2016-05-28

ENGELLİ ÇALIŞTIRAN İŞVERENLERE ÖDÜL GİBİ TEŞVİK VAR

---

İş Kanununun 30. maddesi uyarınca, aynı il sınırları içinde elli veya daha fazla işçi çalıştıran;

- Özel sektör işverenleri, en az % 3 oranında

- Kamu işverenleri ise en az % 4 oranında

özürlüyü, meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlü tutulmuşlardır.

Kimler engelli sayılıyor?

Yurtiçinde İşe Yerleştirme Hizmetleri Hakkında Yönetmelik’de, engelli, doğuştan ya da sonradan herhangi bir nedenle bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini karşılamada güçlükleri olan ve korunma, bakım, rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine ihtiyaç duyan kişilerden tüm vücut fonksiyon kaybının en az yüzde kırk olduğu sağlık kurulu raporu ile belgelenenleri ifade eder şeklinde tanımlanmıştır.

Aynı il sınırları içinde çalıştırılan işçi sayısı nasıl tespit edilecek?

Engelli çalıştırmakla yükümlü olunup olunmadığının, yükümlü olunması halinde çalıştırılacak engelli işçi sayısının tespitine esas olan sigortalı sayısı, “Yurtiçinde İşe Yerleştirme Hizmetleri Hakkında Yönetmeliğin” 11. maddesinde açıklanmıştır.

Sözkonusu yönetmeliğe göre aynı il sınırları içinde çalıştırılan işçi sayısı tespit edilirken;

1) Kısmi zamanlı çalıştırılan sigortalıların çalışma süreleri, tam zamanlı çalışmaya dönüştürülecektir. Bu işlem sırasında, bulunan sayının küsuratlı çıkması halinde, yarıma kadar kesirler dikkate alınmayacak, yarım ve daha fazla olan kesirler ise tama dönüştürülecektir.

2) Yer altında ve su altında çalıştırılan işçiler hesaplamaya dahil edilmeyecektir.

3) 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanuna göre kurulan özel güvenlik şirketleri ile kurumların kendi ihtiyacı için kurduğu güvenlik birimlerinde güvenlik elemanı olarak çalıştırılan işçiler hesaplamaya dahil edilmeyecektir.

4) Engelli, eski hükümlü ve terörle mücadelede malul sayılmayacak şekilde yaralanan işçiler, hesaplamaya dahil edilmeyecektir.

Çalıştırmakla yükümlü olunan engelli sayısı nasıl tespit edilecek?

Aynı ilde çalıştırılan işçi sayısının elli veya üzerinde olması halinde, özel sektör işverenlerince % 3 oranında, kamu işverenlerince % 4 oranında özürlü işçi çalıştırılması gerekmektedir. Yapılan hesaplama sonucunda bulunan sayının küsuratlı çıkması halinde, yarıma kadar kesirler dikkate alınmayacak, yarım ve daha fazla olan kesirler ise tama dönüştürülecektir.

Engelli desteği nedir?

Çalışma gücünün en az % 40’ ından yoksun olduğu sağlık kurulu raporu ile belgelenen sigortalıları çalıştıran özel sektör işverenlerine 4857  sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin beşinci fıkrası uyarınca sigorta prim desteği verilmektedir.

Sözkonusu fıkra uyarınca engelli sigortalıların asgari ücrete kadar olan kazançları tahakkuk eden işveren hissesi prim tutarının tamamı Hazine tarafından karşılanmaktadır.

Örneğin aylık brüt ücreti 1.647 TL olan sigortalı çalıştıran bir işveren beş puanlık prim indiriminden 82,35 TL tutarından bir indirim sağlarken, aylık brüt ücreti 1.647 TL olan engelliyi çalıştıran bir işveren engelli desteğinden, 337,63 TL indirim sağlayacaktır.

Engelli teşvikinden nasıl yararlanılacak?

Engelli teşvikinden yararlanılabilmesi için işverenlerin yasal ödeme süresi geçmiş borçlarının bulunmaması ve engelli sigortalılara ilişkin düzenleyecekleri aylık prim ve hizmet belgeleri için 14857 sayılı Kanun numarasını seçmeleri gerekmektedir.

Ancak işverenlerin engelli sigortalılara ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerini 14857 sayılı Kanun numarasını seçerek düzenleyebilmeleri için öncelikle engelli sigortalılarını e-Bildirge programlarında mevcut  “Engelli Teşvik Yönetimi” paneli vasıtasıyla sisteme kaydetmeleri gerekiyor.

 Sigortalıların “Engelli Teşvik Yönetimi” programı vasıtasıyla sisteme kaydedilmesi sırasında, TC kimlik numarası girilen sigortalının çalışma gücündeki kayıp oranının % 40’ın altında olup olmadığı Türkiye İş Kurumu veri tabanına bağlanarak sorgulanmakta; çalışma gücündeki kayıp oranı;

-% 40 ve üzerinde olan sigortalıların tanımlanmasına izin verilmekte,

-% 39 ve altında olan sigortalıların tanımlanmasına izin verilmemektedir.

Engelli sigortalıların işe alınması halinde İŞKUR’a kaydedilmesi gerekiyor.

Engelli işçi çalıştırma yükümlülüğü her ne kadar elli ve üzerinde işçi çalıştıran işverenler için getirilmiş olsa da, engelli desteğinden yararlanılabilmesi için çalıştırılan işçi sayısının elliden fazla olup olmadığına bakılmaksızın işe alınan her engelli işçinin İŞKUR’a kaydedilmesi gerekiyor.

Aksi halde, yeni işe alınan sigortalının çalışma gücündeki kayıp oranı % 40’ın üzerinde olsa dahi  İŞKUR’a kaydı yapılmadığı için SGK sisteminde tanımlama yapılmasına izin verilmeyecek, haliyle aylık prim ve hizmet belgelerinin düzenlenmesi sırasında 14857 sayılı kanun numarası seçilemeyeceğinden engelli desteğinden yararlanılması da mümkün olamayacaktır.

S.M.M.M. Lütfi GÜLBENK