı altında yapılan ödemelerin, çocuk başına aylık asgari ücretin %2 si, 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin mülga (C) fıkrası kapsamında çalışan sigortalıların aynı şartları haiz her bir çocuğu için % 4 ü oranındaki tutarı,

c) Aile zammı adı altında yapılacak ödemelerin, sigortalının hizmet akdinin devam etmesi şartıyla fiilen çalışmasının olup olmadığı üzerinde durulmaksızın, sigortalının eşinin Kanuna tabi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmaması ve Kurumdan gelir veyahut aylık almaması durumunda, aylık asgari ücretin %10 u, 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin mülga (C) fıkrası kapsamında çalışan sigortalıların aynı şartları haiz eşi için % 20 si oranındaki tutarı,

prime esas kazançların hesaplanmasında dikkate alınmayacaktır.

d- Sigortalı adına ay içinde özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payı adı altında işverence yapılan ödemeler toplamının, aylık asgari ücretin % 30 una isabet eden kısmı prime esas kazanca dahil edilmeyecektir. Ancak kalan (artan) tutar ödendiği ayın prime esas kazancına dahil edilecektir. Sigortalının özel sağlık sigortası ve bireysel emeklilik katkı payının ödendiği aydaki prime esas kazancının, Kanunun 82 nci maddesine istinaden belirlenen prime esas kazanç üst sınırının üzerinde olması halinde, söz konusu özel sağlık sigortası ve bireysel emeklilik katkı payları takip eden iki ayda üst sınır aşılmamak kaydıyla sigortalının prime esas kazancına dahil edilecektir. Sigortalı adına işveren tarafından yalnızca özel sağlık sigortası primi veya yalnızca bireysel emeklilik katkı payı ödenmiş olması durumunda, prime esas kazanca dahil edilecek tutar, ödenen özel sağlık sigortası primi veya bireysel emeklilik katkı payı üzerinden %30 oranındaki istisna tutarının düşülmesi suretiyle hesaplanacaktır.

e- Ayni yardımlar, ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödemeler ve keşif ücreti, ihbar tazminatı ve kasa tazminatı prime tabi tutulmayacaktır.

f- Kanunun 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine göre; sigortalılara yakacak, temizlik, aydınlatma ve benzeri nitelikteki giderleri ya da tahsil veya mesken yardımı gibi kanunda ismen sayılmayan nedenlerle yapılan ödemeler, ödemenin yapıldığı aydaki prime esas kazanca dahil edilecektir. 4857 sayılı Kanunun 61 inci maddesindeki istisnai hüküm üzerinde durulmaksızın hak kazanıldığı halde kullanılmayan yıllık izin süresi için ödenecek ücretlerden kısa vadeli sigorta kolları priminin de kesilmesi gerekmektedir.

 

14- a) İşe başladığı ay içinde işten ayrılan sigortalıların ilgili aydaki prim ödeme gün sayıları, ayın ilk günü işe başlayıp son günü işten ayrılanlar hariç olmak üzere sigortalının işe giriş tarihi ve işten çıkış tarihleri dahil edilerek o ayda çalıştığı gün sayısı kadar Kuruma bildirilecektir.

b) Ay içinde işe girişi veya işten çıkışı bulunmayan, istirahat, ücretsiz izin, disiplin cezası gibi çeşitli nedenlerle ayın bazı günlerinde çalışmayan ve çalışmadığı günler için de ücret almayan sigortalıların ilgili aydaki prim ödeme gün sayıları, ilgili aydaki gün sayısından, ücret almaya hak kazanılmamış gün sayısı çıkartılmak suretiyle hesaplanacaktır. Ay içinde işe başlayan veya işten ayrılan sigortalıların, aynı zamanda istirahat, ücretsiz izin, disiplin cezası gibi çeşitli nedenlerle ay içinde hak kazanılmış hafta tatili dışında, çalışmadığı ve çalışmadığı günler içerisinde ücret almadığı günlerin bulunması durumunda, ilgili aydaki prim ödeme gün sayısı, ilgili aydaki gün sayısından işe başladığı tarihten önceki gün sayısı, işten ayrıldığı tarihten sonraki gün sayısı ve ücret alınmayan gün sayısı çıkartılmak suretiyle hesaplanacaktır.

c) İşverenlerce Kurumdan geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalılara, Kurumca ödenen geçici iş göremezlik ödeneği ile normal günlük kazançları arasındaki fark ücretleri veya Kurumca ödenen geçici iş göremezlik ödeneği dikkate alınmaksızın ayrıca normal günlük ücretlerinin ödendiği durumlarda, geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalılara istirahatli bulundukları süreler için işverenlerince yapılan bu ödemeler de prime tabi tutulacaktır.

Kurumdan geçici iş göremezlik ödeneği alan ve ay içinde istirahatli olan sigortalıların prim ödeme gün sayıları, ücret aldığı günler dikkate alınmak suretiyle hesaplanacaktır. Prime tabi tutulan bu ödemelerin sigorta primine esas günlük kazanç alt sınırının altında kalması halinde, Kanunun 82 nci maddesi gereğince prime esas günlük kazanca tamamlanarak, kısa vadeli sigorta primi de dahil olmak üzere prime tabi tutulacak ve bu primlerin ilişkin olduğu süreler muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde prim ödeme gün sayısına ilave edilecektir.

d) Sigortalıların işe başladığı aydaki prim ödeme gün sayılarının ve prime esas kazanç tutarlarının hesaplanması sırasında, 4857 sayılı Kanunda öngörülen hafta tatili ücretine hak kazanıp kazanmadığı hususu göz önüne alınacak ve hak kazanılan hafta tatili prim ödeme gün sayısına dahil edilir. Hafta tatiline hak kazanmadıkları halde hafta tatili yapan sigortalılara, kullanmış oldukları hafta tatili için ücret ödenmesi zorunlu olmadığından, bu süreler prim ödeme gün sayısının hesaplanması sırasında dikkate alınmayacaktır. Hak kazanılmadığı halde kullanılmış olan hafta tatili için ücret ödenmesi halinde, prime esas kazanca tabi bu ödemelere ilişkin süreler de prim ödeme gün sayısına dahil edilecektir.

 

15 – Yönetmeliğin 102 nci maddesiyle,

İşverenler, bir ay içinde çalıştırdığı sigortalılar ile ilgili bilgileri içeren ve örnekleri Yönetmelik ekinde yayımlanan ilgili aylık prim ve hizmet belgelerini/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerini ertesi ayın 26 sına kadar e-sigorta kanalıyla Kuruma vermekle; sigortalı çalıştırmadığı takdirde, sigortalı çalıştırmaya son verilen tarihten itibaren 15 gün içinde durumu ilgili üniteye bildirmekle yükümlü tutulmuştur. Öte yandan, sigortalıların sigorta primine esas kazanç bildirimlerinde; hakedilen ücretler ile prim, ikramiye ve bu nitelikteki ödemeler ayrı ayrı gösterilmelidir.

 

16- 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesine istinaden;

a) İş mahkemelerince veya özel hakem tarafından verilen kararlar uyarınca göreve iadesine karar verilen sigortalı için verilmesi gereken asıl veya ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin; sigortalının kesinleşen mahkeme veya özel hakem kararının tebliğinden itibaren on işgünü içinde işe başlamak üzere işverene başvuruda bulunması ve işverenin usulüne uygun daveti üzerine işe başlaması halinde, davete ilişkin tebligatın alındığı tarihin veya işverenin işçiyi işe başlatmaması halinde ise, sigortalı personelin işe başlamak için işverene yaptığı başvurusuna ilişkin tebligatın alındığı tarihin içinde bulunduğu ayı,

b) Arabuluculuk faaliyeti sonunda tanzim edilen ve ilam niteliğinde bulunan anlaşma belgesi uyarınca sigortalı için verilmesi gereken asıl veya ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin/ muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin arabuluculuk anlaşma belgesinin ilam niteliğini kazandığı tarihi,

c) Toplu iş sözleşmelerine tabi işyeri işverenlerince veya yargı mercilerince verilen kararlar ile arabuluculuk faaliyeti sonunda tanzim edilen ve ilam niteliğinde bulunan anlaşma belgesine istinaden, hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenen ücret dışındaki ödemelere ilişkin düzenlenmesi gereken ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin/ muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin prime esas kazancın tabi olduğu en son ayın kazancına dahil edilmek üzere belirtilen mercilerin kararlarının kesinleşme tarihlerini veya arabuluculuk anlaşma belgesinin ilam niteliğini kazandığı tarihi,

takip eden ayın 26 sına kadar verilecek aylık prim ve hizmet belgeleri/ muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin süresinde verilmiş olduğu kabul edilecektir.

 

Öte yandan, bu belgelerde belirtilen prim tutarlarının, belgelerin Kuruma verilmesi gereken ayın sonuna kadar ödenmesi durumunda prim borçları yasal süresi içinde ödenmiş kabul edilecek ve bu borçlar için işverenlerce gecikme cezası ve gecikme zammı ödenmeyecektir.

Örneğin, arabuluculuk faaliyeti sonunda tanzim edilen ve 20.07.2021 tarihinde ilam niteliğini kazanan anlaşma belgesine istinaden 2018/Ocak-2021/Mayıs ayları için düzenlenen aylık prim ve hizmet belgelerinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde kayıtlı prim asıllarının 31.08.2021 tarihine kadar ödenmesi durumunda, bu primlerin süresinde ödendiği kabul edilerek ilgili işverence ayrıca gecikme zammı ödenmeyecektir.   

17- Ay içinde otuz günden az çalışan veya eksik ücret ödenen sigortalılara ilişkin;

a) Kurumca elektronik ortamda alınabilenler hariç Kurumca yetkilendirilmiş sağlık hizmeti sunucularından veya işyeri hekimlerinden alınmış istirahatli olduğunu gösteren rapor,

b) Sigortalı ve işverenin imzasını taşıyan ücretsiz veya aylıksız izinli olduğunu kanıtlayan izin belgesi,

c) Sigortalıya tebliğ edilen disiplin cezası uygulamasına ilişkin belge,

ç) Gözaltına alınma ile tutukluluk haline ilişkin belgeler,

d) Kısmi süreli çalışmalara ait sigortalı ve işverenin imzasını taşıyan yazılı iş sözleşmesi,

e) Sigortalının imzasını taşıyan puantaj kayıtları,

f) Grev, lokavt, genel hayatı etkileyen olaylar, doğal afetler nedeniyle işyerinde faaliyetin durdurulduğunu veya işe ara verildiğini gösteren ilgili resmî makamlardan alınan yazı örneği,

g) İşe devamsızlığa ilişkin belgeler,

ğ) İş sözleşmesinin fesih edildiği tarihte çalışılmadığına dair belge,

h) Kısa çalışma ödeneği alındığına dair ilgili resmî makamlardan alınan belge,

ı) 5434 sayılı Kanunun mülga ek 76 ve mülga geçici 192 nci maddelerine tabi olunduğunu gösterir belge,

i) Yarım çalışma ödeneği alındığına dair ilgili resmî makamlardan alınan belge,

j) İş Sağlığı ve Güvenliği Kayıt, Takip ve İzleme Programı İSG-KATİP üzerinden alınan sözleşmeler,

eksik çalışmaya ilişkin belgelerden sayılmıştır. Bu tür eksik gün bildirim nedenlerinin aylık prim ve hizmet belgesinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde belirtilmesi yeterli olacaktır.. (Eksik çalışmaya ilişkin belgeler ilgili ayda işverence düzenlenmekle birlikte, istenilmediği sürece Kuruma verilmemektedir. Ancak söz konusu belgeler 10 yıl işverence saklanmalıdır) Eksik çalışmaya ilişkin bilgi ve belgelerin Kurumca istenilmesi halinde, 15 günlük süre içinde ibraz edilmesi zorunludur. İlgili bilgi ve belgelerin Kurumca yapılan tebligata rağmen 15 gün içinde ibraz edilmemesi veya verilen bilgi ve belgelerin yukarıda belirtilen usul ve esaslara uygun düzenlenmemiş olması halinde Kurumca geçersiz sayılarak, bu belgelerin ilişkin olduğu sürelerde sigortalıların ücret almış oldukları kabul edilerek işlem yapılacaktır.

 

 18 – a)Asgari işçilik araştırma işleminde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yayımlanan Tebliğde yer alan yapı sınıfı ve grubunun inşaat ruhsatnamelerindeki yapı sınıfı ve grubundan farklı olması halinde evvelce sözü geçen Bakanlık tebliğindeki bilgilere itibar edilerek işlem yapılmakta iken, bu defa Yönetmeliğin 111 inci maddesinde yapılan değişikliğe istinaden inşaatın ruhsatnamesinde yer alan yapı sınıfı ve grubu esas alınarak araştırma işlemi yapılacaktır. 

 

b) Yönetmeliğin 111 inci maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yayımlanan ilgili tebliğlerde belirtilmemiş olan inşaata ait birim maliyet bedeli, aynı tebliğlerde kayıtlı benzeri bir inşaatın birim maliyet bedeli üzerinden hesaplanabilir” hükmü yürürlükten kaldırılmıştır.

 

c) Daha önce Yönetmeliğin 112/3 üncü maddesinin son cümlesinde yer alan  “İşverence borcun tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödeneceğinin ve daha sonra Kurumun denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurlarınca inceleme yapılması istenilmeyeceğinin bir dilekçe ile bildirilmesi veya tebligatta belirtilen sürede bildirimde bulunulmaması hâlinde, borç kesinleşir ve işlemler sonuçlandırılır” hükmü,bu defa “İşverence borcun tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi veya itirazda bulunulmaması halinde borç kesinleşir ve işlemler sonuçlandırılır” şeklinde değiştirilmiştir.

 

d) Aynı Yönetmeliğin 112 nci maddesinin dördüncü fıkrasında yapılan düzenlemeyle;

Araştırma işlemi sonucunda Kurumca hesaplanan borca işverence faturalı işçilik ödemeleri, fatura mukabili iş yaptırılması, işin kısmen devamlı işyeri sigortalıları ile yapılması, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamı dışındaki kişilerin çalışması nedenleriyle itiraz edilmesi halinde, Kurumun denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurlarınca inceleme yapılacağı öngörülmüştür. (Bu durumda işçilik oranından % 25 lik eksiltme yapılamayacak, dolayısıyla asgari işçilik oranı tam uygulanacaktır.

 

19- Tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışanların sigorta primleri ilgili olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar ödenmekte iken, Yönetmeliğin Ek 1 inci maddesinde yapılan düzenleme sonucunda söz konusu çalışanlarla ilgili olarak bundan böyle ait olduğu yılın Ocak-Haziran dönemi primleri Temmuz ayı sonuna, Temmuz-Aralık dönemi primleri de takip eden yılın Ocak ayı sonuna kadar Kuruma ödenebilecektir.

 

19.08.2021 

 

Hadi EYCE

SGK Uzmanı