2011-09-10

Vize alınmasına aracılık hizmeti karşılığında alınan bedelin Kurumlar, Vergi Usul ve Katma Değer Vergisi Kanunları karşısındaki durumu hk.

---

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI (Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü)

 

	TARİH	:	10.09.2011
	SAYI	:	B.07.1.GİB.4.06.17.01-KDV-4:2010-14001-20-718
	KONU	:	Vize alınmasına aracılık hizmeti karşılığında alınan bedelin Kurumlar, Vergi Usul ve Katma Değer Vergisi Kanunları karşısındaki durumu hk.

…

İLGİ: …

İlgide kayıtlı dilekçenizde; şirketinizin müşterileriniz için yabancı ülkelerden vize alınmasına aracılık hizmeti faaliyetinde bulunduğu, verilen bu hizmet karşılığında vize aracılık hizmet bedeliyle birlikte adına vize alınan şahıslar için konsolosluk hesaplarına yatırılan bedellerin de tahsil edildiği ve kendilerinden tahsil edilerek vize alınan şahıslar adına yatırılan bu bedeller için ayrıca şirketinizden fatura talep edildiği belirtilerek, vize alınan şahıslar adına yatırılan söz konusu bedellerin gelir sayılıp sayılmayacağı, hangi hesaplarda izleneceği ve faturanın ne şekilde düzenleneceği hususlarında görüş talep edilmektedir.

 

1. KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME:

   5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6. maddesinde, kurumlar vergisinin, mükellefin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı ve safi kurum kazancının tespitinde GVK.nun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır.

   Diğer taraftan, 193 sayılı GVK.nun bilanço usulüne göre ticari kazancın tespiti ile ilgili 38. maddesinde ise, "Bilanço esasına göre ticari kazanç, teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müspet farktır. Bu dönem zarfında sahip ve sahiplerce;

    

   1. İşletmeye ilave olunan değerler bu farktan indirilir,

       

   2. İşletmeden çekilen değerler ise farka ilave olunur.

   Ticari kazancın bu suretle tespit edilmesi sırasında VUK.nun değerlemeye ait hükümleri ile bu Kanunun 40 ve 41. maddehükümlerine uyulur." hükmüne yer verilmiştir.

   Dilekçenizin tetkikinde; konsolosluklara vize başvurusu yapmak isteyen şirketlere vize aracılık hizmeti verdiğiniz ve başvurularını takip ettiğiniz, verdiğiniz bu hizmet karşılığında şirketlerden vize aracılık hizmet bedeliyle birlikte, adına vize alınan personeller için konsolosluk hesaplarına yatırılacak bedellerin ayrıca tahsil edildiği anlaşılmıştır.

   Buna göre, şirketinizin verdiği vize aracılık hizmeti karşılığında aldığı tutarlar ticari kazancın bir unsuru olduğundan, kurum kazancına dahil edilmesi gereken tutar, şirketinizin müşterilerden tahsil ettiği toplam tutar değil, sadece vize aracılık hizmetine isabet eden tutar kadar olacaktır.

    

2. VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME:

   213 sayılı VUK.nun 229. maddesinde, fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika olarak tanımlanmıştır. Kanunun 231. maddesinin 5 numaralı bendinde de, faturanın malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenleneceği, bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturaların hiç düzenlenmemiş sayılacağı, 232. maddesinde, birinci ve ikinci sınıf tüccarlarla, kazancı basit usulde tespit edilenler ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin sattıkları emtia veya yaptıkları iş için fatura vermek, satın aldıkları emtia ve hizmetler için de fatura istemek ve almak zorunda oldukları hüküm altına alınmıştır.

   Bu itibarla, şirketinizin, verdiği vize aracılık hizmeti karşılığında aldığı komisyon geliri üzerinden fatura düzenlemesi gerekmekle birlikte tarafınızdan konsolosluklara ödenmek üzere tahsil edilen tüm vize ücretleri üzerinden fatura düzenlemesi halinde hasılatın tamamının gelir hesaplarında gösterilmesi gerekmektedir.

   Ayrıca; 1 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğinin Muhasebe Usul ve Esasları/V-Tekdüzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamaları başlığı altında yer alan C-Hesap Planı Açıklamaları bölümünde belirtildiği üzere, ilgili hesabın borçlandırılması, "643- Komisyon Gelirleri"hesabının alacaklandırılması suretiyle kayıtlara alınması mümkün bulunmaktadır.

    

3. KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME:

   KDVK.nun 1/1. maddesinde, Türkiye'de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin vergiye tabi olduğu hüküm altına alınmıştır.

   Öte yandan, aynı Kanunun 20. maddesinde, katma değer vergisi matrahının teslim ve hizmet işlemlerinin karşılığını teşkil eden bedel olduğu; bedel deyiminin, alıcının ödediği veya borçlandığı para, mal ve diğer şekillerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade ettiği; 24/b maddesinde ise ambalaj giderleri, sigorta, komisyon ve benzeri gider karşılıkları ile vergi, resim, harç, pay, fon karşılığı gibi unsurların matraha dahil olduğu hükme bağlanmıştır.

Bu çerçevede, elçilik ve konsolosluklara ödenen vize harçlarının ilgilisine aktarılması amacıyla düzenlenen faturada ödenenharç tutarının birebir olarak yer alması halinde katma değer vergisi hesaplanmayacaktır. Ancak, düzenlenen faturada ödenen vize harcı tutarını aşan bir bedelin yer alması halinde, bu bedel firmanızın sunduğu hizmetin karşılığını teşkil edeceğinden, bu aşan kısım üzerinden genel oranda (%18) katma değer vergisi hesaplanması gerekmektedir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.