2014-09-01

BİR SİGORTALIDAN DOLAYI TEŞVİKTEN YERSİZ YARARLANILMASI HALİNDE DİĞER SİGORTALILARIN TEŞVİKLERİ DE GERİ ALINIR MI?

---

Halen uygulamada olan sigorta prim teşviklerden yararlanılması sırasında ilgili kanunlarda öngörülen şartların sağlanmış olup olmadığı hususundaki bazı kontroller aylık prim ve hizmet belgelerinin onaylanmasından önce e-Bildirge programları vasıtasıyla kontrol edilmekte ve hatalı yapılan veri girişi sistem tarafından kabul edilmeyerek, kullanıcılar hata mesajları ile bilgilendirilmektedir.

Ancak ilgili kanunlarda öngörülen bazı şartlar e-Bildirge programları vasıtasıyla belgenin onaylanması aşamasında kontrol edilemediğinden bu şartların sağlanıp sağlanmadığı aylık prim ve hizmet belgeleri gönderildikten sonra, başka bir ifadeyle ilgili döneme ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinin gönderilme süresi sona erdikten sonra, ilgili aya ilişkin olarak farklı kanun numarası ve belge türü ile bildirilen belgelerde kayıtlı sigortalıların yanı sıra alt işverenlerce bildirilen belgelerde kayıtlı sigortalı sayıları da toplanarak kontrol edilebilmektedir.

Örneğin 4447 sayılı Kanunun geçici 10. maddesinde öngörülen teşvikten yararlanılması sırasında sigortalının işe alındığı tarihten önceki altı aylık süreye ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı olup olmadığı sistem tarafından kontrol edilmesine rağmen, sigortalının ortalama sigortalı sayısına ilave olarak çalıştırılıp çalıştırılmadığının kontrolü aynı aya ilişkin gerek asıl işveren, gerekse alt işverenlerce çalıştırılan sigortalılara ilişkin tüm aylık prim ve hizmet belgeleri gönderildikten sonra  kontrol edilebilmektedir.

Dolayısıyla, sigortalının ortalama sigortalı sayısına ilave olarak çalıştırılıp çalıştırılmadığının işverenlerce/meslek mensuplarınca da kontrol edilmemesi halinde 4447 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinde öngörülen teşvikten yersiz yararlanılması gibi bir durumla karşılaşılabilmekte, haliyle aynı ayda aynı kanun numarası ile bildirilen sigortalıların bazılarından dolayı prim teşvikinden usulüne uygun yararlanılmış olmasına rağmen, bazılarından dolayı yersiz yararlanılabilmektedir.

Prim teşviklerinden yersiz yararlanıldığı durumlarda, Sosyal Güvenlik Kurumunca teşvikten yersiz yararlanılmış sigortalılara ilişkin iptal nitelikte ve kanun numarası seçilmeksizin düzenlenmiş asıl/ek nitelikte aylık prim ve hizmet belgelerinin verilmesi bir ay süreli tebligat ile işverenlerden istenilmekte, verilmemesi halinde bahse konu belgeler Kurumca re’sen düzenlenerek fark primler gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilmektedir.

Hal böyle olmakla birlikte uygulamada aynı kanun numarası seçilerek düzenlenmiş aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalıların bir veya bir kaçından dolayı prim teşviklerinden yersiz yararlanıldığı veya bir kanun numarası ile bildirilen sigortalılardan dolayı usulüne uygun yararlanılmış olmasına rağmen diğer kanun numarası seçilerek düzenlenmiş aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalılardan dolayı yersiz yararlanıldığı durumlarda, ilgili ayda yararlanılmış tüm teşviklerin mi yoksa hatalı kanun numarası seçilerek bildirilen sigortalılardan dolayı yararlanılmış teşvik tutarlarının mı geri alınacağı hususunda tereddütler yaşanabilmektedir.

Konuyla ilgili olarak Sosyal Güvenlik Kurumunca çıkartılan 2009/139 sayılı Genelgede, bu gibi durumlarda, yalnızca yersiz yararlanılmış olan teşviklerin geri alınmasının gerektiği, prim teşviklerinden usulüne uygun yararlanılmış sigortalılardan dolayı yararlanılmış prim teşviklerinin geri alınmasının mümkün bulunmadığı açıklanmıştır.

Bu bağlamda,  herhangi bir kanunda öngörülen prim teşvikinden bir veya birkaç sigortalıdan dolayı yersiz yararlanılması halinde, yersiz yararlanılan sigortalılara ilişkin iptal nitelikte ve kanun numarası seçilmeksizin asıl/ek nitelikte aylık prim ve hizmet belgesi düzenlenmesi halinde, sadece prim teşviklerinden yersiz yararlanılan sigortalılara ilişkin teşvik tutarları işverenlerinden gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edileceğinden, aynı ayda prim teşviklerinden usulüne uygun yararlanılmış sigortalılara ilişkin Hazineden/İşsizlik sigortasından karşılanmış tutarların geri alınması gibi bir durum sözkonusu değildir.

Örneğin,(A) Limited Şirketine ait bir işyerinde çalışmakta olan 60 sigortalıya ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinin;

-7 sigortalı için 06111 sayılı Kanun numarası,

-4 sigortalı için 64447sayılı Kanun numarası,

-49 sigortalı için 05510 sayılı Kanun numarası,

seçilmek suretiyle Kuruma bildirildiği ve muhteviyatı prim tutarlarının süresi içinde ödendiği, ancak sonradan 3 sigortalıdan dolayı 4447 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinde öngörülen teşvikten, 1 sigortalıdan dolayı da 4447 sayılı Kanunun geçici 7 nci maddesinde öngörülen teşvikten yersiz yararlanılmış olduğunun tespit edildiği varsayıldığında, sadece 4447 sayılı Kanunun geçici 10 maddesinde öngörülen teşvikten yersiz yararlanılmış 3 sigortalıya ve 4447 sayılı Kanunun geçici 7. maddesinde öngörülen teşvikten yersiz yararlanılmış 1 sigortalıya ilişkin prim teşvikleri gecikme zammı ile birlikte tahsil edilecek olup, diğer 56 sigortalıdan dolayı prim teşviklerinden usulüne uygun yararlanılmış kabul edilecektir.