2020-04-28

COVİD-19 NEDENİYLE DÜZENLENECEK EKSİK GÜN BELGELERİ VE SEÇİLECEK EKSİK GÜN NEDENLERİ

---

Yeni tip Koronavirüsün (Covid-19) olası zararlarının azaltılması amacıyla 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa ilave edilen Geçici 23. madde ile kısa çalışma uygulaması yapılan işyerlerinde, kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 60 gün hizmet akdine tabi olanlardan son üç yıl içinde 450 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olan işçilerin ve 60/450 gün şartını sağlamamasına rağmen daha önceki sürelerde hak kazandığı işsizlik ödeneğinden kullanmadığı süreleri bulunan işçilerin “Kısa Çalışma Ödeneği’nden” yararlanmalarına imkan sağlanmıştır.

4447 sayılı Kanuna ilave edilen Geçici 24. madde ile de 17/4/2020 tarihi itibariyle iş sözleşmesi devam eden ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçilerin ve iş sözleşmeleri 15/3/2020 tarihinden sonra 51. madde kapsamında feshedilen ve işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçilerin “Nakdi Ücret Desteği’nden” yararlanmalarına imkan sağlanmıştır.

İşverenlerce, kısa çalışma ödeneğinden yararlanacak çalışanlar için İŞKUR’a, nakdi ücret desteğinden yararlanacak çalışanlar için SGK’ya başvuruda bulunulması gerekmekle birlikte, her iki uygulamadan yararlanacak sigortalılar adına aylık prim ve hizmet belgelerinde beyan edilecek prim gün sayısı, eksik gün sayısı ve eksik gün nedenlerinin başvuruda beyan edilen bilgileri teyit etmesi büyük önem arz etmektedir.

Başvuruda beyan edilen bilgiler ile e-Bildirgede beyan edilen bilgilerin birbirini teyit etmesi neden önemli?

Gerek kısa çalışma ödeneğinden, gerekse nakdi ücret desteğinden yararlanan sigortalılar adına e-Bildirgede kısa çalışma ödeneği/nakdi ücret desteği aldıkları süre kadar prim günü ve prime esas kazanç bildirilmeyeceğinden, bu süreler zarfında, çalışanların eksik gün nedeninin ve eksik gün sayısının e-Bildirge’ye girilmesi gerekecektir. Haliyle kısa çalışma ödeneğinden veya nakdi ücret desteğinden yararlanan sigortalı adına e-Bildirgede İŞKUR’a beyan edilen haftalık çalıştırılmayacak süreden veya ücretsiz iznli olduğu gün sayısından daha az eksik gün sayısı girilmesi, kısa çalışma ödeneğinin geri alınmasına neden olabilecektir.

Yine, prim gün sayısı ve eksik gün sayısı doğru girilmesine rağmen ödenek/destek alan sigortalının eksik gün nedeninin hatalı girilmesi de idareyle ihtilaf yaşanmasına neden olabilecektir.

Diğer taraftan, kısa çalışma ödeneğinden veya nakdi ücret desteğinden yararlanan sigortalılar, mevcut ücretlerinin altında bir ödenek aldıkları gibi bu süre zarfında adlarına emeklilik primi de yatmamaktadır. Dolayısıyla işçi ve işveren arasında sonradan yaşanabilecek olası anlaşmazlık durumlarında SGK tarafından işçinin kısa çalışma yaptığı veya ücretsiz izinli olduğu süreleri kanıtlayan belgelerin ibraz edilmesi istenilebileceğinden bu belgelerin usulünce düzenlenmesi ve 5510 sayılı yasada belirtilen süre boyunca muhafaza edilmesi gerekecektir.

Kısa çalışma ödeneğinden ve nakdi ücret desteğinden yararlanan sigortalılar için hangi eksik gün kodları seçilmeli?

1-Kısa çalışma ödeneğinden yararlandırıan sigortalılar için:

Ay içindeki eksik gün nedeni;

-Sadece kısa çalışmadan kaynaklanıyorsa: “18-Kısa Çalışma Ödeneği”

-Kısa çalışmanın yanı sıra farklı bir nedenden kaynaklanıyorsa: “27-Kısa Çalışma Ödeneği ve Diğer Nedenler”

2-Nakdi ücret desteğinden yararlandırılan sigortalılar için:

Ay içindeki eksik gün nedeni;

-Sadece 17/4/2020 sonrası ücretsiz izinden kaynaklanıyorsa: “28-Pandemi Ücretsiz İzin (4857 Geç.10.Md)”

-17/4/2020 sonrası ücretsiz iznin yanı sıra 16/4/2020 öncesi ücretsiz izin veya farklı bir nedenden kaynaklanıyorsa:  “29-Pandemi Ücretsiz İzin (4857 Geç.10.Md) ve Diğer” 

3- Hem kısa çalışma ödeneği hem de nakdi ücret desteği alamayan işçiler için (Emekliler ve 16/4/2020 ve öncesi sürelerde kronik hastalığı olanlar için):

Ay içindeki eksik gün nedeni;

-Sadece ücretsiz izinden kaynaklanıyorsa : “21-Diğer ücretsiz izin”

-Ücretsiz iznin yanı sıra farklı bir nedenden kaynaklanıyorsa: “12-Birden Fazla”

-İşçinin ücretsiz izin onayı alınmamışsa, örneğin 65 yaş üstü emekli işçinin sokağa çıkma yasağı sonrası işe gelememesi ve ücretsiz izin onayının da alınmaması durumunda “10-Genel Hayatı Etkileyen Olaylar”

Eksik gün nedeni seçilmelidir.

Eksik gün belgeleri nelerdir? Ne kadar süreyle muhafaza edilmelidir?

Eksik gün nedenlerini açıklayan belgelerin SGK’ya her ay verilmesi uygulamasına son verilmiştir. Ancak SGK tarafından istenilmesi halinde bu belgelerin 15 günlük süre içinde incelemeye ibraz edilmesi gerekmektedir.

Bu nedenle,

-Çalışanın, kısa çalışma ödeneğinden yararlanması amacıyla İŞKUR’a beyan edilen çalışma süresini kanıtlayan puantaj kayıtlarının, faaliyet durmuşsa buna ilişkin yönetim kurulu kararının, İŞKUR’a yapılan başvuru ve ekleri ile alınan cevabi yazının,

-17/4/2020 öncesi ücretsiz izne ayrılan sigortalıların ücretsiz izin dilekçelerinin veya ücretsiz izne onay verdiklerine dair yazıların,

-17/4/2020 sonrası işverenin tek taraflı ücretsiz izin verdiğine dair yazının,

-Kronik hastalığı bulunanlar için hastalıklarını ispatlayan raporların,

ilgili olduğu yılı takip eden yıl başından başlamak üzere on yıl süreyle muhafaza edilmesi ve Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilen memurlarınca istenilmesi halinde onbeş gün içinde incelemeye ibraz edilmesi gerekiyor.

GÜLBENK MÜŞAVİRLİK