KISMİ SÜRELİ ÇALIŞANLAR EKSİK GÜNLERİNİ NASIL TAMAMLAYABİLİR

Kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışan sigortalılarla ev hizmetlerinde çalışan sigortalıların ay içinde eksik kalan sürelere ilişkin primlerini isteğe bağlı sigorta kapsamında ödemeleri mümkün olduğu gibi sonradan borçlanma yapmak suretiyle geriye yönelik olarak da ödemeleri mümkün bulunmaktadır.

Bu yazımızda, kısmi süreli çalışanlarla ev hizmetlerinde çalışan sigortalıların eksik sürelere ilişkin primlerini nasıl tamamlayabilecekleri hususlarına yer verilmiştir.

Eksik sürelerin isteğe bağlı sigorta kapsamında ödenmesi

5510 sayılı Kanunun 50. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine istinaden ay içinde 30 günden az çalışanlar ile tam gün çalışmayan sigortalılar, ayın kalan günlerine ilişkin primlerini isteğe bağlı sigorta kapsamında ödeyebilmektedirler. İsteğe bağlı sigortalılık her ne kadar 4/b (BAĞKUR) kapsamında sigortalılık statüsünde geçmiş kabul edilse de, ay içinde 30 günden az çalışanlar ile tam gün çalışmayanların isteğe bağlı sigortaya prim ödemeleri halinde bu sigortalılara münhasıran bu süreler 4/a (SSK) statüsünde geçmiş kabul edilmektedir.

Ay içinde 30 günden az çalışanlar ile tam gün çalışmayanların ayın kalan günlerini isteğe bağlı sigorta kapsamında ödeyebilmeleri için 2013/11 Genelgede yapılan açıklamalara göre,  aylık prim ve hizmet belgelerindeki/muhtasar ve prim hizmet beyannamesindeki eksik gün nedenlerinin 06 (Kısmi istihdam), 07 (Puantaj kayıtları), 17 (Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma) nedenlerinden biri olması gerekiyor. Eksik gün nedeni 12 (Birden fazla) ve 13 (Diğer) olarak beyan edilmiş olan sigortalıların eksik gün nedenlerinin kısmi istihdam veya puantaj kayıtları ya da ev hizmetlerinde 30 günden az çalışmadan kaynaklandığının anlaşılması halinde bu sigortalılar da eksik sürelerine ilişkin primlerini isteğe bağlı sigorta kapsamında ödeyebileceklerdir.

Bu kapsama giren sigortalıların eksik sürelere ilişkin prim günlerini isteğe bağlı sigorta kapsamında ödeyebilmeleri için isteğe bağlı sigortalı işe giriş bildirgesi ile müracaat etmeleri gerekmektedir. İsteğe bağlı sigortalılık, isteğe bağlı sigortalı giriş bildirgesinin SGK kayıtlarına intikal ettiği tarihi takip eden günden itibaren başlatılmaktadır. 

Bu kapsamda çalışan sigortalıların ay içindeki zorunlu sigortalılık statüsünden bildirilen prim gün sayılarının her ay değişmesi halinde, sigortalıların eksik sürelere ilişkin isteğe bağlı sigorta primlerini kontrol ederek eksik veya fazla tahakkuk etmiş isteğe bağlı sigortalı prim günlerini sosyal güvenlik merkezinden düzelttirmeleri gerekecektir.

Kapsama giren sigortalılar adına, beyan edecekleri kazancın % 32’si oranında isteğe bağlı sigorta primi ile talep etmeleri halinde % 3 oranında işsizlik sigortası primi tahakkuk ettirilmektedir. İşsizlik sigortası primlerinin takip eden ayın sonuna kadar; sigorta primlerinin ise ait olduğu aydan itibaren 12 ay içinde gecikme zammıyla birlikte ödenmemesi halinde, primlerin ödeme hakkı düşmektedir.

Ev hizmetlerinde ay içinde 10 günden az çalışanlar adına herhangi bir başvuru yapmalarına gerek olmaksızın ev hizmetlerinde 10 günden az çalıştıkları her ay için 30 günlük genel sağlık sigortası primi (%12,5) ile malullük yaşlılık ve ölüm primi (%20) isteğe bağlı sigorta primi tahakkuku otomatik olarak oluşturulmaktadır. Bu vatandaşlar adlarına tahakkuk eden primlerini takip eden ayın sonuna kadar ödememeleri halinde ödenmeyen primlerin ödenme hakkı düşmektedir.

Eksik sürelerin borçlanma kapsamında ödenmesi

5510 sayılı Kanunun 41. maddesinin birinci fıkrasının (i) bendine istinaden 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların 25/2/2011 tarihinden sonraki kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik süreleri, kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları ve beyan edecekleri kazancın  % 32'si üzerinden hesaplanacak prim borcunu, tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri halinde bu süreler 4/a (SSK) statüsünde geçmiş kabul edilmektedir. Borçlanılacak sürelere ilişkin genel sağlık sigortası primlerinin ödenmiş olması halinde ise, borçlanma tutarı % 20 oranı üzerinden hesaplanmaktadır.

Diğer taraftan, ev hizmetlileri hakkında her ne kadar 4857 sayılı Kanun hükümleri uygulanmasa da Ev Hizmetlerinde 5510 Sayılı Kanunun Ek 9 Uncu Maddesi Kapsamında Sigortalı Çalıştırılması Hakkında Tebliğ’in 3.4.4 maddesi uyarınca, Ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla süreyle çalışması bulunanların ay içindeki çalışmalarının toplamının 30 günden az olması halinde kalan sürelerin sigortalılar ya da hak sahipleri tarafından talepte bulunulması halinde Kanunun 41 inci maddesinin (i) bendine göre borçlanılabileceği açıklanmıştır.

Bu bağlamda 2013/11 Genelgede yapılan açıklamalara göre, 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli çalışanlar ile ev hizmetlerinden 10 günden fazla çalışan sigortalıların 25/2/2011 tarihinden sonraki sürelere ilişkin eksik günlerini borçlanma kapsamında ödeyebilmeleri için, aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile bildirilen eksik gün nedenlerinin (06) (Kısmi istihdam) ve (17) (Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma) ile 4447 sayılı Kanunun ek 5 inci maddesine göre yarım çalışma ödeneğinden yararlanmayanlar için (23) (Yarım Çalışma) ve (24) (Yarım Çalışma ve Diğer) olması gerekiyor.  Eksik gün nedeni (12) (Birden fazla) ve (13) (Diğer) olarak işaretlenenlerin ise borçlanma yapabilmeleri için eksik gün nedeninin (06) (Kısmi istihdam) ve (17) (Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma) olduğuna dair belgeleri SGK’ya ibraz etmeleri gerekecektir.

Eksik sürelere ilişkin genel sağlık sigortası primlerinin ödenmesi

Ev hizmetlerinde çalıştırılanlar hariç olmak üzere kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışan sigortalılar ile ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışıp, çalıştığı saat karşılığında ücret alan sigortalılardan prim gün sayıları 8 gün veya altında olanların, eksik sürelere ilişkin genel sağlık sigortası primleri SGK tarafından 30 güne tamamlanmaktadır.

2019/17 sayılı Genelgeye göre aylık prim ve hizmet belgelerinde eksik gün nedeni 06- Kısmi İstihdam ve 07-Puantaj Usulü seçilen ve prim gün sayısı 1 ila 8 gün arasında olan sigortalıların 30 günden eksik sürelere ilişkin genel sağlık sigortası primlerini 30 güne tamamlanmaktadır. 06 ve 07 eksik gün nedenleri ile bildirilip ay içindeki prim gün sayıları 8 veya altında olan sigortalıların, bakmakla yükümlü olunan kişi statüsünde olmaları halinde ise genel sağlık sigortası primleri 30 güne tamamlanmamaktadır.

Eksik gün nedeni 06-Kısmi İstihdam veya 07-Puantaj Usulü olarak bildirilen ve prim gün sayısı 8 gün veya altında girilen sigortalılar, zorunlu GSS kapsamına girdikleri tarihten itibaren 60/g bendi kapsamında tescil edilmekte ve 2020 yılı rakamları ile her ay için 88.29 TL prim borcu çıkartılmaktadır.

Ancak, 60/g kapsamında tescil edilen sigortalılar, zorunlu genel sağlık sigortası kapsamında tescil edildiklerine dair yazının kendilerine tebliğinden itibaren bir ay içinde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına müracaat etmeleri ve yapılan gelir testi sonucunda aile içinde kişi başına düşen gelir miktarının asgari ücretin üçte birinden az çıkması halinde bu defa 60/g kapsamındaki tescilleri, 60/c kapsamına dönüştürülmekte ve genel sağlık sigortası primleri Devlet tarafından karşılanmaktadır.

Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca yapılan gelir testi sonucunda aile içinde kişi başına düşen gelir miktarı asgari ücretin üçte birinden fazla çıkması halinde gelir testi sonucuna itiraz, gelir testi sonucunun sigortalıya tebliğinden itibaren 15 gün içinde Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına yapılmaktadır.

Aynı süreler içinde hem 4/b kapsamında faaliyeti/çalışması olan hem de 4/a kapsamında kısmi süreli çalışanların eksik sürelerinin 4/b kapsamında ödenmesi

4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışanlar ile ev hizmetlerinde 10 günden fazla çalışan sigortalıların aynı sürelerde 4/b kapsamında faaliyetlerinin/çalışmalarının bulunması halinde 2013/11 sayılı Genelgede yapılan açıklamalara göre aylık prim ve hizmet belgelerindeki eksik gün nedenlerinin 06 (Kısmi istihdam) veya 07 (Puantaj kayıtları) ya da 17 (Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma) nedenlerinden biri olması halinde, ay içinde eksik bildirilen süre kadar 4/b kapsamında prim borcu tahakkuk ettirilmektedir.

Eyüp Sabri DEMİRCİ

Sosyal Güvenlik Danışmanı

Kötü Makaleyi Değerlendirin: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Çok İyi
		Yazdır