2020-04-20

Sigortalı olarak çalışan avukata işten ayrıldıktan sonra yapılacak ödemelerin vergilendirilmesi.

---

	TARİH	:	20.04.2020
	SAYI	:	84098128-120[65-2019/5]-E.134497
	KONU	:	Sigortalı olarak çalışan avukata işten ayrıldıktan sonra yapılacak ödemelerin vergilendirilmesi.

İlgi: 24.09.2019 tarihli özelge talep formunuz.

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, bir mesleki kuruluşta sigortalı olarak çalıştığınızı, daha evvel bir hukuk bürosunda ücretli/sigortalı avukat olarak çalıştığınızı, o dönemde Baro tarafından zorunlu müdafilik kapsamında yapılan atamalar ve adli yardım hizmetlerinizden dolayı hak edilmiş alacaklarınızın olduğunu, bu alacakları tahsil edebilmeniz için serbest meslek makbuzu düzenlemeniz gerektiğini, şu anda mesleki bir kuruluşta çalışmanızdan dolayı makbuz düzenleme imkanınız bulunmadığını belirterek, özel hukuk bürosunda çalıştığınız döneme ilişkin yapmış olduğunuz görevlerden dolayı hak etmiş olduğunuz alacakların tahsiline ilişkin nasıl bir yol izleneceği hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun;

61. maddesinde,

"Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlarla sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.

Ücretin, ödenek, tazminat, kasa tazminatı, mali sorumluluk tazminatı, tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez",

65. maddesinde,

"Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır.

Serbest meslek faaliyeti, sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır... "

Yine aynı Kanunun "Arızi Kazançlar" başlıklı 82. maddesinin birinci fıkrasının (1-6) numaralı bentlerinde vergiye tabi arızi kazançlar sayılmış olup, aynı fıkranın (5) numaralı bendinde ise, gerçek usulde vergiye tabi mükelleflerin terk ettikleri işleri ile ilgili olarak sonradan elde ettikleri kazançların (zarar yazılan değersiz alacaklarla, karşılık ayrılan şüpheli alacakların tahsili dahil.) arızi kazanç olarak vergilendirileceği hükme bağlanmıştır.

hükümlerine yer verilmiştir.

Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesinin birinci fıkrasında, nakden veya hesaben yaptığı ödemelerden tevkifat yapmak zorunda olanlar sayılmış olup, aynı maddenin 2/(b) bendinde ise yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemelerden % 20 oranında tevkifat yapılacağı hüküm altına alınmıştır.

213 sayılı Vergi Usul Kanununun "Makbuz mecburiyeti" başlıklı 236'ncı maddesinde; "Serbest meslek erbabı, mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nüshasını müşteriye vermek, müşteride bu makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir." hükmü yer almıştır.

Diğer taraftan, 221 Seri No.lu Gelir Vergisi Tebliğinde serbest meslek faaliyetinin arızi olarak yapılması halinde, mükelleflerin katma değer vergisi ve geçici vergi yükümlülüklerinin bulunmadığı gibi defter tutma ve makbuz düzenleme zorunluluklarının da söz konusu olmadığı belirtilmiştir.

Bu hüküm ve açıklamalara göre, özel hukuk bürosunda ücretli avukatlık görevini ifa ettiğiniz dönemde Baro tarafından verilen işler dolayısıyla hak edilmiş olup, ücretli avukatlık görevinden ayrıldığınız tarihten sonra tarafınıza yapılacak olan söz konusu ödemeler, arızi serbest meslek kazancı olarak değerlendirileceğinden bu kapsamda tarafınıza ödenecek vekalet ücretleri karşılığında serbest meslek makbuzu düzenleme zorunluluğunuz bulunmamaktadır. Ancak, söz konusu vekalet ücreti üzerinden Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesinin birinci fıkrasının 2/(b) bendine göre % 20 oranında tevkifat yapılması gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.